ارائه الگویی از عوامل کلان تأثیرگذار در شکل‌گیری مطالبات غیر جاری بانک‌ به روش تحلیل مضمون (مورد مطالعه بانک مهر اقتصاد)

محورهای موضوعی : دانش سرمایه‌گذاری

صادق انصاری ¹ (دانشجوی دکتری، گروه حسابداری و مالی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فیروزکوه، فیروزکوه، ایران)
سید محمد هاشمی نژاد ² (استادیار، گروه مدیریت بازرگانی ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم پزشکی تهران، تهران، ایران)
عبدالرضا تالانه ³ (دانشیار، گروه حسابداری و مالی، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/08/12 تاریخ پذیرش : 1402/03/03 تاریخ انتشار : 1403/04/01

کلید واژه: نرخ تورم و سود, بانک مهر اقتصاد, فشارهای گروه‌های ذینفع بانکی, عدم شفافیت قوانین اجرایی, مطالبات غیر جاری,

چکیده مقاله :

مطالبات غیر جاری به دلیل ماهیت حیاتی آن در تعیین سلامت بانک‌ها، تأثیر آن بر سیستم مالی و در نهایت موضوعی ضروری در بین سیاست‌گذاران و محققان اقتصادی در سال‌های اخیر بوده است. این پژوهش سعی در شناسایی عوامل کلان مؤثر در شکل‌گیری مطالبات غیر جاری شعب بانک مهر اقتصاد در سطح کشور داشته و روش آن تحلیل مضمون و بر اساس نوع و ماهیت داده‌ها، کیفی و اکتشافی است. جامعه آماری تحقیق شامل 20 نفر از خبرگان هستند که جزء اساتید رشته‌های حسابداری، اقتصاد، مدیریت مالی، مدیران و معاونین شعب بانک مهر اقتصاد استان‌هاست و در بازه زمانی اردیبهشت تا مرداد سال 1401 در این مطالعه شرکت کردند . داده‌ها از طریق مصاحبه گردآوری شده است. روش نمونه‌گیری هدفمند و گلوله برفی است تا بتوان برحسب موضوع، مسئله و موقعیت تحقیق، گروه‌های هدف اطلاع‌رسان را تعریف کرد. داده‌های حاصل با کمک نرم‌افزار MAXQDA با هدف تحلیل مضمون در طی سه مرحله اصلی کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که سه عامل کلان عدم شفافیت قوانین اجرایی؛ نرخ تورم و سود؛ فشارهای گروه‌های ذینفع بانکی تأثیر بسیار چشمگیری در شکل‌گیری این نوع مطالبات داشته است.

چکیده انگلیسی:

Non-performing loans are a critical factor in assessing the profitability of banks and their influence on the financial system. This research tries to identify the influential macro factors in forming non-performing loans of Bank Mehr Eghtesad branches in the country. This research is qualitative and exploratory based on the type and nature of the data. Therefore, it benefits from the theme analysis method. An interview protocol is used to collect data. Also, in terms of the purpose, it is considered among applied and developmental research. The research population includes 20 persons who are the managers and deputy managers of Bank Mehr Eghtesad branches in the provinces and experts of accounting, economics, financial management, and banking. The participants' method in the interview is an exploratory focus group; the purposeful snowball sampling method is used to define the target groups of informants according to the research topic, problem, and situation. They participated in this study From May to August 2022. The data from the interviews has been analyzed with the help of MAXQDA software to analyze the theme during the three main stages of open, central, and selective coding. The results indicate that in cretating non-performing loans the three significant macro factors of the lack of transparency of administrative laws; inflation rate and profit; the pressures of banking interest groups have had a significant impact compared to other factors.

منابع و مأخذ:

• باستان‌زاد حسین، داودی پدرام (۱۴۰۰). اثرات تکانه‌های سیستماتیک کلان بر مطالبات غیر جاری بانکی: الگوی تلاطم تصادفی عاملی چندمتغیره. فصلنامه برنامه ریزی و بودجه؛۲۶ (۳) :۷۴-۴۹


• حکیمی پور, نادر. (1397). ارزیابی چگونگی عوامل تاثیرگذار بانکی بر مطالبات غیرجاری بانک-های ایران )رویکرد مدل پانل پویا GMM). اقتصاد مالی, 12(42), 99-120.


