تحلیل و بررسی سوگیری های رفتاری موثر در تصمیمات سرمایه گذاران و تعیین اولویت مقوله های شناسایی شده از دیدگاه خبرگان با استفاده از تکنیک دیمتل و روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP)

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

امیرمسعود جهانی ¹

1 - استادیار گروه حسابداری، واحد خرم آباد ،دانشگاه آزاد اسلامی ، خرم آباد ، ایران

تاریخ دریافت : 1400/07/30 تاریخ پذیرش : 1400/08/01 تاریخ انتشار : 1402/07/01

کلید واژه: سوگیری های رفتاری, رفتارهای مالی, بازده پرتفوی سهام, سرمایه‏گذاران,

چکیده مقاله :

رفتار هر فرد زمینه‌ساز اتخاذ تصمیمات او در عرصه های مالی بوده و خطا در آن رفتارها تبعات متعددی را به دنبال خواهد داشت. شناخت رفتارها و متعاقباً تصمیمات و رفتار فرد نقش با اهمیتی در ارائه راهکار جهت اصلاح انحرافات موجود دارد. در این پژوهش، جهت تبیین مدل از روش مصاحبه و رویکرد مبتنی بر نظریه پردازی زمینه بنیان و جهت انتخاب مصاحبه شوندگان از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شده است. پس از انجام ۱۹ مصاحبه با فعالان بازار سهام طی سال ۱۳۹۷ تا 1398 اشباع نظری حاصل گردید. سپس، موثرترین عوامل علی بر اساس نظرات خبرگان و به ترتیب با استفاده از تکنیک دیمتل و روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) تعیین و رتبه بندی شد.نتایج استخراج شده با استفاده ازSpss و Amos مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نشان داد که تمامی سوگیری ها بر تصمیمات سرمایه گذاران تاثیر مستقیم و معنی دار دارند.

چکیده انگلیسی:

Each person's behavior is the basis for making his decisions in the financial arena, and mistakes in those behaviors will have many consequences. Recognizing the behaviors and consequently the decisions and behaviors of the individual has an important role in providing solutions to correct existing deviations. in order to explain the model, the interview method and the approach based on grounded theorizing, and to select the interviewees, the snowball sampling method has been used. After conducting 19 interviews with stock market activists during 1397 to 1398, theoretical saturation was obtained. Then, the most effective causal factors were determined and ranked based on the opinions of experts and using Demetel technique and Analytic Hierarchy Process (AHP), respectively.The extracted results were analyzed using Spss and Amos and showed that all biases have a direct and significant impact on investor decisions.

منابع و مأخذ:

