آموزه‌های تعلیمی در متون کهن با تکیه بر مرزبان‌نامه

محورهای موضوعی : شعر

فاطمه خدارحمی ¹ (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
مریم جلالی ² (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
نرگس جابری نسب ³ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/06/23 تاریخ پذیرش : 1399/06/23 تاریخ انتشار : 1399/07/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

این پژوهش با هدف بررسی آموزه های تعلیمی در متون کهن با تکیه بر مرزبان نامه انجام شده است. بسیاری از آثار فاخر ادب فارسی آثاری هستند که در قالب آموزه های تعلیمی نگاشته شده اند. کتاب مرزبان نامه نیز از جزو آثار ارزشمند در حوزه ادبیات تعلیمی است که سرشار از مفاهیم مختلف دینی، فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و غیره است که با گذشت قرن ها از تألیف آن همچنان می تواند برای نسل امروز و نسل های بعد مفید واقع شود. بخش عظیمی از موضوعات این کتاب موضوعات اخلاقی و اجتماعی است که موضوعات مهمی در هر دوره ای از زندگی انسان ها هستند و نویسنده در تمامی داستان ها با تأکید بر این آموزه ها مخاطبان را با خود همراه می‌کند. یافته های پژوهشی نشان می دهد در آموزه های تعلیمی این کتاب نویسنده بیش‌ترین تأکید را بر اندیشیدن و تدبیر به موقع در امور، مشورت کردن پیوسته و در هر کاری و همنشینی با صالحان دارد به گونه ای که می توان گفت نگاه ویژه وی به تفکر و اندیشه ورای هر موضوع دیگری است.

چکیده انگلیسی:

This research has been conducted with the aim of examining the educational teachings in ancient texts based on "Marzbannameh". Many of the great works of Persian literature are works written in the form of educational teachings. The book "Marzbannameh" is also one of the valuable works in the field of educational literature, which is full of various religious, cultural, social, moral, political, economic, etc. concepts that can still be useful for today's generation by passing centuries from its writing. And be useful to future generations. A large part of the topics in this book are moral and social issues that are important topics in every period of human life, and the author accompanies the audience in all the stories by emphasizing these teachings. Research findings show that in the educational teachings of this book, the author has the greatest emphasis on timely thinking in affairs, constantly consulting and accompanying the righteous in any work so that it can be said that his specific view to thought is beyond any other subject.

منابع و مأخذ:

شمیسا، سیروس. 1376ش، انواع ادبی، تهران: میترا.

صفا، ذبیح الله. 1366ش، تاریخ ادبیات ایران(از میانه قرن پنجم تا آغاز قرن هفتم هجری)، جلد دوم، چاپ هفتم، تهران: فردوس.

علامه مجلسی، محمدباقر. 1362ش، بحار الأنوار، ج56، تهران: اسلامیه.

فؤادیان دامغانی، رمضان. 1384ش، سیمای عدالت در قرآن و حدیث، تهران: لوح محفوظ.

کیوان، مصطفی. 1349ش، نوروز در کردستان، تهران: سازمان چاپ تبریز.

مصباح، محمد تقی. 1378ش، اخلاق در قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

وراوینی، سعدالدین. ۱۳۸۷ش، مرزبان­نامه، به کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: صفی علیشاه.

 

مقالات

احسانی، لیلا. 1386ش، «قصه؛ علوم تربیتی»، تعلیم و تربیت استثنایی، شماره69و68، صص30-27.

اصفهانی عمران، نعمت. 1392ش، «اندیشه‌های تعلیمی جهانی در افسانه‌های ازوپ و کلیله‌ و دمنه»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دوره 7، شماره 26، صص24-9.

امین­پور، فاطمه و معصومه امین­پور. 1392ش، «آداب گفتاری حاکم بر سبک زندگی اسلامی از دیدگاه قرآن»، مجله معرفت، ش185، صص 56-43.

حسینی کازرونی، سیداحمد. 1390ش، «سخنی پیرامون ادبیات تعلیمی و غنایی»، تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی، شماره8، صص24-15.

