پژوهشی علمی بر وجه تسمیه واژگان قرآنی کِشتی(فُلک، سفینه، جاریه، ماخره)

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

سید حیدر فرع شیرازی ¹ , حسن آبین ²

1 - عضو هیأت علمی گروه زبان عربی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر،‌ ایران(استادیار)
2 - عضو هیأت علمی گروه کشتی‌سازی، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ‌ایران(استادیار)

تاریخ دریافت : 1396/04/02 تاریخ پذیرش : 1396/04/02 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

یکی از راه‌های خداشناسی، دریاشناسی و امور متعلق به آن در صنعت حمل و نقل است. نقد و بررسی تکرار بیش از سی مورد از نام‌های مختلف کشتی در قرآن کریم، با کاربری‌های تجاری، مسافربری، و چند منظوره؛ و واکاوی قسم خوردن خداوند به کشتی‌های شناور، از مهم‌ترین مباحث این پژوهش است. ظرفیت و کاربری محدودتر سفینه نسبت به فُلک باعث شده که این نوع کشتی در حدّ صید ماهی و یا صرفاً مسافربری از آن یاد شود. نقش بادهای دریایی در حرکت، سکون، یا واژگونی کشتی‌ها، و نقش وصفی مواخر در رفت و آمد کشتی‌های بزرگ و غول پیکر(فُلک) به وسیله باد، و نصب دکل‌های بادبانی عظیم الجثه، تصویری زیبا از بزرگی و کوه‌آسا بودن این کشتی‌ها را در قرآن به نمایش گذاشته است.

چکیده انگلیسی:

One of the Theism ways is to know the sea and its depending in transportation industry. The most important discussed issues in the present article are criticizing and studying the frequency of naming various names of the ship (more than 30 times) with their different applications such as commercial, passenger and multipurpose ships. Another goal is to survey the reason of swearing Allah to floating ships. Some ships which are smaller are applied only for sailing or transporting passengers. Giant ships which float by the wind or canvas, create a beautiful image of their hugeness in Holy Quran.

منابع و مأخذ:

ابن منظور، محمد بن مکرم. بی‌تا، لسان العرب، چاپ سوم، بیروت: دار صادر.

ازهری، محمد بن أحمد. بی‌تا، تهذیب اللغة، چاپ اول، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. 

امینی، عبدالحسین. 1977م، الغدیر، چاپ چهارم، بیروت: دار الکتاب العربی.

انصاری خوشابر، مسعود. 1377ش، ترجمه قرآن، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.

بستانی، فؤاد افرام. 1375ش، فرهنگ ابجدی، چاپ دوم، تهران: اسلامی.

خواجوی، محمد. 1410ق، ترجمه قرآن، تهران: انتشارات مولی.

دهلوی، شاه ولی الله. 1417ق، ترجمه قرآن، مدینه: ملک فهد لطباعة المصحف الشریف.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. بی‌تا، مفردات ألفاظ القرآن الکریم، چاپ اول، بیروت: دار القلم.

رضایی اصفهانی، محمد علی و همکاران. 1383ش، ترجمه قرآن، قم: مؤسسه تحقیقاتی فرهنگی دار الذکر.

سراج، رضا. بی‌تا، ترجمه قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار.

طباطبائی، محمدحسین. 1374ش، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

طبرسی، فضل بن حسن. 1372ش. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.

طریحی، فخر الدین بن محمد. 1375ش، مجمع البحرین، تصحیح احمد حسینی اشکوری، چاپ سوم، تهران: مرتضوی.

عمید، حسن. 1389ش، فرهنگ فارسی عمید، چاپ اول، تهران: راه رشد.

فراهیدی، خلیل بن أحمد. بی‌تا، العین، چاپ دوم، قم: نشر هجرت.

قرشی، علی اکبر. 1371ش، قاموس قرآن، چاپ ششم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

مجلسی، محمدباقر. 1983م، بحار الأنوار، تحقیق محمد باقر بهبودی و عبد الرحیم ریانی شیرازی، چاپ دوم، بیروت: مؤسسه الوفاء.

مصطفوی، حسن. بی‌تا، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت: دار الکتب العلمیة.

مکارم شیرازی، ناصر. 1374ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.

موسی، حسین یوسف. الإفصاح، چاپ چهارم، قم: مکتب الإعلام الإسلامی.

 

مقالات

آبین، حسن و دشتی‌منش، عباس و محمودی، امین. 1394ش، «شناورهای بادبانی»، چهارمین همایش ملی توسعه دانایی محور، بوشهر.

خراشاد، محمد و محمدآبادی، محمد و قره‌باش، ابوبکر. 1391ش، «نقش انرژی باد در صنعت کشتی‌سازی»، دومین همایش ملی انرژی باد و خورشید، تهران.

 

سایت‌های اینترنتی

https://wiki.marin.nl/index.php/Coordinate systems.

http://www.ghatreh.com/news/nn6275879.15/8/89))

http://www.persianacademy.ir/fa/word.