بررسی حباب‌های قیمتِ شرکت‌های دارویی در بورس اوراق بهادار تهران

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

سعید خدابخش زاده ¹

1 - دکتری اقتصاد بین الملل، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان ، ایران

تاریخ دریافت : 1397/06/06 تاریخ پذیرش : 1397/12/04 تاریخ انتشار : 1400/07/01

کلید واژه: حباب, شرکت‌های دارویی, آزمون‌های ریشه واحد بازگشتی,

چکیده مقاله :

وجود حباب‌های قیمتی کالاها و داروهای پزشکی می‌تواند منجر به بی‌ثباتی در بازار مواد دارویی ‌شود. بنابراین هدف مطالعه حاضر بررسی وجود حباب‌های قیمتی در بازار دارویی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران است. پژوهش حاضر کاربردی و توسعه ای و از نوع مطالعات اقتصادسنجی (سری زمانی) می باشد. جامعه آماری شامل 21 شرکت دارویی در بورس تهران برای دوره زمانی 01/1380 الی 12/ 1396می باشد. از آزمون‌های ریشه واحد بازگشتی (GSADF، RADF، SADF) بمنظور کشف حباب و تاریخ رویداد حباب قیمتی استفاده گردیده است. نتایج نشان می‌دهد که در طی بازه مورد بررسی 95درصد شرکت‌ها حباب را تجربه کرده‌اند؛ بطوریکه در سال 1392، 91 درصد شرکت‌های مورد بررسی با حباب مواجه شده‌اند و در سال 1389، 62 درصد شرکت‌های مورد بررسی با حباب مواجه شده‌اند. از طرفی نتایج روش SADFنشان می‌دهد که در 57 درصد شرکت‌‎های مورد بررسی، وجود حباب تأیید نمی‌شود و در 43 درصد شرکت‌های مورد بررسی حباب تأیید می‌شود. همچنین نتایج روش GSADF نشان می‌دهد که در طی بازه مورد بررسی 95درصد شرکت‌ها حباب را تجربه کرده‌اند و از منظر ساختار حباب، 17 درصد حباب‌ها دارای ساختار چندگانه و 83 درصد دارای ساختار یگانه هستند؛ بطوریکه در سال 1392، 86 درصد شرکت‌های مورد بررسی با حباب مواجه شده‌اند و در سال 1389، 57 درصد شرکت‌های مورد بررسی با حباب مواجه شده‌اند. از اینرو با بررسی‌های لازم و تشخیص زودهنگام حباب‌های قیمتی، می‌توان از تبعات حبابی بودن بازار کاست و قیمت‌های کالاهای پزشکی و دارویی را جهت‌دهی و کنترل کرد.

چکیده انگلیسی:

The price bubbles in medical commodities and medications can interrupt the pharmaceutical market. The objective of the present study is to explore the occurrence of price bubbles in the pharmaceutical market of the firms listed in Tehran Stock Exchange (TSE). The present work is of applied and developmental type conducted as an econometric study (time series). The statistical population was composed of 21 pharmaceutical firms listed in TSE for the period of 2012.03-2017.02. Recursive unit root tests (GSADF, RADF, and SADF) were applied for the discovery and date-stamping of the price bubbles. It was revealed that 95 percent of firms have experienced bubbles over the studied period, of which 22 percent were multiple and 78 percent were single. In 2013, 91 percent of the studied firms were encountered with bubbles while it was 62 percent in 2010. In contrast, the results of SADF refuted the existence of bubbles in 57 percent of the studied firms but confirmed that 43 percent of firms have experienced bubbles. Also, SADFG showed that 95 percent of firms have had bubbles over the studied period, of which 17 percent were multiple and 83 percent were single. In 2013, 86 percent of firms were struggling with bubbles, while in 2010, 57 percent have had bubbles.In the pharmaceutical market, we can mitigate the implications of bubbles and control the price of medical and pharmaceutical commodities by early recognition of the price bubbles.

منابع و مأخذ:

• جلالی ا، هاتفی مجومرد م(1395)، "بررسی وجود حباب‌های قیمت در بازار نفت ایران"، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 20:  227-260.


• خلاصه گزارش بررسی وضعیت دارو در کشور/ مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.، (http://rc.majlis.ir/fa/report/show/73336820)


• سعیدی علی، شب زنده دار ج (1390)، "مدلسازی حباب قیمت صنعت خودرو در بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد پویایی سیستم ها"، مطالعات مدیریت صنعتی، 8 (21): 143-165.


• قلی زاده م، رمضانپور ا، فرخنده، م(1395)،" بررسی رابطه علی سود هر سهم و بازده آتی با توجه به وجود B حباب ذاتی عقلایی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران" ، مطالعات تجربی حسابداری،13(50) :184-157.


• عباسیان ع ، محمودی و، فرزانگان ا (1389)،" شناسایی حباب قیمتی سهام عادی بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از مدل ارزش حال"، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 17(60): 75-92.


