طراحی الگوی پیش بینی سپرده گذاری بانکی مبتنی بر حسابداری رفتاری و بازار پول

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

احمد آقازاده کماکلی ¹ (دانشجوی دکتری حسابداری، گروه حسابداری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
سینا خردیار ² (استادیار،گروه حسابداری، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
محمدرضا آزاده دل ³ (استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/07/19 تاریخ پذیرش : 1399/09/03 تاریخ انتشار : 1401/07/01

کلید واژه: سپرده گذاری بانکی, حسابداری رفتاری, بازار پول, گراندد تئوری,

چکیده مقاله :

هدف اصلی مطالعه‌ی حاضر ارائه الگویی برای تبیین عوامل موثر بر میزان سپرده گذاری در بانک با توجه به عوامل داخلی و خارجی می‌باشد. پژوهش از نوع کاربردی و به صورت کیفی و با تکنیک گراندد تئوری اجرا شده است. داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته جمع آوری شده است. نمونه گیری نظری تا رسیدن به اشباع مقوله‌ها ادامه یافت. و با ده نفر از سپرده‌گذارن مصاحبه صورت گرفت. سپس براساس رویکرد نظام‌مند نظریه‌ای استراوس و کوربین در سه گام اصلی کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی، الگوی پیش‌بینی سپرده گذاری بانکی با تاکید بر حسابداری رفتاری و بازار پول ارائه گردید. در نهایت اعتبارسنجی نظریه تدوین شده، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داده است که مقوله محوری مدل، رفتار سپرده گذاران است. حفظ ارزش پول، امنیت سرمایه، خدمات بانک، سهولت دسترسی، تاثیرات اجتماعی تحت عنوان شرایط علّی هستند. نقش بازارهای موازی و ویژگی های مشتریان به عنوان شرایط دخیل مطرح هستند. شرایط جامعه ی اسلامی، نقش دولت و ساختار اقتصادی کشور به عنوان شرایط زمینه می‌باشند.

چکیده انگلیسی:

The main purpose of this study is to provide a model to explain the factors affecting the amount of bank deposits with respect to internal and external factors. The research is of applied type and is performed qualitatively with grounded theory technique. Data were collected through semi-structured interviews. Theoretical sampling continued until the categories were saturated. And ten depositors were interviewed. Then, based on the systematic approach of Strauss and Corbin theories in three main steps of open coding, axial coding and selective coding, the bank deposit forecasting model with emphasis on behavioral accounting and money market was presented. Finally, the validity of the developed theory was examined. The results show that the central category of the model is the behavior of depositors. Preservation of the value of money, security of capital, banking services, ease of access, social effects are called causal conditions. The role of parallel markets and customer characteristics are considered as conditions involved. The conditions of the Islamic society, the role of the government and the economic structure of the country are the background conditions.

منابع و مأخذ:

• احمدیان، اعظم (1394). مدلسازی هجوم بانکی در چارچوب مدل تعادل عمومی پویای تصادفی برای ایران، مجله علمی- پژوهشی سیاست‌گذاری اقتصادی، سال هفتم، شماره 14، صص 10-1.


• احمدیان، اعظم و کیانوند، مهران (1393). شناسایی عوامل مؤثر بر احتمال هجوم بانکی، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال بیست و دوم، شماره 71، صص 102- 79.


• ابونوری، عباسعلی، سجادی، سمیه‌السادات، محمدی، تیمور (1392). رابطه بین نرخ تورم و نرخ سود سپرده‌های بانکی در سیستم بانکداری ایران، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، سال اول، شماره 3، صص 52-23.


• امینی، صفیار، محمدی، سمیه و فخرحسینی، سیدفخرالدین (1388). بررسی عوامل موثر بر جذب سپرده‌های بانکی، بانک‌های منتخب با تاکید بر بانک صادرات ایران، فصلنانه علوم اقتصادی، سال دوم، شماره 6. صص 172-159.


• بهرامی، جاوید، و اصلانی، پروانه (1387). بررسی عوامل موثر بر پس انداز بخش خصوصی ایران طی سال‌های 1386-1353، مجله پژوهش‌های اقتصادی، دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 42.


