بررسی تطبیقی سیاست مدن در گلستان سعدی و کلیله و دمنه عربی
محورهای موضوعی : شعر
جواد کبوتری
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد دهدشت، دانشگاه آزاد اسلامی،دهدشت، ایران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
نویسندگان کتاب‌های کلیله و دمنه عربی و گلستان هر یک به گونه‌ای در طرح مسأله سیاست مُدُن و آیین حکومت‌داری تأکید ورزیده‌اند. رعایت اصول و موازین اخلاقی در سیاست مدن و آیین حکومت‌داری و کشورداری همچون عدالت، رعیّت‌پروری، رازداری، برقراری امنیت اجتماعی، خردورزی، مشورت و رایزنی در تدبیر مصالح مملکت، اتحاد و یکدلی، قناعت و خرسندی، توجه به قدرت اهورایی و اعتقاد به تقدیر و سرنوشت و ... پیوندی استوار با شیوه شخصی پادشاهان و حاکمان دارد و حتی این امر در منابع تاریخی ایران نیز نمود فراوانی دارد. سعدی درگلستان یک باب را به سیرت پادشاهان اختصاص می دهد و در بقیه باب ها کم و بیش نکات مهمی را در این زمینه متذکر می شود. در کتاب کلیله و دمنه عربی نیز این امر به گونه ای دیگر و با زبان حیوانات به شکل نمادین و در هیأت فابل، بازگو می شود. هر دو نویسنده در صدد یافتن چاره ای برای رفع مشکلات مردم و دفع ظلم و فساد هستند. نویسندگان هر دو اثر برای رسیدن به الگوی برتر حکومتی، نگرشی اسوه گرا دارند و برای نشان دادن نمودار عینی آن به آموزه‌های دینی تکیه می کنند و بر اهتمام به امور دنیا و دین تأکید می‌ورزند. با بررسی دو اثر، این نتیجه حاصل می شود که در هر عصری نه تنها حاکمان بلکه برخی ادیبان هم به عالم سیاست روی آورده اند و گاهی نقش مشاوران سیاسی حاکمان را ایفا کرده اند.
The authors of "Golestan" and "Kalila and Dimna" both emphasized of madden policy and governing traditions in some way. There is a strong conjunction between considering ethics principles and morality in madden policy and governing traditions such as justice, secrecy, social security, advisory and consultation, belief in destiny and fate and etc. with the kings and governors. This is completely obvious in Iran's historical sources. Saadi specifies one chapter to kings and governors in Golestan and other chapters contain hints in this regard. In Arabic Kalila and Dimna the subject is said by animals in symbolic way. Both authors attempt to find a solution to solve people's problems. Studying two works shows that not only the governors come to madden policy and play the governors' advisors role but also some literary men do the same.
قرآن کریم.
نهجالبلاغه.
ابن المقفع، عبدالله. 2010م، کلیله و دمنه، به تصحیح محمد راجی کنّاس، بی‌جا: دار المعرفه.
حلبی، علی اصغر. 1382ش، مبانی اندیشههای سیاسی در ایران و جهان اسلامی، چاپ اول، تهران: انتشارات زوّار.
دال، رابرت. 1364ش، تجزیه و تحلیل جدید سیاست، ترجمه حسین ظفریان، تهران: انتشارات خرمی.
دهخدا، علیاکبر. 1389ش، لوح فشرده لغتنامه فارسی، انتشارات دانشگاه تهران.
رامپوری، غیاث الدین. 1363ش، غیاث اللغات، به کوشش دکتر منصور ثروت، تهران: انتشارات امیرکبیر.
سعدی، مصلح الدین. 1366ش، گلستان، به تصحیح محمد خزائلی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات جاویدان.
سعدی، مصلح الدین. 1389ش، کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، چاپ پانزدهم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
شریف القرشی، باقر. 1369ش، نظام حکومتی و اداری در اسلام، ترجمه عباسعلی سلطانی، چاپ اول، بی‌جا: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
شریفیان، مهدی. 1372ش، سیاست مدن در کلیله و دمنه و مرزبان نامه، نشر اردیبهشت.
شیرودی، مرتضی. 1386ش، جهانیسازی در عرصه فرهنگ و سیاست، چاپ اوّل، بی‌جا: انتشارات زمزم هدایت- چاپ سپهر.
طبیب ساوجی، علامه میرزا موسی. 1389ش، گنجینه آثار ادیبان و دانشمندان ساوجی(سیاست مُدُن)، محقق محمدحسین اکبری ساوجی، بی‌جا: انتشارات استاد مطهری- چاپ گنج معرفت.
طوسی، خواجه نصیرالدین. 1356ش، اخلاق ناصری، تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: انتشارات خوارزمی.