• خسروانجم, داود, کشانچی, بهزاد, احمدی افشار, سید مهدی, پورقلی, امیر. (1400). شناسایی گلوگاه ها و شاخص های مؤثر جهت وصول مطالبات معوق بانک با استفاده از روش دیمتل فازی(Fuzzy DEMATEL) (مورد مطالعه: یکی از بانک‌های بزرگ تجاری). مدیریت کسب و کار, 13(49), 261-282.


• راغبی, محمدعلی, فراهانی فرد, سعید, & ملاکریمی, فرشته. (1401). آسیب‌شناسی روش‌های امهال مطالبات غیرجاری با معیار قصد جدی. اقتصاد اسلامی, 22(86), 161-184.


• شاهچرا, مهشید, ابوالفتحی, فرزانه. (1395). بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت دارایی‌های بانکی در شبکه بانکی کشور ایران. سیاست گذاری پیشرفت اقتصادی, 4(3), 151-181


• عبادی, روح‌اله, حسین خانی, گلاره. (1398). شناسائی و رتبه‌بندی منابع تملیکی (آزاد) در وصول مطالبات غیر جاری نظام بانکی با استفاده از مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره. تحقیقات مالی اسلامی, 8(2), 409-440. doi: 10.30497/ifr.2019.2324


• قائمی اصل مهدی، قاسمی نیک الهه (1398). ارزیابی کیفیت دارایی در نظام بانکی ایران با تاکید بر سپر نقدینگی و سپر ذخیره مطالبات غیر جاری. تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی. 10(35), 111-144


• قنواتی، حسین و خدامی، عبدالصمد،(1396)،تأثیر معیارهای پرداخت تسهیلات در بانکداری اسلامی بر کاهش مطالبات در بانک صادرات خوزستان، دومین کنگره بین المللی توانمندسازی جامعه در حوزه مدیریت،اقتصاد،کارآفرینی و مهندسی فرهنگی،تهران


• کردمنجیری, سجاد, داداشی, ایمان, خوشنود, زهرا, غلام نیا روشن, حمیدرضا. (1399). شناسایی عوامل مؤثر بر مطالبات غیر جاری بانک‌ها با استفاده از شبکه‌های عصبی و الگوریتم ماشین بردار پشتیبان. فصلنامه علمی مدل‌سازی اقتصادی, 14(49), 127-151


• کرمانی مقدم،ا،(1394)،بدهی­های معوق در ایران. مجموعه مقالات اولین کنفرانس اقتصاد ایران، موسسه عالی آموزش و پرورش در مدیریت و برنامه ریزی.


• کریمی وردنجانی, رضا, حسن زاده, حسین. (1400). استخراج و رتبه‌بندی عوامل ایجاد مطالبات معوق نظام بانکی و ارائه راهکارهای پیشنهادی(1390-1398) راهبرد مدیریت مالی, 9(2), 63-41


• گلزاریان پور, سیاوش, گلمرادی, حسن, اسماعیلی, مهدی. (1399). عوامل مؤثر بر اعطای تسهیلات بانک‌های تجاری ایران با تاکید بر مطالبات غیر جاری. پژوهش های برنامه و توسعه, 1(1), 111-150. doi:


• لشگری زهره، اسحقی گرجی مجید، بحیرایی علیرضا. استراتژی بانک‌ها برای اعطا تسهیلات به مشتریان: رویکرد نظریه بازی تکاملی. نشریه اقتصاد و بانکداری اسلامی ۱۴۰۱; ۱۱ (۳۹) :۲۹۹-۲۷۵


• مرادخانی, صدرجهانی, بهنام, & دین محمدی. (1396). بررسی تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی و خاص بانکی بر مطالبات غیر جاری بانک‌های ایران (به تفکیک مطالبات سررسید گذشته، معوق و مشکوک‌الوصول).پژوهشنامه اقتصاد کلان, 12(24), 13-32.‎


