همسانی‌های شعر حافظ و مرزباننامه
محورهای موضوعی : شعر
مریم حقی
1
(استادیار رشته زبان و ادبیات فارسی پیام نور مرکز خوانسار)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
شمسالدین محمد حافظ شیرازی شاعر قرن هشتم هجری و یکی از ارکان اصلی شعر و غزل فارسی به شمار می رود. حافظ از شاعرانی است که در سرودن اشعار خود به بسیاری از آثار نظم و نثر پیش از خود نظر داشته است و در لفظ و محتوا از آن‌ها بسیار بهره برده است. یکی از کتاب‌هایی که از وجوه مختلف لفظی و معنایی شباهت فراوانی با اشعار حافظ دارد، مرزباننامه سعدالدین وراوینی است که متعلق به قرن هفتم هجری است. با مطالعه مرزباننامه وراوینی و دقت در آن می‌توان به جنبه‌های مختلف شباهت های لفظی(لغات و ترکیبات) و معنوی میان این کتاب و دیوان حافظ پی برد. وجوه همسانی‌های شعر حافظ و مرزباننامه گونه‌های فراوانی دارد و شامل لغات، الفاظ و تعابیر همسان، ترکیبات اضافی، وصفی و عطفی مشابه و نیز مضامین مشابه است که البته می توان این مشابهت ها را از مقوله مضامین مشترک در ادبیات فارسی به شمار آورد.
Shamsoddin Mohammad Hafez Shirazi is a poet of the eighth century AH and one of the main pillars of Persian poetry and lyric poetry. Hafez is one of the poets who has considered many works of poetry and prose before him in writing his poems and has used them a lot in word and content. One of the books that are very similar to Hafez's poems in various verbal and semantic aspects is Saad al-Din Varavini's Marzbannameh, which belongs to the seventh century. By studying Varavini's "Marzbannameh" and paying attention to it, we can understand the various aspects of verbal (words and combinations) and spiritual similarities between this book and Hafez's Divan. There are many types of similarities between Hafez's poem and "Marzbannameh" and include similar words and expressions, additional combinations, similar descriptions and inflections, as well as similar themes that these similarities can be considered common themes category in Persian literature.
استعلامی، محمد. 1383ش، درس حافظ(نقد و شرح غزل‌های حافظ)، دو جلد، چاپ دوم، تهران: سخن.
بهار، محمدتقی. 1370ش، سبکشناسی، جلد سوم، چاپ ششم، تهران: امیرکبیر.
حافظ، شمسالدین محمد. 1375ش، دیوان حافظ، تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، جلد دوم، چاپ دوم، تهران: خوارزمی.
حافظ، شمسالدین محمد. 1377ش، دیوان حافظ، به تصحیح علامه قزوینی و دکتر قاسم غنی، به کوشش عبدالکریم جربزهدار، چاپ ششم، تهران: اساطیر.
خرمشاهی، بهاءالدین. 1373ش، حافظنامه، 2 جلد، چاپ ششم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ریاحی، محمد امین. 1368ش، گلگشت، تهران: انتشارات علمی.
صفا، ذبیحالله. 1373ش، تاریخ ادبیات ایران، جلد دوم، چاپ سیزدهم، تهران: فردوس.
نیاز کرمانی، سعید. 1368ش، حافظشناسی، جلد پنجم، چاپ سوم، تهران: پاژنگ.
وراوینی، سعدالدین. 1380ش، مرزباننامه، به کوشش خلیل خطیب رهبر، چاپ هفتم، تهران: صفی علیشاه.
وراوینی، سعدالدین. 1394ش، مرزباننامه، تصحیح محمد روشن، چاپ دوم، تهران: اساطیر.
_||_
Estelami, Mohammad, 2004, Hafez lesson (critique and description of Hafez lyric poems), two volumes, second edition, Tehran: Sokhan.
Bahar, Mohammad Taqi 1991, Stylistics, Volume 3, Sixth Edition, Tehran: Amirkabir.
Hafez, Shamsuddin Mohammad 1996, Hafez Divan, edited and explained by Parviz Natel Khanlari, Volume 2, Second Edition, Tehran: Kharazmi.
Hafez, Shamsuddin Mohammad 1998, Hafez Divan, edited by Allameh Qazvini and Dr. Ghasem Ghani, edited by Abdolkarim Jarbzehdar, sixth edition, Tehran: Asatir.
Khorramshahi, Bahauddin 1994, Haheznameh, 2 volumes, sixth edition, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Riyahi, Mohammad Amin 1989, Golgasht, Tehran: Elmi Publications.
Safa, Zabihollah, 1994, History of Iranian Literature, Volume II, Thirteenth Edition, Tehran: Ferdows. Niaz Kermani, Saeed 1989, Hafez Study, Volume 5, Third Edition, Tehran: Pajeng.
Warawini, Saad al-Din 2001, Marzbanehnameh, by the efforts of Khalil Khatib Rahbar, seventh edition, Tehran: Safi Alishah.
Warawini, Saad al-Din 2015, Marzbannameh, edited by Mohammad Roshan, second edition, Tehran: Asatir.
