ارزیابی قدرت پیش بینی کنندگی مدل های قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای با در نظر گرفتن عامل شفافیت گزارشگری مالی

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

جلال بهارستان ¹ , محمد حامد خان محمدی ² , شهره یزدانی ³

1 - حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران
2 - استادیار حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران.
3 - استادیار حسابداری، واحد دماوند، دانشگاه آزاد اسلامی، دماوند، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/07/23 تاریخ پذیرش : 1398/09/25 تاریخ انتشار : 1399/02/01

کلید واژه: شاخص شفافیت بورس تهران, عامل شفافیت, مدل سه عاملی فاما و فرنچ, مدل پنج عاملی فاما و فرنچ,

چکیده مقاله :

با توجه به رشد و توسعه بازارها و ابزارهای مالی، سرمایه گذاران و تحلیلگران مالی نیازمند روش ها و مدل‌هایی هستند که با استفاده از آنها بتوانند بهترین سهام را با بالاترین بازدهی انتخاب کنند. در این تحقیق به یکی از عوامل اثرگذار بر بازده سهام یعنی شفافیت گزارشگری مالی شرکت با استفاده از سه مدل CAPM، سه عاملی فاما و فرنچ و پنج عاملی فاما و فرنچ پرداخته شده است. عامل شفافیت گزارشگری مالی شرکت با استفاده از شاخص شفافیت بورس تهران اندازه گیری شده است. برای آزمون فرضیه ها از داده های 94 شرکت در دوره زمانی 1387 تا 1396 و رگرسیون سری زمانی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که مدل پنج عاملی فاما و فرنچ نسبت به مدل سه عاملی فاما و فرنچ و مدل CAPM، قدرت پیش بینی کنندگی بیشتری دارد. همچنین طبق نتایج در بازار بورس اوراق بهادار تهران، عامل ارزش به عنوان عامل زائد شناخته نشده است. همچنین نتایج نشان می دهد افزودن عامل شفافیت به هر سه مدل، باعث افزایش توان پیش بینی کنندگی هر سه مدل CAPM، مدل سه عاملی فاما و فرنچ و پنج عاملی فاما و فرنچ می شود.

چکیده انگلیسی:

Given the growth and development of markets and financial instruments, investors and financial analysts need methods and models that enable them to select the best stocks with the highest return. In this study, effect of financial reporting transparency on CAPM model, three factor model of Fama and French and five factor model of Fama and French, has been investigated. Financial reporting transparency is measured using Tehran Stock Exchange Transparency Index.To test the hypotheses to data from 94 companies during the period from 1387 to 1396 and the time series regression method have been used. The results show that the five factor model of Fama and French have more predictive power than the three factor model of Fama and French and the CAPM model. Also according to the results, the value factor is not known as an exogenous factor. Also results show that adding transparency factor to all three models, enhances the predictive power of all three CAPM models, the three factor model of Fama and French and the three factor model of Fama and French.

منابع و مأخذ:

1. احمدپور، احمد؛ رحمانی فیروزجائی، مجید. (1386). «بررسی تاثیر اندازه شرکت و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بر بازده سهام (بورس اوراق بهادار تهران)». مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 42، شماره 2.


2. اسلامی بیدگلی، غلامرضا؛ هنردوست، اعظم (1391). «مدل سه عاملی فاما و فرنچ و ریسک نقدشوندگی: شواهدی از بازار بورس اوراق بهادار تهران»، فصلنامه دانش سرمایه گذاری، سال اول، شماره دوم.


3. اشراق نیای جهرمی، عبدالحمید؛ نشوادیان، کامیار. (1387). «آزمایش مدل سه عاملی فاما و فرنچ در بورس اوراق بهادار تهران»، مجله مهندسی صنایع و مدیریت (شریف ویژه علوم مهندسی)، دوره 24، شماره 45، 39-46.


4. آشتاب، علی. (1386). «بررسی رابطه بین دقت پیش بینی سود و بازده غیرعادی سهام شرکت های جدید الورود به بورس اوراق بهادار تهران»، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه بین المللی امام خمینی­(ره).


5. آغازاریان، ناربه. (1386)، «آزمون تجربی توان مدل فاما و فرنچ در تبیین بازده سهام در بازار بورس اوراق بهادار تهران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.


6. آقابیگی، صابر. (1384)، «بررسی رابطه عامل بازار، اندازه شرکت و نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار با بازده سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.


7. بابالویان، شهرام؛ مظفری، مهردخت (1395). «مقایسه قدرت پیش بینی مدل پنج عاملی فاما و فرنچ با مدل های چهار عاملی کارهارت و q-عاملی HXZ در تبیین بازده سهام»، فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، سال نهم، شماره سی ام.


8. بدری، احمد؛ رجبی، اعظم. (1392). «بررسی اثر فزاینده عامل نوسانپذیری بر قدرت توضیح دهندگی مدل سه عاملی فاما و فرنچ در بورس اوراق بهادار تهران»، راهبرد مدیریت مالی، سال اول، شماره 3، 89-110.


