مفهوم تعسر و ضرورت شناسایی نهاد تعدیل در قراردادها از منظر قواعد عام قرآنی، حقوق ایران و انگلیس

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

حسن جهانشاهلو ¹ (دانشگاه ازاد اسلامی اراک)
وحید قاسمی عهد ² (هیات علمی تمام وقت دانشگاه آزاد اسلامی اراک)

تاریخ دریافت : 1401/03/03 تاریخ پذیرش : 1402/05/09 تاریخ انتشار : 1402/11/01

کلید واژه: عقیم شدن قرارداد, اجرای قرارداد, تعسر, تعدیل قرارداد,

چکیده مقاله :

در بسیاری از قراردادهای طویل المدت ، شرایطی پیش می آید که اجـرای آن را با مشقت زیـاد همـراه مـی نمایـد. البته پر واضح است مفهوم دشواری یا تعسر با مفهوم تعذر یا عدم امکان اجرا کاملا متفاوت است. در تعذر ایفای تعهدات قراردادی ناممکن گردد اما، در تعسر اجرای تعهد با دشواری و صعوبت زیادی همراه است. تعسر در اجرای قرارداد در اغلب نظامهای حقوقی مانند انگلیس، موضوع قابل اهمیتی است.اگر وقوع حوادث و تغییر در اوضاع و احوال اجرای تعهدات قرارداد موجب دشواری بیش از حد و یا ضرر غیرمتعارف برای متعهد گردد، قانون مدنی در این حالت راه حل روشنی ارائه نمیکند. با توجه به سکوت قانون می توان دو راه حل ارایه داد: نخست اینکه با استناد به اصولی چون آزادی قراردادی و اصل لزوم هیچ راه حلی ارایه ندهیم و بر تمام آثار سو الزام به انجام تعهد، چشم بپوشانیم. دوم اینکه، ضمن پذیرش اینکه طرفین قرارداد نیز اجرای قرارداد را در شرایط عادی پیش بینی می کرده اند و توجه به اینکه اجرای تعهد در چنین مواردی آثار منفی برای متعهد بوجود می آورد به دنبال راه حل مناسبی همچون انفساخ، فسخ و تعدیل قرارداد باشیم. بر این اساس ضمن مطالعه حقوق بیگانه، به استناد به قواعد عام قرآنی همانند نفی عسر و حرج: (بقره: 185) و(حج: 78) دیگر قواعد فقهی مانند نفی ضررلاضرر و لاضرار فی الاسلام در صدد یافتن راه حلی برای امکان تعدیل قراردادها هستیم.

چکیده انگلیسی:

In many long-term contracts, circumstances arise that make its implementation extremely difficult. Of course, it is very clear that the concept of difficulty or impunity is completely different from the concept of impossibility or impossibility of implementation. It may not be possible to fulfill the contractual obligations, but it is very difficult to fulfill the obligation. Delays in contract enforcement are an important issue in most legal systems, such as the UK.If the occurrence of events and changes in the circumstances of the performance of the obligations of the contract cause excessive difficulty or unconventional loss for the obligor, the civil law in this case does not provide a clear solution. Due to the silence of the law, two solutions can be offered: First, we should not offer any solution based on principles such as contractual freedom and the principle of necessity, and we should ignore all the effects of the obligation to fulfill the obligation. Secondly, while acknowledging that the parties to the contract also foresaw the execution of the contract under normal circumstances, and considering that the execution of the obligation in such cases creates negative effects for the obligor, we should look for a suitable solution such as termination, termination and modification of the contract. Accordingly, while studying foreign law, based on the general Qur'anic rules such as the denial of hardship:other jurisprudential rules such as the denial of harm "no harm and no harm in Islam" to find a solution to We can modify contracts.