نظریه کنترل اجتماعی با نگاه به آیات قرآن و روایات با تأکید بر تعاون و حمایت
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
نفیسه متولی زاده نایینی
1
(
استادیار دانشگاه آیت الله حائری میبد
)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
اسلام دینی همه‌جانبه‌نگر است که تمام جنبه‌های فردی و اجتماعی زندگی انسان‌ها را در نظر دارد. قلمرو قواعد و آموزه‌های اسلامی متوقف بر امور فردی نیست. توجه به شؤون اجتماعی از اهمّ مسائل مورد توجه آیین اسلام است. برقراری وفاق و همبستگی در امت اسلامی و ایجاد پیوند میان افراد و جامعه از مهم‌ترین مسایل مورد توجه در آموزه‌های دین اسلام است. در این آموزه‌ها به منظور تقویت پیوند اجتماعی در جامعه و پایبندی افراد به قیود اجتماعی که به نظر هیرشی(از نظریه‌پردازان کنترل اجتماعی در حوزه جرم‌شناسی) علت همنوایی و عامل اصلی کنترل رفتارهای فرد است، راه کارهای متعددی پیش‌بینی شده است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها تعاون و حمایت می‌باشد. در این نوشتار با بررسی موضوع تعاون و حمایت در قرآن، به بحث در مورد تأثیر آن در کنترل رفتارهای فرد در یک جامعه اسلامی خواهیم پرداخت. در خصوص کنترل اجتماعی در آموزه‌های اسلام بیش‌تر به موضوع امر به معروف و نهی از منکر پرداخته شده و نقش تعاون و حمایت در کنترل اجتماعی مطابق آیات قرآن و روایات مورد بررسی قرار نگرفته است.
Islam is a holistic religion which considers all individual and social aspects of human life. The territory of Islamic learnings and rules is not limited to individual issues. Attention to social aspects is also advised by Islam strongly. Commonality and solidarity in Islamic nation and making relationships between individuals are the most important Islamic learnings. This paper studies cooperation and support in Quran and discusses their effects on individual's behavior controls in an Islamic society. The most discussed issues in Islamic learnings are to promote virtue and prevent vice. The role of cooperation and support in social control is ignored based on studied Quran verses and narrations.
قرآن کریم.
صحیفه سجادیه. ترجمه حسین انصاریان.
کتب فارسی
احمدی، حبیب. 1384ش، جامعهشناسی انحرافات، چاپ اول، تهران: سمت.
جوان، عبدالله. 1383ش، نظم اجتماعی در اسلام، چاپ اول، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
رشادتی، جعفر. 1387ش، پیشگیری از جرم در قرآن کریم، تهران: دفتر تحقیقات کاربردی پلیس پیشگیری ناجا.
ستوده، هدایت الله. 1384ش، آسیب شناسی اجتماعی(جامعه شناسی انحرافات)، چاپ سیزدهم، تهران: آوای نور.
قرائتی، محسن. 1383ش، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
کلینی، محمد بن یعقوب. 1386ش، اصول کافی، ترجمه و شرح سید مهدی آیت اللهی، چاپ اول، تهران: جهان آرا.
محمدی اشتهاردی، محمد و محمد تقی عبدوس. بیست و پنج اصل از اصول اخلاقی امامان(ع)، چاپ اول، قم: دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم.
ممتاز، فریده. 1381ش، انحرافات اجتماعی، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
موسوی خمینی، روح الله. تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
کتب عربی
ابن بابویه قمی، محمد بن علی بن حسین(شیخ صدوق). 1359ق، کمال الدین، قم: دار الکتب الاسلامیه.
ابن بابویه قمی، محمد بن علی بن حسین(شیخ صدوق). 1364ش، ثواب الأعمال، قم: شریف رضی.
ابن بابویه قمی، محمد بن علی بن حسین(شیخ صدوق). 1403ق، الخصال، قم: جامعه مدرّسین قم.
ابن تمیمی مغربی، نعمان بن محمد. 1385ق، دعائم الاسلام، دار المعارف مصر.
برقی، احمد بن محمد بن خالد. 1371ق، المحاسن، قم: دار الکتب الاسلامیه.
حر عاملی، محمد بن حسن. 1409ق، وسایل الشیعه، قم: موسسه آل البیت(ع).
حلی، ابن فهد. 1407ق، عدة الداعی، قم: دار الکتاب الاسلامی.
دیلمی، حسن بن ابی الحسن. 1408ق، اعلام الدین، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
صفار، محمد بن حسن بن فروخ. 1404ق، بصائر الدرجات، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی.
طبرسی، ابوالفضل علی بن حسن. 1385ق، مشکاة الانوار، نجف: کتابخانه حیدریه.
طبرسی، حسن بن فضل. 1412ق، مکارم الاخلاق، قم: شریف رضی.
طبرسی، فضل بن حسن. 1372ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن. 1365ش، تهذیب الاحکام، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمدباقر. 1404ق، بحار الأنوار، قم: مؤسسه الوفاء.
کتب انگلیسی
Hirschi,Travis,(2002),Causes of Delinquency ,Transaction Publishers.
Regoli, Robert M&Hewitt,John D&Delisi,Matt, (2009), Delinquency in Society, Jones and Bartlett Publishers.