9. بهارستان، جلال؛ خان محمدی؛ محمدحامد؛ یزدانی، شهره (1397). «رتبه بندی روش های اندازه گیری شفافیت گزارشگری مالی: کاربرد تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی AHP»، دانش حسابداری، انتشار آنلاین.


10. جعفری، سیده محبوبه؛ میثاقی فاروجی، جواد؛ احمدوند، میثم. (1392). «مقایسه مدل های قیمت گذاری دارایی سرمایه ای، سه عاملی فاما و فرنچ و شبکه های عصبی مصنوعی در پیش بینی بازار سهام ایران»، پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار، دوره 4، شماره 5، 53-63.


11. حزبی، هاشم؛ صالحی، اله کرم. (1395). «مقایسه قدرت توضیح دهندگی مدل چهار عاملی کرهارت و مدل پنج عاملی فاما و فرنچ در پیش بینی بازده مورد انتظار سهام»، مجله مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، شماره 28، صص127-152.


12. حقیقت، حمید؛ علوی، سید مصطفی. (1392). «بررسی رابطه بین شفافیت سود حسابداری و بازده غیرعادی سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، مجله پژوهش های حسابداری مالی، سال پنجم، شماره اول، شماره پیاپی (15)، 1-12.


13. رافعی هیر، فاطمه (1396). «بررسی قدرت پیش بینی مدل 5 عاملی فاما و فرنچ و مقایسه آن با مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای (CAPM)»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان.


14. رضایی دولت آبادی، حسین؛ یوسفان، ناهید. (1397). «تحلیل مقایسه ای درباره عملکرد مدل سه عاملی و پنج عاملی فاما و فرنچ در تخمین بازده مورد انتظار»، فصلنامه مدیریت دارایی و تامین مالی، سال ششم، شماره سوم، شماره پیاپی (22)، 105-116.


15. رمضانی، یحیی؛ رمضانی، جواد. (1396). «بررسی تاثیر عامل شتاب بر قابلیت توضیح دهندگی مدل پنج عاملی در تبیین بازده سهام»، فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، سال دهم، شماره سی و ششم، 45-57.


16. صالحی، اله کرم؛ حزبی، هاشم؛ صالحی، برزو (1393). «مدل پنج عاملی فاما و فرنچ: مدلی نوین برای اندازه گیری بازده مورد انتظار سهام»، مجله پژوهش حسابداری، شماره 15.


17. صالحی، اله کرم؛ صالحی، برزو (1395). «مقایسه توان توضیح دهندگی مدل های سه عاملی و پنج عاملی فاما و فرنچ در تبیین بازده سهام ارزشی و رشدی»، فصلنامه دانش سرمایه گذاری، سال پنجم، شماره نوزدهم، 143-129.


18. عباسی، ابراهیم؛ غزلجه، غفار. (1391). «آزمون تاثیر الگوی سه عاملی فاما و فرنچ در پراکندگی بازده سبد سهام»، مجله دانش حسابداری، سال سوم، شماره 11، 161-180.


19. عیوض لو، رضا؛ قهرمانی، علی؛ عجم، علیرضا. (1395). «بررسی عملکرد مدل پنج عاملی فاما و فرنچ با استفاده از آزمون GRS». تحقیقات مالی، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، دوره 18، شماره 4، 691-714.


20. قائمی، محمدحسین؛ مرادی پور، مصطفی؛ کریمی، محمدباقر (1391). «تاثیر هموارسازی سود بر بازده سهام در چارچوب مدل سه عاملی فاما فرنچ»، فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی، سال دهم، شماره 35، 106-93.


21. مجتهدزاده، ویدا؛ رباط میلی، مژگان. (1386)، «مقایسه عملکرد مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای (CAPM) با سه عاملی فاما و فرنچ در پیش بینی بازده مورد انتظار در بورس اوراق بهادار تهران»، مجله دانش و پژوهش حسابداری، شماره 10، 14-21.


22. مجتهدزاده، ویدا؛ رباط میلی، مژگان. (1386)، «مقایسه عملکرد مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای (CAPM) با سه عاملی فاما و فرنچ در پیش بینی بازده مورد انتظار در بورس اوراق بهادار تهران»، مجله دانش و پژوهش حسابداری، شماره 10، 14-21.


23. مشایخ، شهناز؛ اسفندی، خدیجه (1394). «ارزیابی و مقایسه کارایی مدل های قیمت گذاری دارایی ها با استفاده از معیارهای متفاوت تشکیل پرتفوی»، فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مالی، سال هفتم، شماره 26، 81-52.


24. مکار، احمد. (1386)، «بررسی و مقایسه توانایی مدل سه عاملی فاما و فرنچ و مدل CAPM در توضیح نوسانات بازده سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.


25. نوحی حفظ آباد، رضوانعلی (1389). «مقایسه عملکرد مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای (CAPM) با مدل سه عاملی فاما و فرنچ در تبیین بازده مورد انتظار سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اقتصادی، گروه مدیریت مالی.


