دستیابی به توسعه پایدار از منظر حقوق بین الملل محیط زیست
محورهای موضوعی : آب و محیط زیستفرهاد دبیری 1 , یلدا خلعتبری 2 , سحر زارعی 3
1 - استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، گروه حقوق محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، واحد علوم و تحقیقات ، تهران، ایران.
2 - دکتری حقوق محیط زیست، گروه حقوق محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران. *(مسوول مکاتبات)
3 - دکتری حقوق محیط زیست، گروه حقوق محیط زیست، دانشکده محیط زیست و انرژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ، تهران، ایران.
کلید واژه: محیط زیست, توسعه پایدار, حقوق بین الملل محیط زیست,
چکیده مقاله :
هرچند انسان سالیان متمادی از طبیعت به عنوان ابزار و بستر توسعه استفاده کرده، اما توسعه افسار گسیخته پس از انقلاب صنعتی چنان آثار مخربی بر کره زمین باقی گذاشته که نه تنها انتخاب همان روش ها از سوی کشورهای فقیر برای توسعه به دلیل پایین آمدن ظرفیت های منابع طبیعی ناممکن است بلکه در شرایط امروز، خودخواهانه می نماید. از این رو، چند دهه ای است که توسعه پایدار به عنوان یک راه حل ارایه شده است. از سویی، حقوق محیط زیست ابزار مهمی برای نظارت و مدیریت توسعه پایدار است. این حقوق در تعیین خط مشی های حفاظتی محیط زیست و همچنین استفاده معقولانه و پایدار از منابع طبیعی موثر است. بیانیه های استکهلم 1972، ریو 1992، ژوهانسبورگ 2002 و ریو + 20، دست یابی به توسعه پایدار را مستلزم حفاظت از محیط زیست عنوان نموده و خواستار جهت گیری حقوق بین الملل محیط زیست در راستای مفهوم توسعه پایدار گردیده است. اما عملآ مشاهده می شود که توسعه پایدار با چالش هایی در سطح جهانی مواجه است که یکی از مهم ترین این چالش ها تقابل میان توسعه و محیط زیست در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. یکی از مهم ترین منابع مورد اتکاء برای مقابله با این خطرات و تنظیم رفتار تابعان حقوق بین الملل، حقوق بین الملل محیط زیست است. از این رو، در این مقاله تلاش می شود دست یابی به توسعه پایدار با پرداختن به اسناد الزام آور و غیر الزام آور در حوزه حقوق بین الملل محیط زیست، مورد بررسی قرار گیرد.
Abstract For many years, humanity has used the nature for its development, but unbridled development after industrial revolution has left such a destructive effect on the planet that not only the same methods by poor countries for development are impossible, but it seems selfish action also in today's conditions. Hence, in recent decades sustainable development is presented as a solution. On the one hand, environmental law is an important key for supervision and management of sustainable development. These rights are effective in determining policies and environmental protection measures as well as rational and sustainable use of natural resources. Declarations of Stockholm 1972, Rio 1992, Johannesburg 2002 and Rio+20 have been mentioned that achieving sustainable development requires environmental protection and orientation of international environmental law is in line with the concept of sustainable development. But in practice, it seems that the sustainable development faces with challenges at the global level. One of the most important of such challenges is the contrast between development and the environment in both developed and developing countries. One of the most dependable sources to deal with these threats and regulate the behavior of international law followers, is international environmental law. Therefore, this article attempts to analyze the binding and non-binding instruments in the field of international environmental law for achieving sustainable development.
1- Alan Boyle, «Codification of International Environmental Law and the International Law Commission, Injurious Consequences Revisited», in International Law and Sustainable Development, Alan Boyle and David Freestone (eds.), New York, Oxford University Press, 2001, p.1.
2- Meeting of the OCED Council at Ministerial Level, Policies to Enhance Sustainable Development, Denver, OCED Publisher, 2001, p.1.
3- شمسایی. محمد، ،«حقوق بین الملل اقتصادی و اصل توسعه پایدار»، مجله پژوهش حقوق و سیاست، شماره 19، 1385 ، پاییز و زمستان،صص 10-12.