• پدرام، مهدی، شیرین‌بخش، شمس‌ا... و زواریان، زهرا (1387). پیش‌بینی جریان نقدینگی بانک به‌منظور تعیین شکاف نقدینگی (یکی از بانک‌های خصوصی)، مجله مطالعات مالی، پیش‌شماره دوم، 38-1.


• تقوی، مهدی و لطفی، علی اصغر (1386).بررسی اثرات سیاست پولی بر حجم سپرده ها، تسهیلات اعطایی و نقدینگی نظام بانکی کشور (طی سال‌های 1382-1374)، فصلنامه پژوهش‌نامه اقتصادی، دوره 6، شماره 20، صص 165-131.


• حسینی، میرزاحسن و قادری، سمیه (1389) مدل عوامل موثر بر کیفیت خدمات بانکی، چشم انداز مدیریت بازرگانی، 9(3)(36)، صص 115-89.


• حاجیها، زهره و راشکی گزمه، علی (1396). رابطۀ اخلاق حسابداری با توان تصمیم‌گیری و رفتار مدیران، فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، سال دوازدهم، شماره 2، صص 160-155.


• خضراء، نادیا (1385). بررسی عوامل مؤثر بر تجهیز منابع مالی کشور، روزنامه سرمایه، شماره 351 ، صص 10-1.


• دانائی‌فر، حسن و امامی، سیدمجتبی (1386). استراتژی‌های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی داده بنیاد، اندیشه مدیریت، سال اول، شمارة دوم ، صص 97-69.


• درگاهی، حســن و هادیان، مهدی (1395). ارزیابی آثار تکانه‌های پولی و مالی با تأکید بر تعامل ترازنامه نظام بانکی و بخش حقیقی اقتصاد ایران: رویکرد DSGE ، فصلنامه نظریه های کاربردی اقتصاد، 3(1)، صص 14-2.


• ربیعی، علی، محمدیان، محمود و برادران جمیلی، بیتا (1390). ارزیابی اثربخشی تبلیغات بانک پارسیان و شناسایی مهم‌ترین عامل در افزایش اثربخشی آن در سطح شهر تهران، مجله علمی پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، سال اول، شماره دوم، صص 40-17.


• رحمانی، علی (1373). حسابداری رفتاری، فصلنامه علمی و پژوهشی بررسی‌های حسابداری، سال دوم، شماره 8، صص 80-71.


• رضایی‌پور، محمد، نجارزاده، ابوالفضل و ذوالفقاری، مهدی (1391). بررسی رفتار سپرده‌گذاران بلندمدت نسبت به تغییرات نرخ بهره بانکی، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال بیستم، شماره 63، صص 170-155.


• رییسی، محمد (1395). عوامل وقوع و پیشگیری از یک بحران بانکی در اقتصاد ایران، چهارمین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد، حسابداری و مدیریت، صص 10-1.


• زیاری، رضا و کریم، سمیه (1397). تدوین خط‌مشی جذب انواع سپرده در راستای بانکداری اسلامی در شعب بانک ملت استان سمنان با رهیافت برنامه‌ریزی منطقه‌ای و مدل تغییر مکان سهم، فصلنامه علمی- ترویجی اقتصاد و بانکداری اسلامی، شماره بیست و چهارم، صص 219-201.


• زمردیان، غلامرضا، شعبان زاده، مهدی و نجفی شریعت‌زاده، ایرج (1394). بررسی اثرپذیری بازار سرمایه ایران از عدم اطمینان سیاست پولی و مالی، مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شماره بیست و پنجم، صص106-81.


• شافعی، رضا (1395). بررسی عوامل موثر بر جذب مشتریان در بخش بانکداری خرد (مطالعه موردی پست بانک استان کردستان). پایان نامه دکترا، دانشگاه غیر انتفاعی کردستان.


• شاهچرا، مهشید و فاطمه نوربخش (1397). تاثیر ورشکستگی غیرممکن بانک‌ها بر رفتار سپرده گذاران، بیست و هشتمین همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی، با موضوع: اصلاحات ساختاری برای ثبات مالی، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی.