• عباسیان ع و فرزانگان ا (1390)،" رفتار معامله گران اختلال‌زا و حباب در بورس اوراق بهادار تهران"، تحقیقات اقتصادی، 46 (96): 133-151.


• عمادزاده م، صمدی س، پاک نژاد س(1393) ، "درآمدهای نابرابر و سلامتی «در کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی»"، پژوهشنامه اقتصاد کلان (پژوهشنامه علوم اقتصادی)،9(17):141-160.


• Asekome, M. O., & Agbonkhese, A. O (2015), "Macroeconomic variables, stock market bubble, meltdown and recovery: evidence from Nigeria", Journal of Finance, 3(2): 25-34.


• Balcilar, M., Gupta, R., Jooste, C., & Wohar, M. E (2016), "Periodically Collapsing Bubbles in the South African Stock Market". University of Pretoria, Working paper, 24.


• Caspi, I (2014), "Testing for a Bubble in Israeli Home Prices". Working Paper, Bar-Ilan University.


• Chang, T., Wu, T. P., Aye, G., & Gupta, R (2014), "Testing for Multiple Bubbles in the BRICS Stock Markets".


• Chen, W., & Bettendorf, T(2013), "Are There Bubbles in the Sterling- dollar Exchange Rate? New Evidence from Sequential ADF Tests".


• Driffill, J., & Martin, S(1998), "Intrinsic Bubbles and Regime –Switching". Journal of Monetary Economics, 42: 357- 373.


• Etienne, X. L., Irwin, S. H., & Garcia, P (2014), Bubbles in food commodity markets: Four decades of evidence". Journal of International Money and Finance, 2014; 42: 129 -155.


• Evans, G(1991), "Pitfalls in Testing for Explosive Bubbles in Asset Prices". American Economic Review, 81: 922 - 930.


• Fama, E. F (1970), "Efficient capital markets: A review of theory and empirical work". The journal of Finance, 25(2): 383-417.


• Fama, E. F., & French, K. R(2010), "Luck versus skill in the cross‐section of mutual fund returns". The journal of finance. 65(5): 1915-1947.


• Hatefi Madjumerd, M., Zamanian, G., & Shahiki Tash, M "(2017)Evaluation of Multiple Bubbles in the Stock Market of Tehran". Quarterly Journal of Quantitative Economics, 14(2): 85-110.


• Hess, M., K (2003), "What Derives Markov Regime- Switching Behavior of Stock Markets? The Swiss Case”, International Review of Financial Analysis, 12:527- 543.


• Huang, J., & Shen, G. Q (2017), "Residential housing bubbles in Hong Kong: identification and explanation based on GSADF test and dynamic probit model". Journal of Property Research, 34(2): 108-128.


• Kindleberger, C. P., Manias, R (2000), "Panics and Crashes: A History of Financial Crises", sMacmillan, London.


• Lee, J. H., & Phillips, P. C(2016), "Asset pricing with financial bubble risk". Journal of Empirical Finance, 38: 590-622.


• Montasser, G., Naoui, K., & Fry, J(2018), "Speculative bubbles or explosive fundamentals in stock prices? New evidence from SADF and GSADF tests". Journal of Statistics and Management Systems, 21(1): 93-106.


• Nordan, V. S., & Huntley, S (1999), "Speculative Behaviour, Regime Switching and Stock Market Fundamentals, in P. Rothman (ED.). Nonlinear Time Series Analysis of Economic and Financial Data", Kluwer Academic Publishers.


• Oliveira, M. M., & Almeida, A. C (2014), "Testing for rational speculative bubbles in the Brazilian residential real-estate market. " arXiv preprint arXiv:1401.7615.


• Phillips, P., Shi, S., Yu ,J(2016), "Testing for multiple bubbles: historical episodes of exuberance and collapse in the SP500". Int. Econ. Rev, (forthcoming).


• Phillips, PCB., & Magdalinos, T(2007), "Limit theory for moderate deviations from a unit root. "Journal of Econometrics, 136(1):115-130.


• Phillips, PCB., Shi, S., Yu, J(2013), "Testing for Multiple Bubbles 1: Historical Episodes of Exuberance and Collapse in the S&P 500".


• Phillips, PCB., Wu, Y., Yu, J(2011), "Dating the Timeline of Financial Bubbles during the Subprime Crisis". Quantitative Economics, 2(3):455 -491.


• Reilly, C. (1989), "Corporations, culture, and commitment: Motivation and social control in organizations". California management review, 31(4): 9-25.


• Reinhart Carmen, M., & Kenneth, S., Rogof, F (2009), "The aftermath of financial crises", 99(2) : 466-72.


• Sornette, D (2003a), "Critical market crashes", Physics Reports 378: 1– 98.


• Sornette, D (2003b) "Why Stock Markets Crash: Critical Events in Complex Financial Systems", Princeton University Press, Princeton U.K:1- 421.


• Stiglitz, J. E (2000), "Symposium on Bubbles". J. Econ. Perspect. 1990; 4:13–18.


• Wilkes, F. M (1980), "On multiple rates of return". Journal of Business Finance & Accounting, 1980; 7(4):569-584.