4- سفلایی. فرزانه، «معماری و شهرسازی و مقوله ای به نام توسعه پایدار»،، 1386پایگاه اطلاع رسانی معماری و شهرسازی ایران، www.aruna.com
5- عمید. حسن، «فرهنگ فارسی عمید»، تهران: انتشارات امیر کبیر ،1371، ص 40.
6- آذربایجانی. مونا و مفیدی. مجید،« مفهوم معماری پایدار»، همایش بهینه سازی مصرف سوخت در ساختمان، 1382، ص1.
7- ماتین. کلیف، شرلی. پیتر، «ابعاد سبز طراحی شهری»، کاوه مهربانی(مترجم)، شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، 1386، ص18.
8- زاهدی. شمس السادات، ، «جهانی شدن و توسعه پایدار»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، 1390 ، دوره 2، شماره 3، ص 11.
9- کیانی هفت لنگ. کیانوش، «اکولوژی انسانی»، تهران: انتشارات پانیز، 1384، ص 54.
10- Gilman-Robert (1996), Sustainability, URL, wwwcontext.org/ICIB/DEFS/AIADef.htm
11- علی زاده. کتایون، «اثرات حضور گردشگران بر منابع زیست محیطی»، مجلۀ پژوهش های جغرافیایی، 1382، دوره 35، شماره 1، ص 56.
12- پورجعفر، محمدرضا، خدائی زهرا و پور خیری، علی، «رهیافتی تحلیلی در شناخت مولفه ها، شاخص ها و بارزه های توسعه پایدار شهری»، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 1390، سال سوم، شماره سوم.
13- زاهدی، شمس السادات و نجفی، غلامعلی، فصلنامه مدرس علوم انسانی، 1385، دوره 10، صص 62 تا 64.
14- پورهاشمی، سیدعباس و ارغند. ، «کلیات حقوق بین الملل محیط زیست«، تهران: نشر دادگستر ، 1392، صص 162و 165.
15- Stockholm Declration on the Human Environment of the United Nation Conference on the Human Environment, 1972.
16- World Commission on Environment and Development (WCED), the Brundtland Commission, 1987.
17- Rio Declaration on Environment and Development, 1992.
18- Agenda 21, 1992.
19- United Nations Millennium Declaration (New York, September 2000).
20- The World Summit on Sustainable Development (Johannesburg Declaration, 2002).
21- The United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) 1992.
22- Kyoto Protocol to the United Nations Framework- Convention on Climate Change, 1997.
23- The Convention on Biological Diversity, 1992.
24- The United Nations Convention to Combat Desertification (Paris Convention), 1994
25- تقی زاده انصاری. مصطفی، «حقوق بین الملل محیط زیست». چاپ اول، تهران: نشر خرسندی، 1393، ص69.
26- حبیبی. محمد حسن، «حقوق محیط زیست»، جلد اول، انتشارات دانشگاه تهران، 1384، صص77 و 78.
27- روستا. فخر الضحی، «تحلیل مفهوم و الزامات توسعه پایدار در سند ژوهانسبورگ و تأثیر آن بر قوانین و مقررات زیست محیطی کشور»، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. 1386.
28- Gabcikovo – Nagymaros project (Hungry v.Slovakia) 1997, icj, 7 , 107 (sept .25)
30- ویلر. اس.ام و بیتلی. تی، «نوشتارهایی در باره توسعه پایدار شهری»، کیانوش ذاکر حقیقی(مترجم)، تهران: انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی. 1384.
31- 30- Henry, Jane, (2001), Creativity and perception in management, Walton Hall Publication.
32- احمدی. علی و حاجی نژاد. علی، «تخریب محیط زیست مانعی در برابر توسعه پایدار»، چهارمین کنگره بین المللی جهان اسلام، 1389 .
33- کاتی. ویلیامز، برتون. الیزابت و مایک جنکز؛ «دستیابی به شکل پایدار شهری»، ترجمه، واراز مرادی مسیحی، تهران، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری. 1383.
_||_
1- Alan Boyle, «Codification of International Environmental Law and the International Law Commission, Injurious Consequences Revisited», in International Law and Sustainable Development, Alan Boyle and David Freestone (eds.), New York, Oxford University Press, 2001, p.1.
2- Meeting of the OCED Council at Ministerial Level, Policies to Enhance Sustainable Development, Denver, OCED Publisher, 2001, p.1.