• صفری، امیر (1392). ارتباط بین مهارت‌های ارتباطی، مشتری‌مداری و بازاریابی در بانک داری نوین ایران، وب‌گاه بانک صادرات ایران.


• صفرزاده، حسین و جلالی‌نژاد، مهدیه (1389). بررسی تاثیر نوسانات نرخ سود در بازار پول بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران و عملکرد بازار سرمایه، مجله مهندسی مالی و مدیریت پرتفوی، شماره پنجم، صص 133-107.


• عرب‌مازار، عباس و کیقبادی، سعید (1385). جایگاه قرض‌الحسنه در نظام بانکی ایران، اقتصاد اسلامی، سال ششم، 46-13.


• علیشاهی‌قلعه‌جوقی، ابوالفضل و لطیفی، سیده سعیده (1392). بررسی نظریه ودیعه‌گذاری مالیت در سپرده‌های بانکی، دوفصلنامه علمی – پژوهشی دانش حقوق مدنی، سال دوم، شماره اول، صص 38-27.


• عباسقلی پور، محسن (1389). عوامل مؤثر بر بهبود عملکرد بانک‌ها، نشریه بانک و اقتصاد، شماره 106 ، صص 35-24.


• فقهی‌کاشانی، محمد (1392). توسعه نهادهای مالی در ایران، با تأکید بر دستورالعمل‌های مورد نیاز در تشکیل و فعالیت نهادهای مالی جدید، پژوهشکده پولی و بانکی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.


• قلیزاده، محمدحسن و شعبانی کاکرودی، حامد (1387). بررسی عوامل موثر بر تجهیز منابع و جذب سپرده‌ها در بانک‌های دولتی (موردبررسی: بانک های دواتی استان گیلان)، فصلنامه بانک و اقتصاد، شماره 94، صص49-46.


• کاظمی، توحید (1392). مروری بر تحقیقات رفتاری حسابداری با تاکید بر حوزه اشخاص، مطالعات حسابداری و حسابرسی، سال دوم، شماره 5، صص 25-1.


• میثمی، حسین، موسویان، سیدعباس و ندری، کامران (1395). بازار پول اسلامی: ماهیت، کارکرد و ابزارها، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال هفدهم، شماره 65، صص89-63.


• منصف، عبدالعلی و منصوری، نسرین (1389). بررسی عوامل موثر بر حجم سپرده‌های بانکی ( با تاکید بر نرخ سود اوراق مشارکت: (1387-1367). مجله دانش و توسعه (علمی – پژوهشی)، سال هفدهم، شماره 34، صص 91-69.


• مروتی شریف آبادی، علی، گلشن، مریم و خوانین زاده، مریم (1392). شناسایی و رتبه بندی عوامل مؤثر بر جذب سپرده مشتریان در بانک با استفاده از روشVIKOR فازی (مورد مطالعه: بانک صادرات استان یزد)، نشریه علمی پژوهشی بهبود مدیریت، سال هفتم، شماره2، پیاپی 20، صص 163-143.


• محبی، سام، شهرستانی، حمید و هژبرکیانی، کامبیز (1396). شوک‌های مالی و نقش سیاست پولی در اقتصاد ایران با فرض وجود بازار بین بانکی در یک مدل DSGE، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال بیست و پنجم، شماره 81، صص 153-123.


• نادعلی، محمد (1392). محاسبه شاخص تنش در بازار پول اقتصاد ایران، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال بیست و یکم، شماره 66، صص 142-115.


• نوبخت، یونس (1397). علم‌سنجی پژوهش‌های حسابداری رفتاری در ایران، فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال هفتم، شماره 27، صص صص135-125.


• نیکومرام، هاشم و جلیلی، آرزو (1391). مدلی مفهومی برای حسابداری مدیریت رفتاری، فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، سال اول، شماره اول، صص 72-55.


• والی نژاد، مرتضی(1388). مقدمه‌ای بر بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار ، بانک و اقتصاد، شماره 104، صص 21-1.


• هدایتی، علی‌اصغر، کلهر، حسن، سفری، علی اصغر، بهمنی، محمود (1386). عملیات بانکی داخلی2 (تخصیص منابع )، چاپ سیزدهم.


