حوزه‌های وحدت، عوامل و راهکارهای ایجاد آن از منظر قرآن
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی
غلامرضا شهرکی
1
(
عضو هیأت علمی گروه معارف، دانشگاه زابل، زابل، ایران
)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
از مهم‌ترین ضروریات مکتب اسلام وحدت اسلامی می‌باشد. این مقاله با بکارگیری روش کتابخانه‌ای و تحلیل داده‌ها در صدد تبیین حوزه‌های وحدت و راهکارهای ایجاد آن است. مسأله وحدت به قدری حائز اهمیت است که از همان صدر اسلام مورد توجه بوده، به گونه‌ای که در آیات بسیاری از قرآن به صورت تلویحی- در آیات مکی- و تصریحی - در آیات مدنی- آمده است. انواع وحدت در سه حوزه جوامع بشری، ادیان و اسلام مطرح است. وحدت در حوزه جوامع بشری در آیاتی همچون ﴿یا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا﴾(الحجرات/13) نمود می‌یابد. در حوزه وحدت ادیان، مصادیقی از جمله مصدق هم بودن کتب آسمانی، یکسانی ملاک جزا و پاداش در مورد همه انسان‌ها و پیروی از دین واحد ابراهیم اهمیت می‌یابد. در حوزه وحدت اسلامی هم عواملی همچون قرآن، توحید، کتاب و ... نقش محوری داشته و مواردی چون تحکیم مشترکات، مدارا، انصاف و ... به عنوان راهکارهای ایجاد آن هستند.
One of the most important necessities of Islam school is Islamic solidarity. The present article intends to express solidarity fields and formation strategies in librarian method and by analyzing data. The solidarity issue is such important that it was paid attention since the very beginning of Islam in a way that it has been mentioned implicitly in many Verses. Different types of solidarity are in three: human societies, religions and Islam. Sameness of punishment and encourage is the symbol in the field of religions as well as following Ibrahim's religion. In the field of Islamic solidarity, some factors such as Quran, Book, Towhid and … are the key roles. And solidarity among Islamic societies can be seen in the Verse below: "O mankind, indeed We have created you from male and female and made you peoples and tribes that you may know one another."
قرآن کریم.
نهج البلاغه.
ابن ابی الحدید. 1378ق، شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دار احیاء الکتب العربیة.
ابن حنبل، احمد. بی تا، مسند احمد، بیروت: دار صادر.
ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو. 1419ق، تفسیر القرآن العظیم، چاپ اول، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن هشام، ابومحمد عبدالملک. 1385ش، سیره ابن هشام، مترجم: هاشم محلاتی، تهران: کتابچی.
اندلسی، محمد بن یوسف. 1420ق، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: دار الفکر.
آلوسی، محمود. 1415ق، روح المعانی فی التفسیر القرآن العظیم، چاپ اول، بیروت: دار الکتب العلمیه.
بحرانی، سید هاشم. 1416ق، البرهان فی تفسیر القرآن، چاپ اول، تهران: بنیاد بعثت.
حر العاملی، محمد بن حسن. 1414ق، وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم: آل البیت لإحیاء التراث.
سید بن قطب، ابراهیم. 1412ق، فی ضلال القرآن، چاپ هفدهم، بیروت: دار الشرق.
سیوطی، جلال الدین. 1404ق، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
شاطبی، ابراهیم بن موسی. 1421ق، الموافقات فی اصول الشریعة، مصر: دار ابن عفان.
طباطبایی، محمدحسین. 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
طبرسی، فضل بن حسن. 1377ش، تفسیر جوامع الجامع، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
طوسی، محمد بن حسن. بی تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
عیاشی، محمد بن مسعود. 1380ش، کتاب التفسیر، تهران: چاپخانه علمیه.
فخر رازی، محمد بن عمر. 1420ق، مفاتیح الغیب، چاپ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
فضل الله، محمدحسن. تفسیر من وحی القرآن، چاپ دوم، بیروت: دار الملاک للطباعة والنشر.
کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب. 1388ش، الکافی، چاپ سوم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمدباقر. 1403ق، بحار الانوار، چاپ دوم، بیروت: مؤسسه الوفاء.