• ندری، کامران، محرابی، لیلا (1395). بررسی مطالبات غیرجاری نظام بانکی و راهکارهای وصول مطالبات در نظام بانکداری اسلامی برخی کشورها. فصلنامه راهبرد توسعه. 12(46), 221-260


• نوروزی, محمد, اسفندیارپور, مهدیه، و شهسوارپور, رحیم. (1400). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل افزایش مطالبات غیر جاری در بانک‌های دولتی، بانک‌های مشمول اصل 44 و بانک‌های خصوصی در ایران. فصل‌نامه مطالعاتی در مدیریت بانکی و بانکداری اسلامی. 7(بهار و تابستان)


• Algeri, C., Forgione, A. F., & Migliardo, C. (2023). Spatial dependence in the non-performing loans of small Italian cooperative banks. Regional Studies, 1-15.


• Anjom, W., & Karim, A. M. (2016). Relationship between non-performing loans and macroeconomic factors with bank specific factors: a case study on loan portfolios–SAARC countries perspective. ELK Asia Pacific Journal of Finance and Risk Management, 7(2), 1-29.


• Çeliku, E., & Luçi, E. (2003). The impact of macroeconomic stability on the level of nonperforming loans. BSH, 1-15.


• Clichici, D., & Colesnicova, T. (2014). The impact of macroeconomic factors on non-performing loans in the Republic of Moldova.


• Foglia, M. (2022). Non-performing loans and macroeconomics factors: The Italian case. Risks, 10(1), 21.


• Hanifan, F. Umanto. )2017(. The impact of macroeconomic and bank-specific factors toward non-performing loan: evidence from Indonesian public banks. Banks and Bank Systems, 12(1), 67-74.


• Karadima, M., & Louri, H. (2021). Economic policy uncertainty and non-performing loans: The moderating role of bank concentration. Finance Research Letters, 38, 101458.


• Khan, M. A., Siddique, A., & Sarwar, Z. (2020). Determinants of non-performing loans in the banking sector in developing state. Asian Journal of Accounting Research. 5)1(, 135-145


• Kjosevski, J., & Petkovski, M. (2021). Macroeconomic and bank-specific determinants of non-performing loans: The case of baltic states. Empirica, 48(4), 1009-1028.


• Kurumi, L., & Bushpepa, O. (2017). Do macroeconomic variables affect the level of nonperforming loans. In Sixth Conference of Students of the Agricultural University of Tirana. Tirana, https://drive. google. com/file/d/0B0H5Y5y03xiZdlFxbDE5UjZqMk0/view.


• Lubis, D. D., & Mulyana, B. (2021). The Macroeconomic Effects on Non-Performing Loan and its Implication on Allowance for Impairment Losses. Journal of Economics, Finance and Accounting Studies, 3(2), 13-22.


• Mazreku, I., Morina, F., Misiri, V., Spiteri, J. V., & Grima, S. (2018). Determinants of the level of non-performing loans in commercial banks of transition countries.


• Osunnaiye, A. V., & Alymkulova, N. (2022). The Impact of Non-performing Loans on Nigerian Economic Growth, 2011-2020. London Journal of Social Sciences, 2(3), 53-71.


• Phung, Q. T., Van Vu, H., & Tran, H. P. (2022). Do non-performing loans impact bank efficiency?. Finance Research Letters, 46, 102393.


• Resmawan, H. (2021). The Effect of Non-Performing Loan and Loan to Deposit Ratio on Return on Assets at PT. Bank Mandiri, Tbk Period 2011-2020. Kontigensi: Jurnal Ilmiah Manajemen, 9(1), 42-50.


• Serrano, A. S. (2021). The impact of non-performing loans on bank lending in Europe: An empirical analysis. The North American Journal of Economics and Finance, 55, 101312.


• Socol, A., & Sinitin, N. (2021). Do Non-Performing Loans Influence the Profitability of Banks? Evidence from a European Banking Group. Ovidius University Annals, Economic Sciences Series, 21(1), 823-832.


• Turan, G., & Koskija, A. (2014). Nonperforming loans in Albania. Academic Journal of Interdisciplinary Studies, 3(3), 491-491.