• هاشمی، امینه، شریفی رنانی، حسین و قبادی، سارا (1392). بررسی چگونگی تجهیز منابع بانک های تجاری با اثرپذیری از سیاست‌های پولی، تهران: اولین همایش الکترونیکی ملی چشم انداز اقتصاد ایران با رویکرد حمایت از تولید ملی.


• یعقوبی، نورمحمد، کرد، حامد، مرادزاده، عبدالباسط و دژکام، جاسم (1394). تحلیل شبکه‌ای عوامل حیاتی موثر بر جذب سپرده‌های مشتریان، دوفصلنامه علمی – پژوهشی کاوش‌های مدیریت بازرگانی، سال هفتم، شماره 13، صص 157-133.


• یزدانی‌دهنوی، محسن (1387). مؤلفه‌های مؤثر بر موفقیت بانک‌ها و مؤسسه‌های مالی، در تجهیز منابع پولی، ماه نوین (ماهنامه داخلی شهروندان بانک اقتصاد نوین)، تهران: شماره 6.


• Ahmad Khan, W. & Sattar, A. (2014). Impact of Interest Rate Changes on the Profitability of four Major Commercial Banks in Pakistan, International Journal of Accounting and Financial Reporting, vol. 4, No.1, pp.142-154.


• Alnasser , N., Samih Shaban , O. & Al-Zubi , Z. (2014). The Impact of Accounting Ethics in Improving Managers' Behavior and Decision Making in the Jordanian Companies, British Journal of Economics, Management & Trade 4(9), pp. 1441-1456.


• Aftabi, A., Daneshvar, S., Karimbakhsh, A., Shadab, R. and Mortezaei, F. (2013). Assessing the effect of banking resource mobilization on financial resource attraction (Case Study: Melli Bank of Anzali), International Research Journal of Applied and Basic Sciences, Vol, 4 (7), pp.1884-1888.


• Alipour, H. R., Shadmani, E. & Gholamipour, L.( 2013). Effective Factors in Banking Deposit Attraction (Case study of Eghtesad E Novin Bank in the selected states), Science Road Publishing Corporation, Vol. 9(1), pp.38-45.


• Brown, M., Trautmann, S. T. & Razvan, V. (2014). Undertanding Bank-Run Contagion, Working Paper Series, No 1711/August 2014.


• Birnberg, J.C. (2012). Is neuroaccounting waiting in the wings? An essay, Accounting, Organizations and Society, 37(1), pp.1-13.


• Cardarelli, R., Elekdag, S., & Lall, S. (2011). Financial stress and economic contractions. Journal of Financial Stability, 7(2), pp.78–97.


• De Brower, J. (2005). Interprise Miner Reveals Hidden Pattern S.(2005.09.11 (sos.com).(2005.09.14).


• Dincer, H., Hacioglu, U., Tatoglu, E. & Delen, D. (2019). Developing a hybrid analytics approach to measure the efficiency of deposit Banks, Journal of Business Research 104 (2019), pp. 131–145.


• Demirguc-Kunt, A. & Detragiache, E. (2006). Cross-country Empirical Studies of Systemic Bank Distress: A survey, Ational Institute Economic Review, 192(1).


• Doupnik, T.S. and Perera, H. (2015). International Accounting, 4th edition, McGraw-Hill:New York.


• Ferramosca, S. (2019). A worldwide empirical analysis of the accounting behaviour in the waste management sector, journal homepage: elsevier.com/locate/wasman, Waste Management 88 (2019), pp. 211–225.


• Finger H, Hesse H. (2009). Lebanon-determinants of commercial bank deposits in a regional financial center, Available from: http://www.ifm.org/external/pubs/ft/wp/2009/wp09195.pdf.


• Glaser, B. (1998). Doing grounded theory: Issues and discussions, Sociology Press. Mill Valley, CA.


• Glaser, B. (2013). What is grounded theory. It’s online at :http: //www.groundedtheory.com /what-is-gt.aspx


• Hubbard, O. (2012). Money, banking, and the financial system; Boston: Prentice-Hall, 2012.