خانمحمدی، محمد حسین و حجت اله همتی. 1394ش، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، شماره27، صص168-143.

درستی،احمد. بی تا، «مروری بر اندیشه­های مرزبان بن رستم اسپهبد زاده طبرستانی»، فصلنامه مصباح، سال یازدهم، صص147-125.

قائم دوست، پونه و مسعود سلامی. 1395ش، «سیری در ادبیات تعلیمی کودکان ایران و برخی شباهت‌ها و تفاوت‌های آن با آلمان»، فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی، دوره10، شماره37، صص 121-101.

قزوینی، محمد. 1323ش، «میرنوروزی»، مجله یادگار، س1، ش3، صص57- 66.

گردگیران، فهیمه. 1398ش، «نکات تعلیمی در منظومه­های حماسی با تکیه بر مثنوی هفت لشکر»، فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال یازدهم، شماره38، صص172-152.

مشتاقمهر، رحمان و سردار بافکر. 1394ش، «شاخص­های محتوایی و صوری ادبیات تعلیمی»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، سال هفتم، شماره بیست و ششم.

 

 

 

Shamisa, Sirus. 1997, Literary Types, Tehran: Mitra.
Safa, Zabihullah. 1987, History of Iranian Literature (from the middle of the fifth century to the beginning of the seventh century AH), Volume 2, Seventh Edition, Tehran: Ferdows.
Allameh Majlesi, Mohammad Baqir 1983, Bahar Al-Anvar, Volume 56, Tehran: Islamiyeh
Fouadian Damghani, Ramazan. 2005, The Image of Justice in the Quran and Hadith, Tehran: Loh Mahfouz.
Keivan, Mostafa. 1970, Nowruz in Kurdistan, Tehran: Tabriz Printing Organization.
Mesbah, Mohammad Taqi 1999, Ethics in the Quran, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute.
Varavini, Saad al-Din 2008, Marzbannameh, by the efforts of Khalil Khatib Rahbar, Tehran: Safi Alisha.

 

 

Articles
Ehsani, Leila. 2007, “Story; Educational Sciences ", Exceptional Education, Nos. 69 and 68, pp. 30-27.
Isfahani Imran, Nemat. 2013, "Global Educational Thoughts in the Myths of Aesop, Kelileh and Demneh", Quarterly Journal of Comparative Literature Studies, Volume 7, Number 26, pp. 9-24.
Aminpour, Fatemeh and Masoumeh Aminpour. 2013, "Speech etiquettes governing the Islamic lifestyle from the perspective of the Qur'an", Journal of Knowledge, vol. 185, pp. 56-43.
Hosseini Kazeruni, Seyed Ahmad. 2011, "A Word on Educational and Lyrical Literature", Allegorical Research in Persian Language and Literature, No. 8, pp. 24-15.
Khan Mohammadi, Mohammad Hossein and Hojjatullah Hemmati. 2015, Journal of Educational Literature, No. 27, pp. 168-143.
Dorosti, Ahmad. Bita, "A Review of the Thoughts of Marzban Ibn Rostam Espahbodzadeh Tabarestani", Mesbah Quarterly, Year 11, pp. 147-125.
Ghaem Doost, Pooneh and Massoud Salami. 2016, "Viewing the educational literature of Iranian children and some similarities and differences with Germany", Quarterly Journal of Comparative Literature Studies, Volume 10, Number 37, pp. 121-101.
Qazvini, Mohammad 1944, Mirnorozi, Yadegar Magazine, Vol. 1, No. 3, pp. 57-66.
Gardgiran, Fahima. 2019, "Educational points in epic poems based on Masnavi Haft Lashkar", Quarterly Journal of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Sanandaj Branch, 11th year, No. 38, pp. 172-152.
Mushtaqmehr, Rahman and Sardar Bafker. 2015, "Content and Formal Indicators of Educational Literature", Journal of Educational Literature, Year 7, Number 26.