تدوین راهبردهای بهبود کیفیت محله های شهری فرسوده در چارچوب رویکرد توسعه پایدار با تأکید بر ملاحظات فرهنگی - اجتماعی (نمونه موردی: شیراز-محله کشن)
محورهای موضوعی : معماری و شهرسازیمحمد تولائی شیرازی 1 , محمد علی خانی زاده 2
1 - دانشجوی دکتری شهرسازی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران. *(مسوول مکاتبات)
2 - دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، ایران.
کلید واژه: محله کشن, بافت فرسوده, کیفیت محیطی, شهر شیراز.,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: تحقیق حاضر برحسب هدف به شیوه کاربردی است زیرا در این تحقیق با استفاده از مدل تحلیلی تحقیق، به تعیین و شناخت مؤلفه ها، معیارها و شاخص های بازآفرینی برای ارتقای کیفیت ابعاد اجتماعی و فرهنگی پرداخته شد.
روش بررسی: روش تحقیق ازلحاظ هدف، کاربردی و ازنظر شیوه گردآوری داده ها، تحلیلی- توصیفی و از نوع پیمایشی است. در این تحقیق روش گردآوری داده ها به دو دسته عینیت و ذهنیت تقسیم گردیده است که برای جمع آوری داده ها به صورت عینی از پرسش نامه و مصاحبه با مسئولین و برداشت های میدانی بهره جسته و برای سنجش ذهنیت شهروندان نسبت به مسائل پیرامونی از ابزار پرسشنامه با استفاده از مقیاس استاندارد (روایی و پایایی) استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار Spss و Excel استفاده شده است. در ادامه از طریق استراتژی راهبردی SWOT نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدید های محدوده مورد مطالعه مشخص شده و سپس با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) اقدام به وزن دهی عوامل سوات شده و استراتژی های برتر با توجه به اولویت بندی وزنی به دست آمده و در نهایت به ارائه راهبردهای لازم در راستای بهبود و بهینه سازی بافت فرسوده پرداخته شده است.
یافته ها: راهبردهای تدوین سند مدون به منظور احداث المان های یادمانی، فضاهای باز و سبز با مبلمان شهری مناسب،با امتیاز 93/2 تدوین برنامه ای با مشارکت ساکنان و شهرداری به منظور جمع آوری نخاله های ساختمانی و با امتیاز 52/2 بهره مندی از بودجه مالی لازم برای مشارکت نهادهای غیر دولتی در فرآیند مرمت و احیای بناهای فرسوده محله با امتیاز 09/2 بیشتر اهمیت و ارزش کسب کرده اند. شاخص های کیفیت دسترسی به مسیرهای آمد و رفت با وزن 460/0 شاخص کیفیت خدمات تجاری با وزن 750/0، شاخص کیفیت اندازه ساختمان با وزن 334/0 و کیفیت محیط داخلی با وزن 304/0 بیشترین وزن لازم را کسب کرده اند.
بحث و نتیجه گیری: نتایج تحلیل مبین آن است که بیشترین ایرادات در قسمت فضای باز و سبز می باشد و این موضوع اهمیت برنامه ریزی در این زمینه را مشخص می کند.
Background and Objective: The present study is applied in terms of purpose because in this research, using the analytical model of the research, the components, criteria and indicators of reproduction to improve the quality of social and cultural dimensions were determined and identified.
Material and Methodology: The research method is applied in terms of purpose and analytical-descriptive in terms of data collection method and is of survey type. In this research, the data collection method is divided into two categories of objectivity and subjectivity. To collect data objectively, a questionnaire and interviews with officials and field perceptions were used, and to measure citizens' mentality towards environmental issues, a questionnaire was used. Used using standard scale (validity and reliability). Spss and Excel software were used to analyze the data. Then, through the SWOT strategic strategy, the strengths, weaknesses, opportunities and threats of the study area are identified and then, using the Analytic Hierarchy Process (AHP) model, the SWOT factors are weighted and the top strategies are considered according to prioritization. Weight is obtained and finally the necessary strategies to improve and optimize the worn tissue are presented.
Findings: Strategies for compiling a written document for the construction of memorial elements, open spaces and green spaces with appropriate urban furniture, with a score of 2.93. Developing a program with the participation of residents and the municipality to collect construction waste and with a score of 2.52 Mandi has gained more importance and value from the necessary financial budget for the participation of non-governmental organizations in the process of repairing and rehabilitating dilapidated buildings in the neighborhood with a score of 2.09. Quality indicators of access to traffic routes with a weight of 0.460 Commercial service quality index with a weight of 0.750, building size quality index with a weight of 0.334 and indoor quality quality with a weight of 0.304 have gained the most necessary weight.