• Hackbarth, D., Haselmann, R., & Schoenherr, D. (2015). Financial distress, stock returns, and the 1978 Bankruptcy Reform Act. Review of Financial Studies, 28(2), pp.1810–1847.


• Hun, R. & Melecky, M. (2013). Financial Inclusion for Financial Stability: Access to Bank Deposits & The Growth of Deposits in the Global Financial Crisis, World Bank.


• Hellmann, A. (2016). The role of accounting in Behavioral Finance, Journal of Behavioral and Experimental Finance, S2214-6350(16)00007-1, JBEF 60, pp.1-10.


• Karatepe, O.. M., Yavas, Y. & Babakus, E.(2005). Measuring service quality of banks: scale development and validation, Journal of relating and consumer services, Vol.12, PP.373-383.


• Kraenzlin, S. & Nellen, T. (2014). Access policy and money market segmentation, Journal of Monetary Economics, pp. 1-22.


• Krylova , E. (2002). The Credit Channel of Monetary Policy: Case of Austria, Economics Series, Institute for Advanced Studies, Vienna, Internet, 111, pp.1-45.


• Li, H., Tao, Q., Xiao, H. & Li, G. (2019). Money market funds, bank loans and interest rate liberalization: Evidence from an emerging market, Finance Research Letters, S1544-6123(17)30581-0, pp. 1-36.


• Luft, J. and Shields, M. (2001). Why does fixation persist? Experimental evidence on the judgment performance effects of expensing intangibles, The Accounting Review 76(4), pp. 561–587.


• Mirakhor, A. and Iqbal, Z. (2007). Profit and loss sharing contracts in Islamic finance; in the handbook of Islamic banking, London: Edward Elgar Publishing.


• Micheal, j. Hambourger. (2014) .The Demand of Money in an Open Economy, Germany & The united Kingdom, journal of Monetary Economics, Vole 8, No 1, January. Pp 25-40.


• Mushtaq,S. & Siddiqui, D.A. (2017). Effect of interest rate on bank deposits: Evidences from Islamic and non-Islamic economies, Future Business Journal ,3, pp.1-8.


• Nguyen, T. L. A. (2018). Diversification and bank efficiency in six ASEAN countries. Global Finance Journal, 37, pp.57–78.


• Oguntunde, P. E., Okagbue, H. I., Adamu, P. I., Oguntunde, O. A., Oluwatunde, S. J. & Opanuga, A. A. (2018). Statistical analysis of bank deposits dataset, journal homepage: www.elsevier.com/locate/dib, Data in Brief 18 (2018), pp.864–872.


• Ostadi, H. & Sarlak, A. (2014). Effective factors on the absorption of bank deposits in order to increase the relative share of Isfahan Sepah Bank, International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, Vol. 3, No.4.


• Petrov, A., Mushkin, Y., & Fumagalli, F. (2015). P&L Forecasting - the new horizon of stress testing, and beyond. McKinsey & Company.


• Roy D. (2003). Dynamics of bank deposits the developing state in India, India, in Technical Studies Prepared for the Banking Commission, Bombay: RBI, pp.1925- 1935.


• Rod, M., Ashili, N. & Shao, A. (2009). An examination of the relationship between service qualities, dimensions overall, Banking service quality and customers satisfaction, marketing intelligence and planning, Vol.2.


• Ross, P.S. and hudgins,C.S. (2005). bank management and financial services, Newyork: Mc Graw-Hill.


• Strauss, A., and Corbin, J. (2008). Pesquisa qualitativa: Técnicas e procedimentos para o desenvolvimento de teoriafundamentada. (2 ed.). Porto Alegre: Artmed.


• Thau, A. (2010). The bond book: Everything investors need to know about treasuries, municipals, GNMAs, corporates, zeros, bond funds, money market funds and more; London: McGraw-Hill, 2010.


• D. A, Hendy. J, Barlow. J .(2016). The dynamic nature of social accounts: An examination of how interpretive processes impact on account effectiveness, Journal of Business Research, 69(12), pp. 6079- 6087.


• Witmer, J. (2018). Strategic complementarities and money market fund liquidity management, Journal of Financial Intermediation, S1042-9573(18)30062-7, pp1-29.