اسلامی بیدگلی، غلامرضا، شهریاری، سارا، »بررسی و آزمون رفتاری توده وار سرمایه گذاران با استفاده از
انحرافات بازده سهام از بازده کل بازار در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای ۱۳80 تا «۱۳84 ، بررسی های
حسابداری و حسابرسی، شماره 4۹ ، پاییز ۱۳86
 بیات،مرتضی،نوروزی، محمد، میراشرفی، زهرا، پورموسوی، علی اکبر ) ۱۳۹۹ (.تاثیرعوامل رفتاری مدیریت بر
کارایی سرمایه گذاری و ارزش شرکت. پژوهش های تجربی حسابداری، سال نهم، شماره ۳5 ،صفحه ۷6 - 5۳ .
 پشوتنی زاده، هومن ؛رعنایی، حبیب الله ؛عباسی، عباس و حقیقی ،محمد هاشم ) ۱۳۹۹ (."مدلسازی تاثیرات
عوامل رفتاری و کلان اقتصادی بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رویکرد پویایی شناسی
سیستمی"، نشریه چشم انداز مدیریت مالی، شماره ۲۹ ( ۱ .) ۱۲4-8۹ .
 جمشیدی ،ناصر و قالیباف اصل ،حسن ) ۱۳۹8 (،"پویایی شناسی رفتار سرمایه گذاران حقیقی و نهادی در
بورس اوراق بهادار تهران"، چشم انداز مدیریت مالی ،شماره ۲5 ( ۱ ،) ۱۲0-۱0۱ .
 جمشیدی،ناصر و قالیباف اصل ،حسن) ۱۳۹۷ (."بررسی تاثیر شخصیت سرمایه گذاران بر رفتار معاملاتی و
عملکرد سرمایه گذاری آنان".شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران.تحقیقات مالی، ۲0 ( ۱ ،) ۷5-۹0 .
 رهنمای رود پشتی، فریدون، ناطق گلستان،احمد، یعقوب نژاد، احمد) ۱۳۹4 ( ارائه الگوی ذهنی ادراک ریسک
سرمایه گذاران بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه دانش سرمایهگذاری، سال چهارم، شماره سیزدهم.
 رهنمای رودپشتی، فریدون، و وحید زندیه ) ۱۳۹۱ ( مالی رفتاری و مالی عصبی "، انتشارات جنگل،
تهران.
فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایهگذاری - انجمن مهندسی مالی ایران
246 دوره 12 / پیاپی 47 / پائیز 1402
 رهنمای رودپشتی، فریدون ) ۱۳۹۱ ( حسابداری مدیریت رفتاری)رویکرد نوآوری، ارزش آفرینی و کارآفرینی(
انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی -سازمان چاپ و انتشارات.
 رستمی نوروزآباد، مجتبی، صداقت، پرستو، حبیبی، فاتح ) ۱۳۹۲ ( ." عوامل مؤثر بر رفتار سرمایه گذاران در
تمایل به سرمایه گذاری مجدد در بازار بورس اوراق بهادار تهران"، چشم انداز مدیریت مالی، شماره ۱0 ،
صفحات ۹4 - 6۹ .
 شمس الدینی، کاظم؛ دانشی، وحید و سیدی ،فاطمه. ) ۱۳۹۷ (." بررسی تاثیر رفتار سرمایه گذاران و مدیریت
بر بازدهی سهام" دانش حسابداری.شماره ۹ ( ۲ ،) ۱6۳ _ ۱8۹ .
 Bakar, S. and Chui Yi, A. (2016). The Impact of Psychological Factors on Investors’ Decision Making in Malaysian Stock Market: A Case of Klang Valley and Pahang, Procedia Economics and Finance, 35: 319-328
 Baker, H. K., and Nofsinger, J. R. (Eds.). (2010). Behavioral finance: investors, corporations, and markets (Vol. 6). John Wiley & Sons .
 Baker, K & Nofsinger, J (2002), “Psychological Biases of Investors”, Financial Services Review, 11(2), 97 – 116.
 Banerji, Joyita. Kundu, Kaushik. Alam, Parveen. (2020) “Influence of Behavioral Biases on Investment Behavior”, SCMS Journal of Indian Management, 17(1), 81-98.
 Bashir, D. Javad, A. Ali, U. Meer, U &Naseem, M (2013). “Empirical Testing of Heuristic Interrupting the Investor’s Rational Decision Making”, European Scientific Journal, 9(28), 1857 – 1881.
 Garret, I., Kamstra., M., Kramer.,(2005), “Winter Blues and Time Variation in the Price of Risk”, Journal of Empirical Finance, 12 (3), 291 – 316.
 Griffit, W & Veitch, R(1971). "Hot and crowded: Influence of population density and temperature on interpersonal affective behavior".Journal of Personality and Social Psychology,17(1), 92–98.
 Kafayat, A (2014), “Interrelationship of Biases: Effect Investment Decisions Ultimately”, Theoretical and Applied Economics, 21(6). 85 – 110.
 Kahnemann D, A Tversky (1979). "Prospect theory: An analysis of decision under risk",
Econometric a, Vol. 47: 263-291.
 Kariofyllas, S. Dionisis, P. & Costas, S (2017). "Cognitive Biases in Investors' Behaviour Under Stress: Evidence from the London Stock Exchange," International Review of Financial Analysis, 54(C), 54-62.
 Khan, Mohammad Tariqul Islam & Tan, Siow-Hooi & Chong, Lee-Lee, 2017. "How past perceived portfolio returns affect financial behaviors-The underlying psychological mechanism," Research in International Business and Finance, Elsevier, vol. 42(C), pages 1478-1488.
 Lopez, L. (1987). “Between Hope and Fear: The Psychology of Risk”, Advances in Experimental Social Psychology, 20, 225 – 295.
 Nagy &Obenberger (1994), “Factors influencing investor behavior”, Financial Analysts Journal, 50(2), 63-68.
 Neumann, J & Morgenstern, O (1947). “Theory of games andeconomic behavior”, 2nd ed. Princeton, NJ: Princeton University Press.
 Odean, T. (1998).Are Investors Reluctant to Realize Their Losses? The Journal of Finance, 53(5),
 1775-1798.
 Park, J., Konana, P., Gu, B., Kumar, A & Raghunathan, R. (2010). “Confirmation Bias, Overconfidence and Investment Performance”, The University of Texas at Austin: McCOMBS School of Business, No. IROM-07-10. 1-59.

_||_