نثر شاعرانه در دو رمان «ذاکرة الجسد» و «یک عاشقانة آرام»
محورهای موضوعی : شعر
تورج زینی وند
1
(دانشگاه رازی عضو هیئت علمی)
مریم اکبری
2
(دانشگاه رازی)
علی اکبر محسنی
3
(دانشگاه رازی)
کلید واژه: ادبیات تطبیقی, زیبایی‌شناسی, نثر شاعرانه, ذاکرة الجسد, یک عاشقانة آرام.,
چکیده مقاله :
نظم و نثر دو گونة ادبی هستند که هر یک ویژگی وکارکرد خاص خود را دارند؛ نثر با رویکردی منطقی به بیان تحلیلی و تعلیلی یک موضوع می‌پردازد، امّا شعر غالباً بر محور و بنیاد عاطفه، احساس و خیال حرکت می‌کند. در پاره‌ای از موارد، نثر از ویژگی‌های استدلالی و تحلیلی خارج می‌شود و با بهره‌گیری از صورخیال و آرایه‌های لفظی و بدیعی، احساس و عاطفة خواننده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این نثر، نثر شاعرانه نام دارد. رمان ذاکرة الجسد، نوشتة احلام مستغانمی (1953) و رمان یک عاشقانة آرام، نوشتة نادر ابراهیمی (۱۳۱۵–۱۳۸۷)، دو اثری هستند که باور بر آن است؛ نثر آنها رنگ و بوی شاعرانه دارد. پژوهش حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی که دامنة آن محدود به تأثیر و تأثر نیست، بلکه بر تشابه، تباین و زیبایی‌شناسی ادبی تأکید دارد، دو رمان مزبور را از نگاه مؤلفه‌های نثر شاعرانه بررسی کرده‌است. یافته‌های پژوهش، نشان می‌دهد که موسیقی درونی(تکرار، واج‌آرایی)، کاربرد استعاره، تشبیه، تضاد واژگان، تضاد فعلی و حسّامیزی از برحسته‌ترین نمودهای نثر شاعرانه هستند که در نثر شاعرانة احلام مستغانمی و نادر ابراهیمی به کار رفته‌است. حضور این ویژگی‌ها، نثر ایشان را شاعرانه، جذّاب، خیال‌انگیز، زیبا و پرطروات نموده‌است. با این تفاوت که کاربرد استعاره‌های مکنیه در نثر مستغانمی، شاخص‌تر و ممتازتر است.
Poem and prose are to literary genres with their particular functions. Prose follows a logical approach to describe an event, while poem is mainly based on emotions, feelings, and imagination. At times, however, prose deviates from its logical, descriptive approach by influencing the readers' emotions. Such a kind of prose is known as poetic prose. It is believed that the two novels of Thakirat Al Jasad by Ahlam Mosteghanemi (1953) and A Quiet Love Story by Nader Ebrahimi (1936-2008) possess traces of poetic prose. Adopting a descriptive-analytic approach, the current study examines poetic prose elements in these two novels based on the American school of comparative literature, whose scope is not limited to influence, but emphasize similarity, comparison, and literature aesthetics. Findings indicate that internal music (repetition and alliteration), metaphor, simile, oxymoron, verb contrast, and synesthesia are most outstanding manifestations of poetic prose in Mosteghanemi and Ebharimi's novels. The presence of these features have made their prose poetic, attractive, imaginative, beautiful, and refreshing. The difference between the two novels is that Mosteghanemi has used a significantly larger number of implicit metaphors in Thakirat Al Jasad.
