ارزیابی پایداری منظر شهری خیابان امام تبریز بر اساس مؤلفه‌های منظر انسان‌گرایانه (میدان ساعت-فلکه دانشگاه)

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

الهام شیخ میلانی ¹ (دانشجوی دکترای گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
اکبر عبدالله زاد ه طرف ² (استادیار گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
مهسا فرامرزی اصلی ³ (استادیار، گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
آرش ثقفی ⁴ (استادیار، گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/10/11 تاریخ پذیرش : 1400/11/09 تاریخ انتشار : 1400/07/01

کلید واژه: خیابان امام تبریز, پایداری منظر, منظر انسان­گرایانه,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: فضاهای شهری به سبب فراهم آوردن امکان گردهمایی، مکث و عبور، در تعامل نزدیکی با انسان قرار دارد. این درحالی است که خیابان‌ها به عنوان یکی از فضاهای شهری، در فرایند توسعه شهرها دگرگون شده و نقش تعاملی خود را با انسان به سبب تبدیل شدن به معبری برای عبور وسایل نقلیه از دست داده‌اند. از آنجا که پایداری منظر شهری به عنوان پدیده بصری، ضمن تاثیرگذاری بر حواس انسانی، واکنش‌های احساسی ـ ادارکی انسان در فضا را به همراه دارد و در صورتی که منطبق با نیازهای انسانی باشد، می‌تواند نقش تعاملی را بازتولید سازد، هدف پژوهش حاضر ارزیابی پایداری منظر شهری خیابان امام تبریز بر اساس مؤلفه‌های منظر انسان گرایانه است. روش بررسی: روش پژوهش مبتنی بر رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و پیمایشی است. تحلیل داده‌های اسنادی از طریق طبقه بندی و تحلیل داده‌های پیمایشی با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی و استنباطی شامل تحلیل واریانس، آزمون تعقیبی فیشر صورت گرفته است. در نهایت به منظور فراهم شدن امکان رتبه بندی کیفیت‌های منظر انسان گرایانه از آزمون فریدمن و جهت رتبه بندی مقطع‌های انتخابی از خیابان امام تبریز به جهت میزان برخورداری از کیفیت‌های سازنده منظر انسان گرایانه از تکنیک تاپسیس استفاده شده است. یافته ها: نتایج پژوهش حاکی از آن است که سازه‌های منظر انسان گرایانه در هریک از محدوده‌های انتخابی به طور معناداری متفاوت هستند و در بین مؤلفه‌های منظر انسان گرایانه برای پایداری، نیازمندی‌های انسانی بیش از دو مؤلفه توانمندی‌های انسانی و حالات ادراکی انسان در پایداری منظر شهری خیابان امام تبریز تبلور یافته است. بحث و نتیجه گیری: براساس نتایح بدست آماده در محدوده مورد بررسی نتیجه گرفته می شود که اگر به مولفه های منظر انسان گرایانه در خیابان امام تبریز توجه شود منجر به پایداری منظر شهری خواهد گردید.

چکیده انگلیسی:

Background and Aim: Urban spaces are in close interaction with humans due to the possibility of gathering, pausing and passing. However, streets as one of the urban spaces have changed in the process of urban development and have lost their interactive role with humans due to becoming a passageway for vehicles. Since the stability of urban landscape as a visual phenomenon, while affecting the human senses, causes emotional-perceptual reactions of humans in space and if it is consistent with human needs, can reproduce the interactive role, the purpose of this study is to assess sustainability. The urban landscape of Imam Street in Tabriz is based on humanistic landscape components. Methods: The research method is based on a descriptive-analytical and survey approach. Documentary data analysis was performed by classification and survey data analysis using descriptive and inferential statistical tests including analysis of variance and Fisher's post hoc test. Finally, in order to provide the possibility of ranking the qualities of humanistic landscape, Friedman test and to rank the selected sections of Imam Street in Tabriz, in order to have the qualities of constructive humanistic landscape, the TOPSIS technique has been used. Findings: The results indicate that humanistic landscape constructs are significantly different in each of the selected areas and among the components of humanistic landscape for sustainability, human needs more than two components of human capabilities and human perceptual states in sustainability. The urban landscape of Imam Street in Tabriz has been crystallized. Discussion and Conclusion: Based on the results obtained in the study area, it is concluded that if we pay attention to the components of the humanistic landscape in Imam Street, Tabriz will lead to the stability of the urban landscape.  

منابع و مأخذ:

 

• Yingchuan, Z. H. A. O., & Zhi, L. I. 2020. Human-centered Design for Green Landscape of Urban Streets. Asian Agricultural Research, Vol.12, 49-58.


• منصوری، سید امیر، منظر مردمی شهر. منظر، 1397، دوره 10، شماره 44، 3-3.


