رابطه معنایی سوره مبارکه فجر با قیام عاشورا

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

روح الله افضلی گروه ¹ (عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت(استادیار).)
ایران اسدی ² (عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت(مربی).)

تاریخ دریافت : 1393/04/06 تاریخ پذیرش : 1393/04/06 تاریخ انتشار : 1392/03/11

کلید واژه:

چکیده مقاله :

سوره فجر در مکه نازل شده؛ 30 آیه، 139 کلمه و 509 حرف دارد، و همانند بسیاری دیگر از سوره‌هایی که در مکه نازل شده، آیاتش کوتاه، تکان دهنده، پر محتوا و همراه با هشدارهای فراوان است. از این جهت این سوره را "سوره حسین بن علی(ع)" نامیده اند که قیام و شهادت آن حضرت در آن تاریکی طغیان، مانند طلوع فجر، از نو منشأ حیات و حرکت گردیده است. در این پژوهش معنی فجر و تعبیر آن، فضیلت سوره فجر، معرفی آن به عنوان حسین(ع)، و ارتباط با شب‌های دهگانه و چند قوم طغیان گر، و ارتباط آن با حسین(ع) بررسی شده است.

چکیده انگلیسی:

Al-Fajr is a Quranic surah or chapter revealed in Mecca containing 30 verses, 139 words, and 509 letters. Like many other chapters that contain verses revealed in Mecca it is short, shocking, filled with substance, and delivers a lot of warnings. Therefore, this surah is called the Surah of Hussein Ibn Ali dealing with his martyrdom and uprising during and against an era of darkness rightly to act as a dawn and a new origin for life and movement. In this surah, we deal with many swears or oaths that are unique in their kind, such as when we swear by Fajr and we mean "the beginning of the rituals of the month of Muharram, to refer to ‘Ashura and its relation to the start of the new year and the tenth day of Muharram in the year 61 AH, when the purest blood was shed, these are among many other issues which have been studied in this article.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

آذر نوش، آذرتاش. 1379ش. فرهنگ معاصر عربی- فارسی. تهران: نی.

استادی، رضا. 1381ش. زندگانی چهارده معصوم. قم: دفتر نشر مصطفی.

بحرانی، سید هاشم. بی تا. البرهان فی تفسیر القرآن. تهران: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.

ـــــــــ . 1387ش. تفسیر برهان. تهران: عزیزی.

جعفری تبریزی، محمدتقی. 1381ش. امام حسین(ع) شهید فرهنگ پیشرو انسانیت. تهیه و تنظیم علی جعفری. تهران: تدوین و نشر علامه جعفری.

دشتی، محمد. 1388ش. انگیزه قیام عاشورا. قم: نشر امیرالمومنین(ع).

زمخشری، محمود بن عمر. بی تا. تفسیر کشاف. ج4. تهران: ققنوس.

شریعتی، محمدتقی. بی تا. تفسیر نوین. ج2. قم: دفتر فرهنگ اسلامی.

شریفی، محمود و آخرون. 1418ق. موسوعة کلمات الامام الحسین. قم: دار المعرفه.

شعرانی، میرزا ابوالحسن. 1352ش. تفسیر شیخ ابوالفتح رازی. تهران: اسلامیه.

طالقانی، سید محمود. بی تا. پرتوی از قرآن. ج4. (ذیل تفسیر سوره فجر).

طباطبایی، سید محمد حسین. 1382ش. تفسیر المیزان. ج20. قم: دار العلم.

طبرسی، فضل بن حسین. 2006م. مجمع البیان. ج10. بیروت: دار الترضی.

فخر رازی، محمد بن عمر. 1386ش. مفاتیح الغیب. ج31. تهران: اساطیر.

مجلسی، محمد باقر. 1403هـ.ق. بحارالانوار. ج8. تهران. دارالکتب الاسلامیه.

محدثی، جواد. 1374ش. آشنایی با سوره فجر. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

مطهری، مرتضی. 1384ش. حماسه حسینی. قم: صدرا.

مکارم شیرازی، ناصر. 1386ش. برگزیده تفسیر نمونه. ج5. تهران: دار الکتب الاسلامیه.