ارزیابی دانش، نگرش و رفتار مسوولانه دانشجویان نسبت به محیط‌زیست (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه پیام‌نور )

محورهای موضوعی : آب و محیط زیست

سهراب مرادی ¹ ( استادیار، گروه علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات) )

تاریخ دریافت : 1395/04/05 تاریخ پذیرش : 1395/11/22 تاریخ انتشار : 1396/10/01

کلید واژه: آگاهی محیط‌‌‌زیستی, نگرش محیط‌‌‌زیستی, رفتار مسوولانه, دانشگاه پیام‌نور,

چکیده مقاله :

تحقیق حاضر با هدف ارزیابی آگاهی، نگرش و رفتار مسوولانه محیط‌‌‌زیستی دانشجویان دانشگاه پیام‌نور استان‌کرمانشاه اجرا شد. این تحقیق نتیجه پژوهش میدانی و مطالعه‌ای مقطعی و توصیفی است که ابزار جمع‌آوری اطلاعات آن، پرسش‌نامه‌ای شامل 30 سوال می‌باشد که سوالات آن در سه بخش آگاهی، نگرش و رفتار مسوولانه محیط‌‌‌زیستی تقسیم بندی شد. جامعه آماری تحقیق شامل 15200 نفر از دانشجویان دانشگاه‌های پیام‌نور استان‌کرمانشاه که با استفاده از جدول مورگان تعداد 375 پرسش‌نامه به صورت تصادفی بین آن‌ها توزیع و 340 پرسش‌نامه به صورت کامل تکمیل و جمع‌آوری گردید. روایی پرسش‌نامه توسط اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ پیام‌نور و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تایید گردید. داده‌ها از طریق نرم افزار Excel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اطلاعات محیط‌‌‌زیستی پاسخ‌دهندگان در مورد شناخت تشکل‌های مردمی محیط‌زیست و حوزه فعالیت آن‌ها، گونه‌های منقرض شده جانوری کشور ایران، شناخت در مورد توسعه پایدار و ارتباط آن با محیط‌زیست و پارک‌های ملی در ایران ضعیف بوده است. همچنین اطلاعات پاسخ‌دهندگان در مورد باران اسیدی، لایه ازن، گازهای آلاینده هوا، فرسایش خاک، نقش‌ها و ارزش‌های درختان و جنگل‌ها در حد قابل قبول و مطلوب بوده است. نتایج بررسی نگرش محیط‌‌‌زیستی دانشجویان نشان داد که نگرش آنان، به لحاظ قدرت و توان اثرگذاری بر رفتار در حد متوسط به بالا است و نگرش مثبت آن‌ها متمایل به سمت تفکر زیست- محوری است. همچنین مهارت یا رفتار مسوولانه محیط‌‌‌زیستی دانشجویان در این پژوهش مثبت ارزیابی شد.

چکیده انگلیسی:

The present study was carried out with purpose of assessing the environmental knowledge, attitudes and responsible behavior of Kermanshah´s Payame Noor University (PNU) students. This research is the result from a field, cross sectional & descriptive study. The instruments of information gathering included a questionnaire consisting of 30 questions in three categories of environmental knowledge, attitudes and responsible behaviors. The statistical community included 15200 students from PNUs of Kermanshah Province, among which 375 questionnaires were distributed randomly using Morgan Table. Finally 340 questionnaires were completed and collected. The validity and reliability of the questionnaires were approved by the members of scientific board of Kermanshah PNU and Cronbach's Alpha coefficient respectively. Data were analyzed using Excel Software.  The results indicate that the environmental information of the responders has been weak regarding the knowledge about environmental communities together with the area of their activities, the extinct animal species of Iran as well as sustainable development and its relationship with environment and national parks of Iran. On the other hand, the responders’ information has been satisfying about acid rains, Ozone layer, air pollutant gases, soil erosion and also roles and values of trees and forests. The investigated result of the students’ environmental attitudes showed that their attitudes, in the sense of affecting power on the behavior, have been over the mediocre level and their positive attitudes are being oriented towards environment-based thinking. Also, the skills and responsible behaviors of the students were assessed positive in this study.

منابع و مأخذ:

1-   علوی مقدم، محمد‌‌رضا و همکاران، "ارزیابی آگاهی، نگرش و عملکرد دانشجویان دانشگاه صنعتی امیرکبیر در خصوص محیط‌زیست"، علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، زمستان 1391، دوره چهاردهم، شماره چهار، صفحات 154 – 147.

2-   هادی پور، مهرداد و شکوری، ریحانه، "بررسی میزان آگاهی محیط‌زیستی و روش‌‌‌‌های بهینه آموزش محیط‌زیست در زنان خانه‌‌دار و آموزگاران زن مقطع ابتدایی شهر اراک"، فصلنامه علمی محیط‌زیست، 1383، شماره 41، صفحات 33- 27.

3-   محمدزاده رهنی، محمدرضا، "بررسی مبانی فقهی حفاظت از محیط‌زیست"، فصلنامه تخصصی فقه و تاریخ تمدن، پاییز 1389، سال ششم، شماره بیست و پنجم، صفحات 195 – 177.

4-   محرم‌نژاد، ناصر و حیدری، عمران، "تدوین الگوی مدیریتی توسعه پایدار آموزش محیط‌زیست برای نسل جوان کشور"، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، بهار 1385، شماره 28، صفحات 77- 68.