• قره بگلو مینو و خواجه سعید، فرناز، وونرف؛ مؤلفه‌های منظر شهری در خیابان برای زندگی، منظر، 1397، دوره 10، شماره 43، 42 –


• منصوری، سید امیر، چیستی منظر شهری. منظر، 1389، دوره 2، شماره 9، 30-33.


• حیدری، ندا، صالحی، محمد صادق، ارزیابی معیارهای تعامل پذیری اجتماعی و سرزند گی در فضاهای نمایشگاهی؛ مورد پژوهی: چند نمونه در استان البرز، مدیریت شهری، 1396 ، شماره 47، 351-380.


• Yang, W, Xi, X, Gou, L, Chen, Z, Ma, Y, 2021, Guangzhou Digital City Landscape Planning Based on Spatial Information from the Perspective of Smart City. Mathematical Problems in Engineering vol 27, 1-11, https://doi.org/10.1155/2021/5572652.


• Nguyen, T, A, Le, P.M.A,  Pham, T.M., 2019, Toward a sustainable city of tomorrow: a Markov-Cellular hybrid Automata modeling for urban landscape evolution in the Hanoi city (Vietnam) during 1990-2030, Environment, Development and Sustainability, Vol. 21(1), pp. 429-446.        


• ستاری فرد، شهرام، بررسی نقش مراکز مذهبی در افزایش سرزندگی شهرهای معاصر ، مطالعه موردی محدوده امام زاده صالح تجریش، تهران، مدیریت شهری، 1394، شماره 40، صص. 141-158.           


• Rodríguez Iturriaga, M. 2021. Learning from COVID-19: The Role of Architecture in the Experience of Urban Landscapes. Ri-Vista. Research for Landscape Architecture, Vol.19(1), 122-137. https://doi.org/10.36253/rv-10182.


• شیعه، اسماعیل، و بهزادفر، مصطفی، نامداریان، احمد علی. تدوین چارچوب نظری منظر شهری به کمک نظریه تولید فضا و نیروهای مؤثر بر منظر. مطالعات شهری، 1396، دوره 6(24)، 81-94.   


• Liu, H. (2017). Status analysis and vision on urban landscape planning-take Chengdu city as an example. In AIP Conference Proceedings (Vol. 1890(1), p. 040029). AIP Publishing LLC.


• Fahmy, M. K. 2021, Applying Urban Parametricism in the Design of Dynamic Neighborhoods, Transformations and Challenges [9th ASCAAD Conference Proceedings ISBN 978-1-907349-20-1] Cairo (Egypt) [Virtual Conference] 2-4, pp. 646-660.


• Choi, D, (2019), A study on the architectural space planning based on the concept of the urban landscape-Suncheon art platform, Journal of Engineering and Applied Ences, vol. 13 (22), pp. 9681-9688, 2018.


• Gerber J. D., Hess G. 2017, From Landscape Resources to Landscape Commons: Focusing on the Non-Utility Values of Landscape, «International Journal of the Commons», Vol. 11, n. 2, 708-732, <http://doi.org/10.18352/ijc.745>(03/21).


• کریمی مشاور، مهرداد؛ سجادزاده، حسن؛ وحدت، سلمان، سنجش اولویت های خوانش منظر فضاهای شهری از دیدگاه شهروندان (نمونه موردی : میدان های شهری همدان)، باغ نظر، 1394، دوره 12، شماره 37، 3-14.


• Boeing, G, 2018, Measuring the Complexity of Urban Form and Design. Urban Design International. doi:10.1057/s41289-018-0072-1, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2958923 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2958923.


• Feng, H, Zou, Z, Tang, Y, 2017, Scale and region-dependence in landscape-pm2.5 correlation: implications for urban planning,” Remote Sensing, Vol. 9(9), 918.


• Bin, S, Da-Lu, Y.U, 2018, Study on Jinan urban construction planning based on the protection of karst landscape, Journal of Groundwater Ence and Engineering, vol. 6(4), pp. 41-53.


• Kim, J-K, Li, W, Newman, G, Kil, S-H& Park, S, Y, 2018, The influence of urban landscape spatial patterns on single-family housing prices, Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, Vol. 45(1), pp. 26-43.


• Alessio, L, (2017), AN approach to understanding urban landscape, Journal of Architecture Planning & Environmental Engineering, vol. 62(501), pp. 153-161.


• فرمیهنی فراهانی، بهراد، صرافی، مظفر، تحلیل فضای شهری بر حسب منظر ذهنی لایه‌هایی از اقشار متوسط جدید شهری (مورد مطالعاتی: میدان انقلاب تهران در دوران پهلوی دوم)، باغ نظر، 1400، دوره 18(118)، 83-96.


• Egoz S. The Right to Landscape: Contesting Landscape and Human Rights, Routledge, New York, 2016. [First published 2011].


• Shui Y, Gon, L, 2021, An integrated planning method for open space of urban street landscape based on remote sensing technology, Home International Journal of Environmental Technology and Management, Vol. 24(1-2). 1-18.


