بررسی تطبیقی اندیشه‌های مشترک سیاسی، اجتماعی و فردی به عنوان مولفه‌های مدرنیسم در اشعار احمد شاملو و نازک‌الملائکه

محورهای موضوعی : شعر

،روناک ،جوهر زاده ¹ , شاهرخ حکمت ² , مجید . عزیزی . ³

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اراک، دانشگاه ازاد اسلامی، اراک، ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحداراک ، دانشگاه ازاد اسلامی، اراک، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد اراک، دانشگاه ازاد اسلامی، اراک، ایران.

تاریخ دریافت : 1401/04/06 تاریخ پذیرش : 1401/09/19 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: نازک الملائکه, مدرنیسم, اجتماع, احمد شاملو, سیاست,

چکیده مقاله :

شکل‌گیری هر یک از مکتب‌ها در پی جنبشی سیاسی یا اجتماعی و فرهنگی صورت گرفته و هنر و ادبیات هر دوره، محصول جهان زیستۀ خود است. مدرنیسم به عنوان یک مکتب ادبی در کشورهای آمریکایی و اروپایی از سال‌های آغازین سدۀ بیستم و همزمان با نفوذ و گسترش شعر سمبولیستی ظهور کرد و به تدریج به کشورهای دیگر نشر یافت. در این پژوهش سعی برآن است تا با نگاهی بر ادبیات تطبیقی، به روش توصیفی – تحلیلی، اندیشه‌های مشترک سیاسی، اجتماعی و فردی به عنوان مولفه‌های مدرنیسم در سروده‌های احمد شاملو و نازک‌الملائکه بررسی شود. نتایج حاکی از آن است که آزادی‌، پرداختن به مسائل سیاسی، اجتماعی و عشق فردی به عنوان مولفه‌های مدرنیسم در دو شاعر مذکور مشهود است‌. اندیشه‌های سیاسی به عنوان اصلی‌ترین مضمون شعری شاملو شناخته شده است، اما او شاعری متاثر است نه موثر! از منظر اجتماعی نیز آزادی و رهایی بشر از استبداد‌، در اشعار شاملو نمود گسترده ای دارد. نازک الملائکه نیز به رد موضوع جنگ در اشعارش پرداخته است و در قالب اجتماعی، لب به شکوه و شکایت از اوضاع جامعه می‌گشاید و برای رهایی از رنج‌ها و آلام زندگی ، نه تنها مردم عراق بلکه مردم تمامی سرزمین‌های اسلامی را مورد خطاب قرار می‌دهد

چکیده انگلیسی:

The formation of each school follows a political or social and cultural movement, and the art and literature of each period is the product of its own living world. Modernism emerged as a literary school in American and European countries from the early years of the twentieth century, at the same time as the influence and spread of symbolic poetry, and gradually spread to other countries. In this research, with a look at comparative literature, in a descriptive-analytical method, "common political, social and individual ideas" as components of modernism in the poems of Ahmad Shamloo and Nazkolamaleke are examined. The results show that freedom, dealing with political, social issues and individual love are evident as components of modernism in these two poets. Political thought is known as the main theme of Shamloo poetry, but he is an influential poet, not an effective one! From a social point of view, human freedom and liberation from tyranny is widely reflected in Shamloo's poems. Nazak al-Malaika also rejects the subject of war in his poems and opens his mouth in glory and complains about the state of society in a social form, and addresses not only the Iraqi people but the people of all Islamic lands to get rid of the sufferings and pains of life

منابع و مأخذ:

امن خانی، عیسی. 1392 ش. اگزیستانسیالیسم در ادبیات معاصر. تهران: نشر علمی.

انوشه، حسن. 1376 ش. دانشنامه ادب فارسی. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد.

بقاعی، ایمان یوسف. 1995 م. نازک الملائکه و التغییرات الزمینه، بیروت: دارالکتب العلمیه.

پورنامداریان، تقی.1357 ش. تأملی در شعر احمد شاملو. تهران: ابان.

__________1374 ش. سفر در مه. تهران: زمستان.

پیامنی، ملیحه و حجت الله منیری. 1391 ش. جلوه‌های اندیشه‌های فلسفی در شعر شاملو. ش 94. خرداد. صص 54-58.

سمیع آذر، علیرضا. 1388 ش. اوج و افول مدرنیسم. تهران: نظر.

سیدی، سید حسین. 1390 ش. نیما و نازک الملائکه، بررسی تطبیقی نظریه ادبی. تهران: ترانه.

شاملو، احمد.1381 ش. مجموعه اشعار. تهران: زمانه و نگاه.

شریفیان، مهدی. 1389 ش. روانشناسی درد. همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.

خیاط، جلال.1970 م / 1390 ش. الشعر العراقی الحدیث، بیروت: دارالصادر.

فلاحت خواه، فرهاد. 1385 ش. مروری بر اندیشه شاملو، مجله ادبیات فارسی. شماره ۵، صص ۵۷ تا ۷۶.

قدم یاری، مجید. 1392 ش. شعری که زندگی است: نقد و تحلیل اشعار شاملو. تهران: سخن.

عالی، یوسف. 1387 ش. آزادی و مفاهیم وابسته به آن در شعر فارسی. مجله پیک نور. سال هشتم، شماره ۲. صص ۱۴۱ - ۱۵۰.

عباس، احسان.2000 م. اتجاهات الشعر العربی المعاصر، اردن: دار الشروق للنشر و التوزیع.

عقدایی، تورج. 1391 ش. زن در شعر شاملو، مجله پژوهش‌های نقد ادبی، سال دوم، شماره ۸، صص ۵۷ -۱۰۴.

علوی مقدم، سید محمد. 1377 ش. «شاعر متعهد کیست و شعر متعهد چیست؟»، مجلة ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد، سال دوم، شماره‌های ۳-۴، صص ۱۶-۹.

کفراوی، محمدعبدالعزیز. 1971 م. تاریخ الشعر العربی، قاهره: دارالنهضه المصر.

گابلیک، سوزی. 1387 ش. آیا مدرنیسم شکست خورد؟. ترجمه فتاح محمدی. تهران: مینوی خرد.

الملائکه، نازک. 1997 م. الاعمال الشعریة الکامله، بیروت: دارالعوده.

_________. 2002 م. الصومعه و الشرقه الحمراء، المجلس الاعلی للثقافه.

میرصادقی، میمنت.1368 ش. شناخت مکتب‌های ادبی: مکتب ادبی چیست؟ تهران: چییستا.

نجفی، ابوالحسن.1351 ش. «ادبیات تطبیقی چیست؟» ماهنامه آموزش و پرورش، شماره 7، ج 41 1351 صص 435-448.