بررسی تطبیقی شیوه تقابل با اسرائیلیات در دو تفسیر «الکاشف» و «الکشف و البیان»

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

علی اصغر شعاعی ¹ (استاد یار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم قم)
علی تصدیقی شاهرضائی ² (دکتری علوم قرآن و حدیث تربیت مدرس دانشگاه قم)
علی غضنفری ³ (دکترای تخصصی استادیار دانشکده علوم و فنون قرآن کریم)

تاریخ دریافت : 1401/11/03 تاریخ پذیرش : 1402/07/03 تاریخ انتشار : 1402/11/01

کلید واژه: ثعلبی, مغنیه, الکاشف, الکشف و البیان, اسرائیلیات,

چکیده مقاله :

یکی از مباحث علوم قرآن و حدیث، بحث اسرائیلیات است که وارد برخی از متون اسلامی از جمله تفاسیر قرآن شده‌است مفسران برخوردهای متفاوتی با اسرائیلیات داشته‌اند در تحقیق پیش رو با روش توصیفی تحلیلی شیوه‌ی تقابل با اسرائیلیات در دو تفسیر الکاشف ثعلبی و الکشف و البیان مغنیه مورد بررسی قرار گرفته‌است. برخی از نتایج تحقیق عبارتنداز: ثعلبی در مباحث مختلف، به اسرائیلیات استناد کرده‌است و گاهی اسرائیلیات را بدون ذکر سند یا با اسناد ضعیف آورده‌است. ایشان در مقدمه تفسیر خود، قصه‌گوئی را روش برتر برای تربیت و نفوذ در دلها معرفی می‌کند، و شاید به همین سبب اسرائیلیات را بدون اظهار نظر نقادانه پیرامون محتوای آنها، نقل کرده‌است؛ اگرچه در موارد نادر، در مقابل اسرائیلیات، با نقل احادیث اهل‌البیت (ع)، قول اصح را انتخاب می‌نماید. اما مغنیه با هدف ارائه تفسیر جوان‌پسند و منطبق با عقل همان طور که در مقدمه‌ی تفسیر خود وعده اجتناب از اسرائیلیات می‌دهد، در متن کتاب نیز به این وعده عمل می‌کند، علیرغم این امر، او روایاتی آورده که یا از منابع بنی‌اسرائیل و قوامیس ذکرشده و یا تطبیق مفهوم آنها با حقایق دین اسلام دشوار می‌نماید ولی مغنیه، با مبانی خاص خود، به ظاهر از کنار آنها با سکوت می‌گذرد.

چکیده انگلیسی:

One of the topics of Qur'anic and Hadith sciences is the discussion of Israelitism, which has been included in some Islamic texts, including the interpretations of the Qur'an. The commentators have had different encounters with Israelitism. Mughniyeh's "Al-Kashf and Al-Bayan" has been examined. Some of the results of the research are: Thaalbi has referred to Israelis in various topics and sometimes cited Israelis without mentioning documents or with weak documents. In the introduction of his commentary, he introduces storytelling as the best method for educating and influencing hearts, and perhaps for this reason, he has quoted the stories of Israel without making a critical comment about their content. Although, in rare cases, he chooses the authentic word by quoting the hadiths of Ahl al-Bayt (a.s.). However, with the aim of providing a youth-friendly and rational interpretation, Mughniyeh promises to avoid Israelitism in the introduction of his interpretation, and fulfills this promise in the text of the book, despite this, he has given narrations that either It is difficult to compare the sources of Bani Isra'il and Qawamis with the facts of Islam, but Mughniyeh, with its own foundations, apparently ignores them.