مدیریت وبرنامه ریزی محیط زیست از دیدگاه برنامه چهارم توسعه

محورهای موضوعی : آب و محیط زیست

ناصر محرم نژاد ¹ ( 1- استادیار دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات )
سمیرا خدیوی ² ( عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد رودهن )

تاریخ دریافت : 1387/02/10 تاریخ پذیرش : 1387/04/13 تاریخ انتشار : 1389/01/01

کلید واژه: مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست, حفظ محیط زیست, برنامه چهارم توسعه,

چکیده مقاله :

رشد وتوسعه پایدار فعالیت های بشر، متاثر از میزان پایداری در سیستم های زیست محیطی ، اقتصادی و اجتماعی می باشد. امروزه برنامه ریزی جهت بهره برداری از منابع برای نیل به توسعه پایدار ، به عنوان یکی از مهمترین مسائل اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی بشر تبدیل شده است. در صورت عدم توجه به این اصل ، ذخائر طبیعی ، زیستگاه های حیات وحش و میراث های فرهنگی که متعلق به جامعه و تمامی نسل ها بوده نابود خواهد شد. از اینروایجاد تمهیدات لازم به منظور برقراری تعادل میان نیازهای امروز و حفظ ذخائرملی از وظایف مهم مسئولان به ویژه دولت ومجلس می باشد. از همین رو استقرار توسعه پایدار در کشور نیازمند تدوین و اجرای قانون برنامه های توسعه می باشد. قوانین برنامه ای ، چارچوب ها و نظام سامان یافته توسعه همه جانبه یک کشور را معین می کند که در قالب آن سیاست های کلی و استراتژیک پذیرفته شده پدیدارمی گردد. با بررسی قوانین برنامه چهارم توسعه و مقایسه آن با برنامه های عمرانی گذشته ،جایگاه محیط زیست سیر صعودی داشته است. در حقیقت، قانون برنامه چهارم توسعه در راستای تحقق توسعه پایدار در کشور و رعایت چارچوب های مقرر در اصل پنجاهم قانون اساسی سعی کرده است تا روند توسعه به ویژه توسعه اقتصادی و صنعتی کشور را با ضروریات زیست محیطی تطبیق داده تا از توسعه ناپایدار ممانعت به عمل آورد. در برنامه چهارم توسعه ، یکی از محورهای شش گانه به نام حفاظت محیط زیست ، آمایش سرزمین و توازن منطقه ای بوده و درمجموع 15 ماده از 161 ماده قانون برنامه چهارم به محیط زیست اختصاص یافته و در کنارآن نیز در 14 ماده دیگر ضرورت رعایت مسائل زیست محیطی مورد توجه قرار گرفته است. روند طی شده بیانگر حرکت در مسیری نسبتـاً موفق در زمینه لحاظ نمودن ملاحظات زیست محیطی با برنامه های توسعه ای جهت دستیابی به توسعه پایدار می باشد که موفقیت قطعی این برنامه ها منوط به اجرای کامل آن خواهد بود.

چکیده انگلیسی:

  The planning for resource management to achieve desirable development is one of today’s most important economical, environmental and social affairs. During such planning any lack attention to natural reserves, wildlife settlement and cultural heritage that is for all society and next generations, will become extinct. For these reasons, establishing necessary scheme for establishing the balance between the national conservation and today’s requirements is one of the most important duty of responsible, specially the government and the parliament. To Setting the sustainable development in country, needs codifying law and enforcing it. Scheduling laws determine the frameworks and multilateral development ordered system of country that is the basis of accepted general policy and strategies.    With considering the fourth development plan’s law and comparing those with the last plan’s laws it can say that the care on the ecosystem is growth. In fact, the fourth development plan’s laws directed sustainable development achievement in country and following the fiftieth article of law, is trying to adapt the procedure of developing specially economic and industrial with the ecosystem necessaries, in order to prevent unsustainable development.    In fourth development master plan, one of the sixth foundations is environment preservation, logistic territory and regional equilibrium. Fifteen articles of 161 articles of fourth development plan are for environment preservation and in 14 of other is the necessity of environment preservation which has taken into consideration. The settled procedure shows the movement on a comparatively successful way on connecting environment considerations by developing plan to reach stable development. The success of these, are based on the enforcing of the codified laws completely and thoroughly.

منابع و مأخذ:

1-   آزاد بخت ، بی تا ، 1384 ،  " تجزیه و تحلیل جایگاه محیط زیست در سیاست های  کلان و قوانین برنامه ای کشور اززمان شکل گیری برنامه های 5 ساله و ارائه سیاست های بلند مدت حفاظت محیط زیست" ، پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق محیط زیست ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

2-   بهرام پور، فرنوش ، " جایگاه محیط زیست در برنامه ریزی ملی کشور" ، 1383، پنجمین همایش دو سالانه انجمن متخصصان محیط زیست ایران، چالش های ملی و فراملی محیط زیست و برنامه چهارم توسعه

3-   دبیری ، فرهاد ، 1383، " قواعد و مفاهیم ناظر بر جنبه های حقوقی زیست محیطی برنامه های سوم و چهارم توسعه" ، پنجمین همایش دو سالانه انجمن متخصصان محیط زیست ایران، چالش های ملی و فراملی محیط زیست و برنامه چهارم توسعه

4-   سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، 1383 ، " قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، اجتماعی وفرهنگی جمهوری اسلامی ایران" ، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی

5-    عباسپور، مجید  و خدیوی ، سمیرا ، 1385، " چالش های مدیریت سبز در توسعه پایدار کشور" ، ششمین همایش دو سالانه انجمن متخصصان محیط زیست ایران ، چشم انداز نوین مدیریت توسعه پایدار کشور

6-   مکنون ، رضا ،1383، " ارزیابی زیست محیطی ، راه هدایت توسعه پایدار" ، پنجمین همایش دو سالانه انجمن متخصصان محیط زیست ایران، چالش های ملی و فراملی محیط زیست و برنامه چهارم توسعه