5-   عزیزی، وحید و همکاران، " تحلیل نگرش دانش آموزان پسر دوره متوسطه شهر همدان نسبت به حفاظت از محیط‌زیست"، فصلنامه آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، تابستان 1392، سال اول، شماره چهارم، صفحات 28 – 20.

6-   میردامادی، مهدی و همکاران، "بررسی میزان آگاهی دانش آموزان دوره متوسطه شهر تهران از حفاظت محیط‌زیست"، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، بهار 1389، دوره دوازدهم، شماره یک، صفحات 216 – 201.

7-   جوکار، گلناز و میردامادی، سیدمهدی، " دیدگاه دانش آموزان دختر دبیرستان‌های شهر شیراز نسبت به حفاظت از محیط‌زیست"، نشریه پژوهش‌‌های ترویج و آموزش کشاورزی،  بهار 1389، دوره 3، شماره 1، صفحات 13 – 1.

8-        Palmer, J.A. (1998). Environmental Education in the 21st century Theory, practice, progress and promise. London and New York, Routledge.

9-        Jekayinfa, A. & Yusouf, A. (2004). An investigation into student teachers views on the introduction of environmental education in to the Nijerian social studies curriculum, Instituted Journal of Studies in Education 2(1(.

10-    Stokes, E.; Edge, A. & West, A. (2001). Environmental education in the educational systems of the European Union. Center for educational research London school of economics and political science. Commissioned by the environment directorate general of the European Commission.

11-    Ariasingam, David Lakshmanan. (1999). empowering civil society to monitor the environment: education for students, awareness for the public and functional literacy for targeted groups. World Bank Institute Working Paper 19686.

12- کریمی، داریوش، "بررسی نیازهای آموزش زیست‌محیطی دانش آموزان، معلمان و زنان خانه‌دار در منطقه خاک سفید تهران"، فصلنامه علمی محیط‌زیست، 1381، شماره 40، صفحات 17 – 6.

13- فردوسی، سیما و همکاران، "رابطۀ بین دانش زیست‌محیطی و رفتارهای محافظت از محیط"، پژوهشنامه علوم انسانی، بهار 1386، شماره 53، صفحات 266- 253.

14- علوی مقدم، محمدرضا و دلبری، اعظم السادات، "ارزیابی میزان آگاهی دانشجویان مقطع کارشناسی از موضوع مدیریت مواد زاید جامد در محیط‌زیست"، نشریه علمی پژوهشی فناوری آموزش، تابستان 1388، سال سوم، جلد 3، شماره 4، صفحات 314- 309.

15-    Carvalho Maffia, A.M., Silvia, E., Goncalves, L.A. (2011). Environment and Environmental Awareness: How University Students Conceive and Act, Maringa, Vol.33, No. 2, Pp: 209-214.

16-    Dunlap, R.E. & Michelson, W. (2001). Handbook of Environmental sociology, London: publisher Greenwood.

17- صالحی، صادق و پازُکی‌‌نژاد، زهرا، " محیط‌زیست در آموزش عالی: ارزیابی دانش محیط‌‌‌زیستی دانشجویان دانشگاه‌‌های دولتی مازندران"، دو فصلنامه مطالعات برنامه ریزی آموزشی، پاییز و زمستان 1392، سال دوم، شماره چهارم، صفحات 219 – 199.

18-    Oguz, D., Cakci, I., Kavas, S. (2010). Environmental Awareness of University Students in Ankara ،Turkey. African Journal of Agricultural Research, Vol.5, No. 19, Pp: 2629-2636.

19-    Akomolafe, O. (2011). Impact of Personal Factors on Environmental Education in Tertiary Institutions in Ekiti State ،Nigeria. International Journal for Cross-Disciplinary Subjects in Education, Vol.1, No. 1, Pp: 559-564.

20-    Teksoz, G., Sahin, E., Ertpinar, H. (2010). A New Vision for Chemistry Education Students: Environmental Education. International Journal of Environmental & Science Education, Vol.5, No. 2, Pp: 131-149.

21- ندرلو، سمیه و شمس، علی، " بررسی دانش و نگرش دانشجویان دانشگاه زنجان در خصوص مسائل محیط‌‌‌زیستی"، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، انتشار آنلاین فروردین 1394، مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده.

22-    Budak, D.B., Budak, F., Zaimoglu, Z., Kekec, S., Sucu, M.Y. (2005). Behavior and Attitude of Student toward Environmental Issues at Faculty of Agricultural, Turkey, Journal of Applied Sciences, Vol.12, No. 3, Pp: 1224-1227.

23-    Wallner, S. Hunzikey, M. & Kienast, F. (2003). Do natural Science experiments influence Public attitudes towards environmental problems? Global environmental Change, Vol.13, Pp: 185-194.

24- احمدوند، مصطفی و نوری پور، مهدی، "نگرش های محیط‌زیستی دانشجویان کشاورزی دانشگاه یاسوج: تحلیلی جنسیتی". نشریه علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 1389، دوره  6 , شماره  2، صفحات 14 – 1.

25-    Muderrisoglu, H. & Altanlar, A. (2011). Attitudes and Behavior of Undergraduate Students towards Environmental Issues, International Journal Environment and Science Technology, Vol.8, No. 1, Pp: 159-168.

26- صالحی، صادق و همکاران، " بررسی نگرش و رفتار مسوولانه دانشجویان نسبت به محیط‌زیست (مطالعه موردی: دانشجویان استان مازندران)"، فصلنامه پژوهش‌‌های محیط‌زیست، بهار و تابستان 1394، سال 6، شماره 11، صفحات 276 – 265.