واکاوی گزاره‌های نیک و بد در شاهنامه، ادیان ایران باستان و اسلام

محورهای موضوعی : شعر

عبدالرضا دانشور وزیری ¹ , سیداحمد حسینی کازرونی ² , سیدمحمود سید صادقی ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، ایران.
2 - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، ایران.
3 - استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، ایران.

تاریخ دریافت : 1394/09/17 تاریخ پذیرش : 1394/09/17 تاریخ انتشار : 1394/05/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

شاهنامه فردوسی تنها منظومه‌ای حماسی در توصیف جنگ‌ها و شرح حال شاهان و پهلوانان نیست؛ بلکه دربردارنده مفاهیم عمیق انسانی و اخلاقی نیز هست و از نظرگاه تعلیمی و حکمی درخور توجه و تحقیق است؛ از اساسی‌ترین مفاهیم اخلاقی در شاهنامه، مفاهیم نیک و بد و کشاکش میان خیر و شر است. در این مقاله کوشش شده است مفاهیم و اندیشه‌های نیک و بد در شاهنامه فردوسی تعیین، توصیف و بررسی گردد. لذا دریافته‌ایم که اندیشه‌های نیک و بد هم‌چون رشته‌ای نامرئی و ناگسستنی، بخش‌های مختلف شاهنامه را به هم پیوند داده است و اساس شاهنامه بر پایه تبیین خیر و شر و نیکی و بدی در عرصه‌های مختلف و براساس تکامل اندیشگانی انسانی و عبور از دوره‌های مختلف اسطوره به تاریخ است. روش تحقیق از نوع کتابخانه‌ای و تحلیل محتوایی بوده و روش انتخاب موضوع به شکل خوشه‌ای است.

چکیده انگلیسی:

Ferdowsi’s “Shahnameh” is not the only epic poetry which expresses the wars and heroes and kings biography. But it contains deep humanistic and ethic concepts and is reliable from educational point of view. One of the main ethical concepts in Shahnameh is the concept of good & bad and the conflicts between them. The present article tries to express, explain and determine the concepts and thoughts of good and bad in Shahnameh. Thus it has been found out that the good and bad thoughts are like invisible and inseparable chain which links the different parts of Shanameh. The base of Shahnameh is the expression of good and bad in different fields. The research method is the content analysis and the method of subject selection is cluster (method).

منابع و مأخذ:

اسلامی ندوشن، محمدعلی. 1391، زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، چاپ نهم، تهران: شرکت سهامی انتشار.

پیرنیا، حسین. 1386، ایران باستان، تهران: انتشارات دبیر.

طوسی، خواجه نصیرالدین. 1346، اخلاق ناصری، تصحیح و تعلیقات ادیب تهرانی، تهران: جاویدان علمی.

رشاد، محمد. 1365، فلسفه از آغاز تاریخ، تهران: انتشارات کتابخانه صدر.

ریاضی، حشمت اله. 1389، برگردان روایت‌گونه داستان‌های شاهنامه، تهران: نشر اوحدی.

سنجری، غلامعلی. 1391، مسأله منطقی شر، قم: مؤسسه بوستان کتاب.

فردوسی، ابوالقاسم. 1386، شاهنامه فردوسی، تصحیح جلال خالقی مطلق، تهران: دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.

قدیانی، عباس. 11391، مذهب و باورهای دینی ایرانیان، تهران: ارون.

کانت، ایمانوئل. 1378، درس‌های فلسفه اخلاق، ترجمه منوچهر صالحی، تهران: نقش و نگار.

 

مقالات

خلیلی جهانتیغ، «ادبیات تعلیمی و تربیتی در شاهنامه فردوسی»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی،1390، سال سوم، شماره یازدهم، صص 41-58.