3- شمسایی. محمد، ،«حقوق بین الملل اقتصادی و اصل توسعه پایدار»، مجله پژوهش حقوق و سیاست، شماره 19، 1385 ، پاییز و زمستان،صص 10-12.
4- سفلایی. فرزانه، «معماری و شهرسازی و مقوله ای به نام توسعه پایدار»،، 1386پایگاه اطلاع رسانی معماری و شهرسازی ایران، www.aruna.com
5- عمید. حسن، «فرهنگ فارسی عمید»، تهران: انتشارات امیر کبیر ،1371، ص 40.
6- آذربایجانی. مونا و مفیدی. مجید،« مفهوم معماری پایدار»، همایش بهینه سازی مصرف سوخت در ساختمان، 1382، ص1.
7- ماتین. کلیف، شرلی. پیتر، «ابعاد سبز طراحی شهری»، کاوه مهربانی(مترجم)، شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری، 1386، ص18.
8- زاهدی. شمس السادات، ، «جهانی شدن و توسعه پایدار»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، 1390 ، دوره 2، شماره 3، ص 11.
9- کیانی هفت لنگ. کیانوش، «اکولوژی انسانی»، تهران: انتشارات پانیز، 1384، ص 54.
10- Gilman-Robert (1996), Sustainability, URL, wwwcontext.org/ICIB/DEFS/AIADef.htm
11- علی زاده. کتایون، «اثرات حضور گردشگران بر منابع زیست محیطی»، مجلۀ پژوهش های جغرافیایی، 1382، دوره 35، شماره 1، ص 56.
12- پورجعفر، محمدرضا، خدائی زهرا و پور خیری، علی، «رهیافتی تحلیلی در شناخت مولفه ها، شاخص ها و بارزه های توسعه پایدار شهری»، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 1390، سال سوم، شماره سوم.
13- زاهدی، شمس السادات و نجفی، غلامعلی، فصلنامه مدرس علوم انسانی، 1385، دوره 10، صص 62 تا 64.
14- پورهاشمی، سیدعباس و ارغند. ، «کلیات حقوق بین الملل محیط زیست«، تهران: نشر دادگستر ، 1392، صص 162و 165.
15- Stockholm Declration on the Human Environment of the United Nation Conference on the Human Environment, 1972.
16- World Commission on Environment and Development (WCED), the Brundtland Commission, 1987.
17- Rio Declaration on Environment and Development, 1992.
18- Agenda 21, 1992.
19- United Nations Millennium Declaration (New York, September 2000).
20- The World Summit on Sustainable Development (Johannesburg Declaration, 2002).
21- The United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) 1992.
22- Kyoto Protocol to the United Nations Framework- Convention on Climate Change, 1997.
23- The Convention on Biological Diversity, 1992.
24- The United Nations Convention to Combat Desertification (Paris Convention), 1994
25- تقی زاده انصاری. مصطفی، «حقوق بین الملل محیط زیست». چاپ اول، تهران: نشر خرسندی، 1393، ص69.
26- حبیبی. محمد حسن، «حقوق محیط زیست»، جلد اول، انتشارات دانشگاه تهران، 1384، صص77 و 78.
27- روستا. فخر الضحی، «تحلیل مفهوم و الزامات توسعه پایدار در سند ژوهانسبورگ و تأثیر آن بر قوانین و مقررات زیست محیطی کشور»، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. 1386.
28- Gabcikovo – Nagymaros project (Hungry v.Slovakia) 1997, icj, 7 , 107 (sept .25)
30- ویلر. اس.ام و بیتلی. تی، «نوشتارهایی در باره توسعه پایدار شهری»، کیانوش ذاکر حقیقی(مترجم)، تهران: انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی. 1384.
31- 30- Henry, Jane, (2001), Creativity and perception in management, Walton Hall Publication.
32- احمدی. علی و حاجی نژاد. علی، «تخریب محیط زیست مانعی در برابر توسعه پایدار»، چهارمین کنگره بین المللی جهان اسلام، 1389 .
33- کاتی. ویلیامز، برتون. الیزابت و مایک جنکز؛ «دستیابی به شکل پایدار شهری»، ترجمه، واراز مرادی مسیحی، تهران، انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری. 1383.
