ارزیابی پایداری فعالیت‌های کشاورزی در کشور ایران: با تأکید بر ردپای اکولوژیکی و رهیافت تقاضای واقعی زمین

محورهای موضوعی : آلودگی خاک

عادله اسمعیلی دستجردی پور ¹ ( دانشجوی کارشناسی ارشد بخش اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان )
حسین مهرابی بشرآبادی ² ( دانشیار بخش اقتصاد کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان . )

تاریخ دریافت : 1398/07/29 تاریخ پذیرش : 1398/07/29 تاریخ انتشار : 1399/10/01

کلید واژه: بخش کشاورزی, پایداری, تقاضای واقعی زمین, ردپای اکولوژیکی, واردات و صادرات زمین,

چکیده مقاله :

افزایش روزافزون جمعیت، تغییر الگوی زندگی، افزایش مهاجرت به شهرها، سطح پایین تکنولوژی، محدودیت اراضی مناسب کشاورزی و استفاده نادرست از منابع پایه روند تخریب منابع را تشدید کرده است. این در حالی است که نگه داری از منابع طبیعی و محیط زیست به منظور حفظ قابلیت های تولیدی آن ها از اهمیت زیادی برخوردار است. حفظ مطلوب این منابع وابسته به درک وضعیت، مسیر و میزان تغییرات فعلی منابع با استفاده از مقیاس های پایداری نظیر شاخص ردپای اکولوژیکی است.به دلیل اهمیت مباحث پایداری در بخش های مختلف اقتصادی خصوصاً بخش کشاورزی که ارتباط بیش تری با کاربرد منابع طبیعی دارد، در تحقیق حاضر شاخص ردپای اکولوژیکی به عنوان شاخصی معتبر برای ارزیابی وضعیت پایداری در بخش کشاورزی در کشور ایران برای دوره زمانی 86-1376 با استفاده از رهیافت تعیین میزان واقعی تقاضای زمین محاسبه شده و نتایج به دست آمده برای ارزیابی پایداری فعالیت های این بخش در داخل و در سطح جهانی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان داد فعالیت های کشاورزی در کشور ایران از نقطه نظر اقتصاد داخلی با مباحث پایداری سازگار اما در ارتباط با اقتصاد جهانی ناسازگار است. از سوی دیگر علی رغم تأمین مباحث پایداری در تولیدات داخلی محصولات کشاورزی، تقاضای واقعی برای زمین خصوصاً در سال های اخیر روندی فزاینده داشته است. که این امر به مفهوم تنزل وضعیت پایداری در اقتصاد داخلی می باشد. لذا پیشنهاد می شود اقداماتی در راستای پذیرش روش های پایدار تولیدی در بخش کشاورزی در داخل صورت گیرد و برای تأمین پایداری در سطح جهانی نیز الگوی تجارت محصولات کشاورزی در ایران مورد بازبینی قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

Population growth, changing pattern life, increasing migration to cities, low level of technology and limitation of convenience agricultural land and incorrect use of basic resources would intensify resources damage. While mention to natural resources and environment for keeping their production ability is so important. Desirable keeping of these resources is related to understanding the situation, path and scale of resources changing by measurements like ecological footprint indicator. Because of importance of sustainable issues in different  economical sectors special in agricultural sector because of using more environmental resources in this article ecological footprint indicator in agricultural sector is estimated by using actual land demand approach in Iran during 1376-86 then the results is used to evaluate the sustainable of agricultural activity in and out of country. The results indicated that agricultural activity in Iran is compatible with internal economy and is adverse with global economy. Also never less internal production is secured sustainability, actual land demand was increased specially in these years that mean sustainable situation was depressed in internal economy. So it suggested that must be used actions for adoption of sustainable method in agricultural sector in internal and review the trade pattern in global level.