Vito, Gennaro F&Maahs, Jeffrey R&Holmes,Ronald M, (2006), Criminology: Theory, Research and Policy, Jones and Bartlett Publishers.
مقالات و پایان نامه‌ها
خسروشاهی، قدرت الله. «پیشگیری ثانویه از جرم و انحراف در آموزه‌های قرآن»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال 9، شماره 18.
رضایی، محمد مهدی. 1384ش، «جایگاه صله رحم در فرهنگ اسلامی»، مجله گنجینه، شماره 51.
فجری، محمد مهدی. 1389ش، «آداب عیادت بیمار و آثار آن»، مجله مبلغان، شماره 127.
وزیری یزدی، سید حمید. 1370ش، «خمس: بررسی فقهی- تاریخی»، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق(ع).
_||_
A)Persian References
Ahmadi, Habib, 2005, Sociology of deviations, First Edition, Tehran, Samt.
Ansarian, Hossein (translator),1998, Sahifeh Sajjadieh, Fourth Edition, Tehran, Freedom message
Javan, Abdullah, 2004,Social order in Islam, First Edition, Qom, Islamic Broadcasting Research Center
Khosroshahi, Ghodratullah, Article "Secondary prevention of crime and deviation in the teachings of the Quran", Social welfare quarterly, Ninth year, No. eighteenth
Reshadati, Jafar, 2008, Prevention of crime in Quran, Tehran, Office of applied police preventive researches
Rezaei, Mohammad Mahdi, 2005,Article "The place of the uterus in Islamic culture", Treasure magazine, No. fifty one
Sotoudeh, Hedayatullah, 2005, Social Pathology (Sociology of Deviations), Thirteenth Edition, Tehran, Voice of Light
Fajri, Mohammad Mahdi, 2010, Article "The Rites of the Patient's Visit and Its effects, Journal of the missionaries, No 127
Qharaati, Mohsen, 2004, Tafsir Noor, Tehran, Center for Cultural Lessons from the Quran.
Colayni, Mohammad ibn Yaqub, 2007, Sufficient Principles, Translation and Explanation of Seyyed Mehdi Ayat Allahi, First Edition, Tehran, Jahanara.
Mohammadi Eshtehardi, Mohammad and Mohammad Taghi Abdoos, twenty-five principles of the ethics of the Imams, First Edition, Qom, Propaganda office of the Qom seminary
Momtaz, Farideh, 2002, Social deviations, First edition, Tehran, Public Joint Stock Company
Mousavi Khomeini, Rohullah, Tahrir al-Vasileh, Translation by Ali Islami, Qom, Islamic publications office affiliated to the Qom seminary society of teachers.
Vaziri Yazdi, , Seyyed Hamid, 1991, Khums: Jurisprudence-historical review, Master's Thesis, Imam Sadiq University.
B) Arabic References
Quran
Ibn Babevayh Oomi, Mohammad ibn Ali ibn Hussein (Sheikh Saduq),1943, Reward of actions, Qom, Sharif Razi.
Ibn Babevayh Qomi, Mohammad ibn Ali ibn Hussein (Sheikh Saduq), 1938,Integrity of religion, Qom, Home of Islamic books.
Ibn Babevayh Qomi, Mohammad ibn Ali ibn Hussein (Sheikh Saduq), 1966, Khesal, Qom, Qom teachers society
Ibn Tamimi Maghrebi, Noman ibn Muhammad, 1964, Daaem al-Islam, Encyclopedia of Egypt
Barghi, Ahmad ibn Muhammad ibn Khalid, 1950, Al-Muhasen, Qom, Home of Islamic books.
Horre Amali, Mohammad ibn Hassan,1955, Al-Shi'a, Qom, Al-Albayt institute.
Helli, Ibn Fahd, 1953, Odat aldaei, Qom, Home of Islamic Books.
Deylami, Hasan ibn Abi Al-Hassan, 1954, Bnners of religion, Qom, Al-Albayt institute.
Saffar, Mohammad ibn Hassan ibn Foroukh, 1950, insights of religion, Qom, Ayatullah Marashi Library.
Tabarsi, Fazl ibn Hassan,1951, Magma olbayan in interpretation of Quran, Tehran, Nasser Khosrow.
Tabarsi, Hasan ibn Fazl, 1958,, Makarem al-aklagh, Qom, Sharif Razi
Tabarsi, Abolfazl Ali ibn Hasan, 1964, Meshkat al-Anwar, Najaf, Heidarieh library
Tusi, Abu Jafar Mohammad ibn Hasan, 1944, Tahzib al-Ahkam, Tehran, Home of Islamic Books.
Majlisi, Mohammad Bagher, 1950, , Behar al-Anwar, Qom, Al-Wafa Institute.
c) English references
Hirschi,Travis,(2002),Causes of Delinquency ,Transaction Publishers
Regoli, Robert M&Hewitt,John D&Delisi,Matt, 2009, Delinquency in Society, Jones and Bartlett Publishers.
Vito, Gennaro F&Maahs, Jeffrey R&Holmes,Ronald M, 2006, Criminology: Theory, Research and Policy, Jones and Bartlett Publishers