26. هادیان، ریحانه؛ هاشمی، سید عباس؛ صمدی، سعید. (1396). «ارزیابی تاثیر عامل محدودیت مالی بر توان تبیین بازده سهام توسط مدل های سه عاملی فاما و فرنچ، چهار عاملی کارهارت و پنج عاملی فاما و فرنچ»، فصلنامه حسابداری مالی، سال نهم، شماره 34، 34-1.


27. یوسفی اصل،فرزانه؛ ملانظری، مهناز؛ سلیمانی امیر، غلامرضا. (1393). «تبیین مدل شفافیت گزارشگری مالی»، مجله پژوهش های تجربی حسابداری، سال چهارم، شماره 14، صص 1-38.


28. Allen, D. E., & McAleer, M. (2019). Drawbacks in the 3-factor approach of Fama and French (No. 2019-02). Universidad Complutense de Madrid, Facultad de Ciencias Económicas y Empresariales, Instituto Complutense de Análisis Económico.


29. Artmann, S., Finter, P., & Kempf, A. (2012). Determinants of Expected Stock Returns: Large Sample Evidence from the German Market. Journal of Business Finance & Accounting, 39(5‐6), pp. 758- 784.


30. Bartholdy, J., & Peare, P. (2005). Estimation of expected return: CAPM vs. Fama and French. International Review of Financial Analysis, 14(4), 407-427.


31. Bektić, D., Wenzler, J. S., Wegener, M., Schiereck, D., & Spielmann, T. (2019). Extending Fama–French factors to corporate bond markets. The Journal of Portfolio Management, 45(3), 141-158.


32. Cakici, N. (2015). The Five-Factor Fama-French Model: International Evidence. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2601662


33. Carhart, M. M. (1997). On persistence in mutual fund performance. The Journal of finance, 52(1), 57-82


34. Chague, F. D. (2007). The CAPM and Fama-French models in Brazil: A comparative study (Doctoral dissertation).


35. Chen, L., & Novy-Marx, R. (2011). An alternative three-factor model. Available at SSRN 1418117.


36. Cheung, Y. L., Jiang, P., & Tan, W. (2010). A transparency disclosure index measuring disclosures: Chinese listed companies. Journal of Accounting and Public Policy, 29(3), 259-280.


37. Chiah, M., Daniel, C. and Zhong, A. (2015), "A Better Model? An Empirical Investigation of the Fama-French Five- Factor Model in Australia", Financial Markets & Corporate Governance Conference


38. DiPiazza Jr, S. A., & Eccles, R. G. (2002). Building public trust: The future of corporate reporting. John Wiley & Sons.


39. Fama, E. F., & French, K. R. (1992). The cross‐section of expected stock returns. the Journal of Finance, 47(2), 427-465.


40. Fama, E. F., & French, K. R. (1993). Common risk factors in the returns on stocks and bonds. Journal of financial economics, 33(1), 3-56.


41. Fama, E. F., & French, K. R. (2012). Size, Value, and Momentum in International Stock Returns. Journal of Financial Economics, 105(3), pp. 457-472.


42. Fama, E. F., & French, K. R. (2015). Incremental variables and the investment opportunity set. Journal of Financial Economics, 117(3), 470-488.


43. Fama, E. F., & French, K. R. (2018). Choosing factors. Journal of Financial Economics, 128(2), 234-252.


44. Fung, B. (2014). The demand and need for transparency and disclosure in corporate governance. Universal Journal of Management, 2(2), 72-80


45. Griffin, J. M. (2002). Are the Fama and French factors global or country specific?. The Review of Financial Studies, 15(3), 783-803.


46. Hou, K., C. Xue, and Zhang, L. (2014b), "Digesting anomalies: an investment approach", Review of Financial Studies, forthcoming


47. Hou, K., Xue, C., & Zhang, L. (2014a). A comparison of new factor models. National Bureau of Economic Research.


48. Hu, G. X., Chen, C., Shao, Y., & Wang, J. (2019). Fama–French in China: size and value factors in Chinese stock returns. International Review of Finance, 19(1), 3-44.


49. Maxim, Caudia A. (2015), "The evaluation of CAPM, Fama-French and APT models on the Romanian capital market", Applied Financial Research (DASI).


50. Mosoeu, S., & Kodongo, O. (2019). The Fama-French five-factor asset pricing model and emerging markets equity returns. Available at SSRN 3377918.


51. Racicot, F. É., & Théoret, R. (2015). Procyclical Behavior of Hedge Funds: A Portfolio Manager and Investor’s Perspective. Alternative Investment Analyst Review (CAIA), 3(4), 52-64.


52. Rogers, P., & Securato, J. R. (2007). Comparative study of CAPM, Fama and French model and reward beta approach in the Brazilian market.


53. Singh, S., & Yadav, S. S. (2015). Indian stock market and the asset pricing models. Procedia Economics and Finance, 30, 294-304.


54. Wahal, S. (2019). The profitability and investment premium: Pre-1963 evidence. Journal of Financial Economics, 131(2), 362-377.


55. Womack, K., & Zhang, Y. (2003). Understanding risk and return, the CAPM, and the Fama-French three-factor model.


56. Young, B. (2003). Corporate governance and firm performance: Is there a relationship? Ivy Business Journal Online, Sep/Oct 1.