نقد تطبیقی سه سفرنامه معاصر ایران در سطح توصیف زبانی از الگوی فرکلاف

محورهای موضوعی : شعر

بهادر باقری ¹ (دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی)
مژگان دیباج ² (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه خوارزمی)

تاریخ دریافت : 1398/11/30 تاریخ پذیرش : 1398/11/30 تاریخ انتشار : 1398/11/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

سفرنامه ها از جمله آثاری هستند که به دلیل جنبه های انتقادی، قابلیت تحلیل از دیدگاه گفتمان انتقادی را دارند. در الگوی سه سطحی تحلیل انتقادی گفتمان، متن در سه لایه بررسی می شود. سطح نخستین که به محور همنشینی و افقی کلام محدود است، واژگان و دستور زبان را در بر می گیرد و از طریق بررسی تکنیک های زبانی مد نظر فرکلاف می توان به ویژگی های سبکی و ایدئولوژیکی متن دست یافت. با توجه به این امر و در پاسخ به این پرسش که تکنیک های توصیفی زبان، کدامیک متأثر از ژانر اثر یا نماینده سبک شخصی و ایدئولوژی نویسنده است، پژوهش حاضر با بررسی سه سفرنامه معاصر به این نتایج مهم دست یافت که وجه فعل، فرایند فعلی و معلوم و مجهول بودن افعال، بیش از همه تحت تأثیر ژانر سفرنامه، کاربرد کمی و کیفی یافته و سایر ویژگی ها متأثر از سبک شخصی و در خدمت تبیین دیدگاه ایدئولوژیک نویسنده است.

چکیده انگلیسی:

Travelogues are the works that can be analyzed from critical discourse perspective due to their critical aspects. In three dimensional model of critical discourse analysis, the text is studies in three layers. The first level, which is limited to the syntagmatic and horizontal axis of speech, includes vocabulary and grammar; and the stylistic and ideological features of the text can be achieved by studying the linguistic techniques considered by Fairclough. Accordingly and responses to the question that: which language-describing techniques are influenced by the genre or the author's personal style and ideology. The present study examines three contemporary travelogues and concludes that the verb, process, active od passive voices are more influenced by travelogue's genre, quantitative and qualitative applications and other features are influenced by personal style and serve to explain the author's ideological viewpoint.

منابع و مأخذ:

احمدپناه. 1395ش، کارورزی پژوهشی: سفرنامه نویسی، جامعة المصطفی العالمیة، مؤسسه آموزش عالی بنت الهدی.

اسلامی ندوشن، محمدعلی. 1357ش، صفیر سیمرغ، تهران: توس.

آشوری، داریوش. 1392ش، دانشنامه سیاسی، تهران: مروارید.

بروجردی، مهرزاد. 1396ش، روشنفکران ایرانی و غرب؛ سرگذشت نافرجام بومی‎گرایی، ترجمه جمشید شیرازی، تهران: فرزان روز.

بهیان، شاپور. 1394ش، چکامه گذشته؛ مرثیه زوال، تهران: چشمه.

پاپلی یزدی، محمدحسین. 1395ش، خاطرات شازده حمام، ج3، تهران: انتشارات پاپلی و گوتنبرگ.

شفیعی کدکنی، محمدرضا. 1390ش، ادبیات فارسی از عصر جامی تا روزگار ما، ترجمه حجت الله اصیل، تهران: نی.

صفوی، کورش. 1396ش، استعاره، تهران: علمی.

فرشیدورد، خسرو. 1382ش، دستور مفصل امروز، تهران: سخن.

فرکلاف، نورمن. 1389ش، تحلیل انتقادی گفتمان، گروه مترجمان، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.    

مسکوب، شاهرخ. 1373ش، داستان ادبیات و سرگذشت اجتماع، چاپ اول، تهران: فرزان روز.

هدایت، صادق. 1393ش، اصفهان نصف جهان، با مقدمه محمد بهارلو، تهران: به نگار.

یارمحمدی، لطف الله. 1393ش، گفتمان‎شناسی رایج و انتقادی، تهران: هرمس.

کتب انگلیسی

Calzati Stefano 2015.Travel Writing on the Edge: An Intermedial Approach to Travel Books and Travel Blogs. University of Leeds (UK. (ACTA UNIV. SAPIENTIAE, FILM AND MEDIA STUDIES, 10: 153–168

Fussell, Paul. 1980. Abroad: British Literary Travelling between the Wars. Oxford: Oxford University Press.

 

مقالات

احمدی، اصغر و دیگران. 1393ش، «تحلیل گفتمان سیاسی رمان تنگسیر صادق چوبک»، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ش 36، صص 130-95.

آقاگل‎زاده، فردوس. 1386ش، «تحلیل گفتمان انتقادی و ادبیات»، ادب‎پژوهی، ش 1، صص 17-27.

بیات، حسینعلی و جمیله یوسفی. 1394ش، «روند بازنمایی هویت خودی و دیگری در تاریخ بیهقی»، مطالعات تاریخ فرهنگی، ش 26، صص 61-31.

پرستش، شهرام و فائزه ساسانی‏خواه. 1389ش، «بازنمایی جنسیت در گفتمان رمان 1375 تا 1384»، زن در فرهنگ و هنر، دوره اول، ش 4.

جوادی یگانه، محمدرضا و سید محمدعلی صحفی. 1392ش، «روایت زنانه از جنگ؛ تحلیل انتقادی کتاب خاطرات دا»، نقد ادبی، ش 21، صص 110-85.

جهانگیری، جهانگیر و علی بندرریگی زاده. 1392ش، «زبان، قدرت و ایدئولوژی در رویکرد انتقادی نورمن فرکلاف به تحلیل گفتمان»، ش 14، صص 82-57.