مکارم شیرازی، ناصر. 1374ش، تفسیر نمونه، چاپ اول، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
یعقوبی، احمد بن واضح. 1419ق، تاریخ یعقوبی، بیروت: انتشارات دار الکتب الاسلامیه.
مقالات
رضوی، حنان. «وحدت و انسجام اسلامی از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه»، اندیشه تقریب، سال هشتم، 1390، شماره 29.
شاکری اردکانی، زهره. 1379ش، «مبانی و الگوهای وحدت و تفرقه در قرآن کریم»، دانشگاه تربیت مدرس.
_||_
Alusi, Mahmood, Rooh Al-Ma'ani fei altafsir Al-Quran al-Azim, , Beirut, dar alkotob alelmei, First Edition, 1415.
Andalusi, Mohammed bin Youssef, Al- bahr al-mohit fei tafsir, Beirut, Dar alfekr,1420.
Bahrani, hashem, Al- borhan fei tafsir al-Quran, Tehran, Be'stat, , First Edition, 1416.
Fakhr Razi, Mohammad bin omar, Mafati al-Ghaib, Beirut, Dar Ehya al-toras al-Arabi, third edition, 1420.
Fazlullah, Mohammad Hassan, Tafsir men vahy al-Quran, Beirut, Dar al-Malak Llatba'at and Al-Nashir, Second Edition, 1419.
Hor Al-Amoli, Mohammed ibn Hasan, Wasael al-Shi'a ela al-tahsil masael al-Sharia, Qom, Al-al-Bait le ahya altoras, 1414.
Ibn Abi al-Hadid, sharhe Nahj al-balaghah, research fellow: Mohammad Abolfazl Ebrahim, Beirut , Dar ehia alkotob Al-Arabiya's, 1378.
Ibn Hanbal, Ahmad, Mosnad ahmad, Beirut, Dar Alsadar, No date.
Ibn Hasham, Abu Mohammad Abdul Malek, Sira Ibn Hisham, Translator: Hasham Mahalati, Tehran, ketabchi, 1385.
Ibn Kasir Damashghi, Ismail Ben Amr, tafsir al-Quran al-Azim, Beirut, dar alkotob alelmei First Edition,1419.
Koleini, Mohammad bin Yaghoub, al-Kafi, Tehran, Dar al-kotob Al- Islamiyya, Third edition, 1388.
Majlesi, Mohammad Bagher, Beharalanvar, Second Edition, Beirut, Al-Wafa Institute, 1403.
Mohammad Ben-Masoud, ketab al-tafsir, Tehran, Al-elmie Printing, 1380.
Sayyid bin-Qottb, ebrahim, Fei zalal al-Quran, Beirut, dar alshargh, Seventeenth Edition, 1412.
Shatebi, ebraham ibn Musa, Al-Mufaqat fei al-osool al-Shariah, Egypt, Dar Ibn Afan, 1421.
Siouti, Jalal al-Din, Al-dor al-masour fei tafsir al-Ma'athur , Qom, Ayatollah Marashi Najafi Library, 14-4.
Tabarsei, Fazl ibn Hussein, Tafsir Javame' al-Jama', Tehran, Tehran University Publications, First Edition, 1377.
Tabataba'I, Mohammad Hussein, Al-Mizan fei al-tafsir al-Quran, Qom, Islamic Publications Offic, fifth edition, 1417.
Tusi, Mohammad Bin-Hassan, Al-Tabayan Fei Tafsir al-Quran, Beirut, Dar Al-Reyat Al-Arabi, No date.
Yaqoubi, Ahmad ibn Vazeh,Tarikh Yaghoubi, Dar al-kobob al-Islamiyyah Publications, Beirut, 1419.
Makarem Shirazi, Nasser, Tehran, Dar al-kobob al-Islamiyyah Publications, First edition, 1374.
Razavi, Hanan, "Islamic Unity and Consistency from the Perspective of the Qur'an and Nahj al-Balagheh", Andishe Taghrib, Eighth, 1390, Number: 29
Shakeri Ardakani, Zohreh, "The Principles and Patterns of Unity and Divorce in the Holy Qur'an," Tarbiat Modarres University, 1379.