عباسی، باختر. 1391ش، بررسی موازین حکمت عملی در کلیله و دمنه و مرزباننامه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون.
عزیزی، طاهره. 1385ش، گزیده‌ای از مباحث سیاسی در کلیله و دمنه، بی‌جا: بی‌نا.
فروند، ژولین. 1384ش، سیاست چیست، ترجمه عبدالوهاب احمدی، تهران: نشر آگه.
قاسمی پطرودی، سید مجید. 1392ش، حکومت دینی(در اندیشه سیاسی توماس آکویناس و امام خمینی(ره))، بی‌جا: مؤسسه چاپ و نشر عروج.
محمدی، محمدرضا. بی‌تا، سیاست در کلیله و دمنه، بی‌جا: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
مرعشیپور، محمدرضا. 1393ش، ترجمه کلیله و دمنه، تهران: انتشارات نیلوفر.
_||_
Qoran e Karim
Nahjolbalaghe’(1368)’tarjemeh shahidi’ sayyed Jafar’ Entesharat e Elmi Farhangi’ Chap Avval.
Ibn al Moghafa’ Abdollah’(2010)’Tshihe Raji Kannas’mohammad’ Dar ol Maarefa’ Tabe khameseh.
Habali’Ali Asghar’(1382)’Mabani Andishehay e seyasi dar Iran va Jahan e Islami’ Entesharat e Zavvar’ Chap avval.
Dal.Rabert’ (1389)’ Tajzeyeh o Tahlil e Jadid e Seyasat’Tarjemeh Hossein Zafareyan’ Entesharat e Khorrami’ Tehran’ Chap e Avval.
Dehkhoda’ Ali Akbar’(1389)’ Loghat Nameh Farsi CD’ Entesharat e Daneshgah e Tehran.
Rampuri’ Gheyasoddin’ (1363)’be Kushesh e Mansur e Sarvat’ Entesharat e Amir Kabir’ Chap e Avval.
Saadi’ Moslehoddin’ (1389)’Kolleyat e Saadi’ be Ehtemam e Mohammad Ali Forughi’ Entesharat e Amir Kabir’ Chap e Panzdah.
Saadi’ Moslehoddin’ (1366)’ Golestan’ be Tashih e Mohammad Khazaeli’ Entesharat e Javidan’ Chap e Haft.
Sharif Alghorashi’ Bagher’ (1369)’Nezam e Hokumati va Edari Dar Islam’ Tarjemeh Abbas Ali Soltani’ Bonyad e Pazhuheshhay e Islami’ Chap e Avval.
Sharifeyan’ Mahdi’ (1372)’ Seyasat e Modon dar Kalileh va Demneh va Marzban Nameh’ Entesharat e Ordibehesht.
Shirudi’ Morteza’ (1386)’ Jahani Sazi dar Arseh e Farhang va Seyasat” Entesharat e Zam Zam eHedayat’ Chap eAvval.
Tabib e Saveji’ Allameh Mirza Tusi’ (1389)’ Ganjineh e Asar e Adiban va Daneshmandan e Saveji (Seyasat e Modon)’be Tahghigh e Mohammad Hossein Akbari Saveji’ Entesharat e Ostad Motahari.
Tusi’ Khajeh Nasir o ddin’(1356)’ Akhlagh e Naseri’ Tashih e Mojtaba Minovi va Ali Reza Heydari’ Entesharat e Kharazmi’ Tehran.
Abbasi’ Bakhtar’ (1391)’ Barrasi Mavazin e Hekmat e Amali dar Kalileh ve Demneh va Marzban Nameh’ Daneshkadeh Adabayyat va Olum e Ensani’ Daneshgah e salman e Farsi Kazerun.
Azizi’ Tahereh’ (1385)’ Gozideh yi az Mabahese Seyasi dar Kalileh va Demneh’bi ja.
Forond’ Zhulin’ (1384)’ SeyasatChist’ Tarjemeh e Abdol Vahhab e Ahmadi’ Nashr e Agah’ Tehran. Chap e Avval.
Ghasemi Petrudi’ Sayyed Majid’ (1392)’ Hokumat e Dini dar Andisheh e Seyasi Tumas Akvinas va Imam Khomeini’ Moaseseh e Chap va Nashr e Oruj’ Chap e Avval.
Maraashi Pur’ mohammad Reza’ (1393)’ Tarjemeh e Kalileh va Demneh’ Entesharat e Nilufar’Chap e Avval.
Mohammadi’ Mohammad Reza’ (Bi ta)’Seyasat darKalileh va Demneh’Daneshgah e Olum e Islami Razavi.