• Tang, X, Zhang, L, Chen, Z, Wan, J& L. Li, 2020, Urban Street Landscape Analysis Based on Street View Image Recognition, International Conference on Urban Engineering and Management Science (ICUEMS), 2020, pp. 145-150, doi: 10.1109/ICUEMS50872.2020.00040.


• Li, L, 2018, Research on Urban Street Space Design Based on Landscape Perspective", Art Education, vol. 9, pp. 179-1808.Mirza L.Windows capes: A Study of Landscape Preferences in an Urban Situation. Unpublished PhD dissertation, University of Auckland, 2016.


• Wu, W, Boxun, W, Yang, S, 2019, Research on the Simulation Design of Humanistic Landscape Optimization in Urban Residential Area Based on Computer Technology, Informatica, Vol.43, 325-330. https://doi.org/10.31449/inf.v43i3.2802


• Ginzarly, M., Houbart, C., & Teller, J. 2018. The Historic Urban Landscape approach to urban management: a systematic review. International Journal of Heritage Studies, Vol.56, 1-21. doi:10.1080/13527258.2018.1552615.


• گلکار، کوروش، صادقزاده سهیلا، غفاری علی، لک، آزاده، نامه معماری و شهرسازی، 1398، شماره 25، 63-84.    


• صالحی نیا، مجید؛ نیرومند شیشوان، مهدیه، تبیین نقش مولفه های منظر حسی مبتنی بر حواس در کیفیت ادراک حسی محیطی گذر ارگ جدید تبریز، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 1397، شماره 31، 19-32.


• لطفی، افسانه، و زمانی، بهادر. نقش مولفه های منظر حسی در کیفیت محورهای مجهز محلی (مطالعه موردی: محور علیقلی آقا در اصفهان). مطالعات شهری، 1393، دوره 4(13) 43-56.


• نوریان، فرشاد، امین زاده، بهناز، عبایی، مازیار، از بازبینی فرآیند تا تحقق محصول در طراحی شهری به سوی رویکرد تدریجی فرایند طراحی شهری، مطالعات شهری، 1400، دوره 10، شماره 40، 3-14.

 

• اسماعیل زاده سیلابی، آیدا، گلکار، کوروش، تقوایی، سیدحسن، نعمتی مهر، مرجان، طراحی شهری بوم آشکار: به سوی یک چارچوب مفهومی. صفه، 1395، 26(75)، 59-78


• گلکار، کوروش، سیما و منظر شهری تهران: تحلیلی از برنامه راهبردی طراحی شهری و مدیریت منظر شهری تهران، نامه معماری و شهرسازی، 1387، شماره 10، 5-23.


• علیمردانی مسعود، واعظی، مهدی، بررسی میزان کیفیت و هویتمندی منظر شهری اسلامشهر از نظر شهروندان، علوم و تکنولوژی محیط زیست، 1398، دوره 21(1)، 185-200.


• قشقایی، رضا، موحد، خسرو، مضطرزاده، حامد، تدوین معیارهای طراحی منظر شهری در راستای برانگیزش حس تعلق به مکان، هویت شهر، 1396، شماره 50، 435-460.


• Ying, S. 2020. Planning of Humanistic Ecological Landscape in Urban Waterfront Area. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 512, 012042. doi:10.1088/1755-1315/512/1/012042.


• Xu, X., Xu, X., Guan, P., Ren, Y., Wang, W., & Xu, N. 2018. The Cause and Evolution of Urban Street Vitality under the Time Dimension: Nine Cases of Streets in Nanjing City, China. Sustainability, Vol.10 (8), 2797. doi:10.3390/su10082797.


• Tamiami Fachrudin, H, 2018, Can activity support influence image of a street? IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 126 (2018) 012197 doi:10.1088/1755-1315/126/1/012197.


• Good, R. M., Rivero, J. J., Zitcer, A., Umemoto, K., Lake, R. W., Baum, H., … Harrison, P. 2017. Confronting the challenge of humanist planning/Towards a humanist planning/A humanist perspective on knowledge for planning: implications for theory, research, and practice/To learn to plan, write stories/Three practices of humanism and critical pragmatism/Humanism or beyond? Planning Theory & Practice, Vol. 18(2), 291-319. doi:10.1080/14649357.2017.1297554.


• زینالی عظیم، علی، میرسعید موسوی، سرور رحیم، ارزیابی توسعه ی کالبدی شهر تبریز بر اساس تحلیل شاخص های رشد هوشمند شهری (مورد مطالعه: منطقه ی 2، 4 و 7 تبریز)، نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 1400، دوره 13، شماره ۲ (پیاپی۵۰)، 728 –

بصیری، مصطفی و زینالی عظیم علی، تاثیر مبلمان شهری برکیفیت محیط زیست شهری (مطالعه موردی محدوده خیابان امام تبریز از میدان ساعت تا آبرسان)، جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، 1398، دوره 9، شماره 3، 229-248.