نفس، فطرت و اخلاق در سوره مبارکه شمس

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

محمدرضا بهزادپور ¹ (مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت.)

تاریخ دریافت : 1394/12/24 تاریخ پذیرش : 1394/12/24 تاریخ انتشار : 1394/05/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

در این مقاله تلاش می‌شود که بنیان‌های معرفتی و فطری اخلاق با تکیه‌ بر آیات قرآن، به‌ویژه سوره‌ مبارکه‌ شمس روشن شود. برای فهم فطرت و اخلاق لازم است نفس را به‌عنوان موجودیتی باقی و ابدی بشناسیم. این پژوهش با هدف شناخت بنیان‌های اخلاق بر اساس فطرت‌شناسی و نفس‌شناسی طرح‌شده در سوره‌ مبارکه‌ شمس انجام ‌شده است. سوره‌ مبارکه‌ شمس تزکیه‌ نفس را به ‌عنوان مهم‌ترین رسالت بشر معرفی و با توجه به فطرت انسان اخلاق را تنها راه تزکیه‌ نفس معرفی می‌فرماید. بررسی نظریات مربوط به نفس و فطرت از سوی فلاسفه و در نهایت آنچه در آیات متعدد قرآن کریم و سوره‌ مبارکه‌ شمس آمده است و لزوم اخلاقی بودن افعال انسان در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است.

چکیده انگلیسی:

The present article tries to clarify the knowledge and natural fundamentals of ethics by emphasizing the Quran verses especially in Shams Surah. In order to understand the nature it is necessary to know the ego as an eternal and everlasting existence. The present article has been done based on egoism and ethics brought in Shams Surah. The mentioned surah introduces self-purism as the most important goals of human being and says that the nature of human ethics is to purify him.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

ابن منظور. 1416ق، لسان العرب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

استیس، والتر ترنس. 1376ش، دین و نگرش نوین، ترجمه احمدرضا جلیلی، تهران: انتشارات حکمت.

اصفهانی، راغب. 1412ق، مفردات الفاظ قرآن، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.

جعفری، محمدتقی. 1362ش، شناخت انسان در تصعید حیات تکاملی، تهران: امیرکبیر.

جیمز، ویلیام. 1391ش، انواع تجربه دینی، ترجمه حسین لیانی، تهران: انتشارات حکمت.

شکوهی، غلامحسین. 1387ش، تعلیم و تربیت و مراحل آن، مشهد: آستان قدس رضوی(به نشر).

طباطبایی، سید محمد. تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

فراهانی، کمیل. 1392ش، تفسیر سوره شمس، بی جا.

مطهری، مرتضی. 1387ش، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران: انتشارات صدرا.

مک ناوتن، دیوید. 1386ش، بصیرت اخلاقی، ترجمه محمود تفضلی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

 

مقالات و پایان‌نامه‌ها

جوادی آملی، عبدالله. زمستان 1375ش، «انسان‌شناسی فطری»، فصلنامه حوزه و دانشگاه، سال سوم، شماره نهم.

حاجی حسینی، نعمت الله. 1388ش، «عوامل مؤثر بر شکل‌گیری و تقویت عزت نفس از دیدگاه اسلام»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه جامعه مصطفی العالمیه، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، قم.

حامدی، عفیفه. زمستان 1392ش، «جاودانگی نفس در اسلام با تأکید بر آیات قرآنی»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد جیرفت، شماره 16.

سجادی، سیدابراهیم. 1392ش، «قرآن و توجیه اخلاق فطری»، پژوهش‌های قرآنی، سال نوزدهم، شماره 1، پیاپی 73، بهار 1392.

شاه نظری، جعفر. بی تا، «بنیاد اخلاق از نگاه قرآن»، فصلنامه تخصصی اخلاق.