بررسی تطبیقی سیاق از دیدگاه قرآن‌پژوهان معاصر

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

محمدرضا ستوده نیا ¹ (عضو هیأت علمی گروه الهیات، دانشگاه اصفهان(استادیار).)
سعید آخوندی یزدی ² (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه قرآن و حدیث قم، و دانش‌آموخته حوزه علمیه اصفهان(نویسنده مسئول).)
سید مهدی سلطانی رنانی ³ (دانشجوی مقطع دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان.)

تاریخ دریافت : 1393/04/06 تاریخ پذیرش : 1393/04/06 تاریخ انتشار : 1392/03/11

کلید واژه:

چکیده مقاله :

بحث سیاق از مباحث کلیدی و زیربنایی در حوزه علوم قرآنی و اصول تفسیری است. این نقش کلیدی در حوزه‌های معارفی دیگر هم‌چون فقه و اصول نیز مطرح است. دانشمندان علوم قرآن و تفسیر، از سیاق بسیار یاد کرده اند و آن را مورد استناد قرار داده اند، ولى تعریف دقیقی از سیاق ارائه نکرده‌اند و هم‌چنین در تحقق سیاق، دو شرط ارتباط صدوری و ارتباط موضوعی را بیان کرده اند، که به نظر می‌رسد این دو شرط باید مورد واکاوی دقیق قرار گیرد و هم‌چنین حد و مرزهای قرائن قوی‌تر در مواجهه با سیاق به عنوان شرطی دیگر مورد بررسی قرار گیرد. در این مقاله نویسنده تعاریف مطرح‌شده توسط دانشمندان معاصر در علوم قرآنی و اصول فقه را بیان کرده و مورد نقد و بررسی قرار خواهد داد، و دقیق‌ترین تعریف را بر می‌گزیند.

چکیده انگلیسی:

The subject of context is among the key concepts and subjects in the field of Quranic Sciences and the principles of exegesis. This key role of context is also evident in such sciences as Fiqh and ’Usul. Scholars in the field of Quranic sciences and exegesis have widely drawn upon this concept, but few of them have supplied an exact definition for the term, and while investigating the subject, they have offered a twofold category comprising of the two conditions, namely, relation by source and relation by subject. It seems that these two conditions need a careful study. Moreover, one should study the boundaries of stronger clues that decide context. This article attempts to study contemporary definitions of the term in order to arrive at the most exact definition.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

ابن فارس، احمد بن فارس. بی تا. معجم مقاییس اللغة‏. قم: مکتب الاعلام الاسلامی‏.

ابن منظور، محمد بن مکرم. بی تا. لسان العرب. بیروت: دار صادر.

بابایی، علی اکبر. 1381ش.‏ مکاتب تفسیرى. تهران: سمت.

بدرى، تحسین.‏ 1428 ق. معجم مفردات أصول الفقه المقارن‏. تهران: المشرق للثقافة و النشر .

بروجردى، حسین. 1417 ق‏. تقریرات فی أصول الفقه. قم: موسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.

جمعی از نویسندگان. 1392 ق. معجم الوسیط. بیروت: المکتبه الاسلامیه.

راغب اصفهانى. حسین بن محمد. بی تا. مفردات ألفاظ القرآن‏. بیروت‏: دار القلم.

رضایى اصفهانى، محمد على. 1387 ش. ‏منطق تفسیر قرآن. قم: جامعه المصطفى‏.

حسینى، محمد. 2007 م. الدلیل الفقهى تطبیقات فقهیة لمصطلحات علم الأصول‏. دمشق: مرکز ابن ادریس الحلی للدارسات الفقهیه‏.

خویى، ابوالقاسم. 1422 ق‏. محاضرات فى أصول الفقه‏. قم: ‏مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی قدس سره.

خمینى، روح الله‏. 1418 ق. تنقیح الأصول. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).

مشکینى اردبیلى، ابوالحسن. 1413 ق. ‏کفایة الاُصول با حواشى مشکینى. قم: بی نا.

مصباح یزدى، محمدتقى. 1380ش. ‏قرآن‏شناسى. قم: موسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى‏.

مصطفوى، حسن. بی تا. التحقیق فى کلمات القرآن الکریم‏. بیروت: دار الکتب العلمیه مرکز نشر آثار علامه مصطفوی‏.

معرفت، محمد هادی. 1309 ق. التمهید فی علوم القرآن. قم: مهر.

صدر، محمدباقر. 1418 ق. دروس فی علم الأصول. قم: مؤسسه النشر الاسلامی‏.

گرامی، محمدعلی. بی تا. درباره شناخت قرآن. قم: نشر روح .

اصفهانی، محمد حسین. 1417 ق. بحوث فی الأصول. قم: دفتر انتشارات اسلامی(وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم).

سید بن قطب. 1412 ق. فی ظلال القرآن. بیروت: دار الشروق.

طوسى، محمد بن حسن. بی تا. التبیان فى تفسیر القرآن. بیروت: دار إحیاء التراث العربى.

 

مقالات

موسوی،سید رضا و میثم تارم. بهار 1390. «تفسیر المیزان و معیارهای نقد». فصلنامه مطالعات قرآنی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت. دوره2. شماره5. صص 173-190.