Discussion and Conclusion: The results of the analysis show that most of the problems are in the open and green space and this issue indicates the importance of planning in this field.
1. Kakavand, Elham, Borati, Naser, Amin Zadeh Goharrezzi, Bahram (2013), Comparative Assessment of Citizens' and Urban Planners' Mental Image in the Concept of Urban Environmental Quality (Case Study: Old Texture of Qazvin City), Bah-e Nazar Journal, Volume 10, Issue 25, July 2013, pp. 101-112. (In Persian)
2. HassanKarami, Fatemeh (2016), Revitalization of the Old Urban Fabric with an Approach to Enhancing Place Quality: Case Study of Iran Street in District 12, Master's Thesis, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Faculty of Literature and Humanities, Department of Geography, Supervisor: Zohreh Fani. (In Persian)
3. Aghajanian, Hossein, and Mirmohammadi, Monir al-Sadat (2010), The Impact of Re-Urbanization Thought on Promoting Structural Re-Urbanization in Tehran’s Old Districts (Case Study: Atabak Old District), Sociology, Volume 5, Issue 1, pp. 28-39. (In Persian)
4. Pour Hoseini, Mahdieh (2016), Evaluation of Old Districts’ Renovation with a Urban Revitalization Approach: Case Study of Atigh Project in Tabriz, Master's Thesis, Tabriz University, Faculty of Literature and Humanities, Department of Geography and Urban Planning, Supervisor: Rasoul Ghorbani, Advisor: Firooz Jafari. (In Persian)
5. Ebrahimi Zadeh, Eisa, Maleki, Gol Afarin (2012), Analyzing the Organization and Intervention in Urban Old Districts (Case Study: Old District of Khorramabad), Human Geography Studies, No. 81, pp. 76-92. (In Persian)
6. Teymouri, Parviz, Rahmani, Bijan, and Araqi, Shadi (2010), Old Malyar District and Ways for Its Organization, Environment Planning Journal, Volume 3, Issue 8, pp. 117-134. (In Persian)
7. Habibi, Seyed Mohsen (2013), Course Notes on Preservation and Improvement of Ancient Urban Textures, Presented in the PhD Course in Urban Planning, Faculty of Fine Arts, Mirmoqtadaei. (In Persian)
8. Shokouhi, Ali (2009), Analysis of Issues in Urban Decayed Textures Using Fuzzy Maps, Third Regional Conference on Urban Planning Issues, Zanjan. (In Persian)
9. Shekoohi, Ali, Hosseini, Seyed Mostafa (2017), Assessment and Evaluation of Neighborhood Sustainable Development in Tehran (Case Study: Northern Valiasr Neighborhood, Aghajari, Niloufar, and Emamieh), Human Geography Studies, Volume 49, Issue 2, pp. 68-83. (In Persian)
10. Zarabi, Asghar, Azzani, Mohammad (2001), Sustainable Development in the Industrial and Developing World, Tehran, Journal of Growth of Geography Education, Issue 59. (In Persian)
11. Azimi Amoli, Jalam (2017), Assessing Neighborhood Sustainability Levels Based on Sustainable Development Indicators (Case Study: Tandasht and Siyah Toli neighborhoods of Babol), Geography Journal, Volume 15, Issue 52, pp. 367-394. (In persian)
12. Vaezzadeh, Sajad, Nadji, Asadollah, and Eiyaseh, Ali (2015), Social Sustainability Components in Iran’s Development Programs, Iran Social Development Studies, Volume 7, Issue 2, pp. 45-59. (In Persian)
13. Dehshiri, Mohammad Reza (2015), Globalization and Sustainable Development, Environmental Education and Sustainable Development Journal, Volume 4, Issue 2, pp. 64-77. (In persian)
14. Barton, Hugh (2003), Shaping Neighborhoods: A Guide for Health, Sustainability and Vitality, Spon Press.
15. Roseland, M. (2005), Toward Sustainable Communities, New Society Publishing.
16. Mahaneshehoshar Mashaver Pars (2011), Keshan Neighborhood Revitalization and Renovation Plan. (In Persian)