حدادی، الهام و دیگران. 1391ش، «کردار گفتمانی و اجتماعی در رمان صفر درجه بر پایه الگوی تحلیل گفتمان فرکلاف»، نقد ادبی، ش 18، صص 50-25.

حسین‎پناهی، فردین. 1390ش، «بررسی تقابل حقیقت و واقعیت در تاریخ بیهقی بر مبنای تحلیل گفتمان»، جستارهای ادبی، ش 173، صص 99-122.

رحیمیان، جلال و فرشته محمدپور. 1397ش، «تحلیل گفتمان انتقادی شخصیت زنان در داستان مالیخولیای محبوب من»،مطالعات ادبیات تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، س 12، ش 48، صص 205-224.

سعیدنیا، گلرخ. 1388ش، «زبان و جهانی شدن؛ نورمن فرکلاف»، زبان و زبان‎شناسی، ش 10، صص181-186.

فقیه ملک‏مرزبان، نسرین و مرجان فردوسی. 1393ش، «تحلیل انتقادی گفتمان صوفیانه»، کهن‎نامه ادب پارسی، س 5، ش 3، صص 121-88.

محسنی، محمدجواد. 1391ش، «جستاری در نظریه و روش تحلیل گفتمان فرکلاف»، نشریه معرفت، سال سوم، ش 3، صص 86-63.

ناصری، زهره سادات و دیگران. 1394ش، «تحلیل گفتمان انتقادی داستان مرگ بونصر مشکان بر اساس رویکرد نورمن فرکلاف»، علم زبان، سال سوم، ش 4، صص 85-110.

 

 

Ashouri, D. (2013). Political Encyclopedia. Tehran: Morvarid.

Aghagolzadeh, F. (2007). Critical Discourse Analysis and Literature. Literary Studies. 1: 17-27.

Ahmad Panah. (2016). Research internship: Travelogue writing. Al-Mustafa Al-Alamieh Society. Bentolhoda Institute of Higher Education. hoda.miu.ac.ir.

Ahmadi, A. and others. (2014). Political Discourse Analysis of the Tangsir Novel by Sadegh Chubak. Cultural and communication studies, 36: 95-130.

Calzati Stefano). 2015). Travel Writing on the Edge: An Intermedial Approach to Travel Books and Travel Blogs. University of Leeds (UK. (ACTA UNIV. SAPIENTIAE, FILM AND MEDIA STUDIES, 10: 153–168

Eslami Nodoshan, M.A. (1978). The Calling of the Simurgh. Tehran: Toos.

Boroujerdi, M. (2017). Iranian intellectuals and the west: the fatal history of nativism. Translated by Jamshid Shirazi. Tehran: Farzan Rooz.

Bahian, Sh. (2015). Past elegy: deterioration elegy. Tehran: Cheshmeh.

Bayat, H.A. and Yousefi, J. (2015). The Process of Representing Self and Other Identity in Beyhaghi History. Cultural history studies, 26: 31-61.

Fussell, Paul. (1980). Abroad: British Literary Travelling between the Wars. Oxford:
Oxford University Press.

Papoli Yazdi, M.H. (2016). The Prince of the Public Bath (Volume 3). Tehran: Papoli and Gutenberg Publications.

Parastesh, Sh. and Sasanikhah, F. (2010). Representation of Gender in the Discourse of the Novel from 1996 to 2006. Woman in art culture, first round, No. 4.

Hussein Panahi, F. (2011). Investigating the Conflict of Truth and Reality in Beyhaghi History Based on Discourse Analysis. Literary queries, 173: 99-122.

Javadi Yeganeh, M.R. and Sahfi, M.A. (2013). The narrative of the book of war: A critical analysis of the book of the memoirs of Da. Literary criticism, 21: 85-110.

Jahangir, J. and Bandar Rigizadeh, A. (2013). Language, Power and Ideology in Norman's Critical Approach to Discourse Analysis. 14: 57-82.

Haddadi, E. and others. (2012). Discourse and social behavior in the zero-degree novel based on the pattern of Fairclough discourse analysis. Literary criticism, 18: 25-50.

Saeednia, G. (2009). Language and Globalization: Norman Fairclough. Language and Linguistics, 10: 181-186.

Shafiee Kadkani, M.R. (2011). Persian literature from the age Jami to our day. Translated by Hojatollah Asil. Tehran: Ney.

Safavi, K. (2017). Metaphor. Tehran: Elmi.

Farshdvard, Kh. (2003). Detailed instruction of today. Tehran: Sokhan.

Fairclough, N. (2010). Critical Discourse Analysis. Translators’ Group. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance.

Faqih Malek Marzban, N. and Ferdowsi, M. (2014). The Critical Analysis of Sufi Discourse. Ancient Persian Literature. 5(3): 88-121.

Rahimian, Jalal and Fereshteh Mohammadpour. (2018). A Critical Diccourse Analysis of the Personality of women in my popular Melancholy Story. Quarterly Study of Comparative Literature, Vol 12. No 48. PPn205-224.

Mohseni, M.J. (2012). An Investigation into the Theory and Fairclough Discourse Analysis. Journal of Knowledge. 3(3): 63-86.

Maskoob, Sh. (1994). The story of the literature and the history of the community (First Ed.). Tehran: Farzan Rooz.

Naseri, Z. and others. (2015). Critical Discourse Analysis on the Death of Bunsar Moshkan based on Fairclough Approach. Language science. 3(4): 85-110.

Hedayat, S. (2014). Isfahan: half of the world. With the introduction of Mohammad Baharloo. Tehran: Beh Negar.

Yarmohammadi, L. (2014). Common and Critical Discourse. Tehran: Hermes