اولویت بندی روش های دفع زباله با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیستسعید علی عسگریان نجف آبادی 1 , حمید رضا قاسم زاده 2
1 - (مسوول مکاتبات): دانشجوی دکتری مکانیزاسیون کشاورزی، دانشگاه تبریز، آذربایجان شرقی، ایران.
2 - استاد گروه مهندسی ماشین های کشاورزی، دانشگاه تبریز، آذربایجان شرقی، ایران.
کلید واژه: سوزاندن, تولید کمپوست, تفکیک و دفن بهداشتی, تحلیل سلسله مراتبی,
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: افزایش میزان زباله های شهری که بخش عمده آن را زباله های خانگی و به عبارت دیگر مواد زیست تخریب پذیر تشکیل می دهند هر ساله تنگنا های جدی و بیشتری را در انتخاب سیستم مطلوب دفع زباله به وجود می آورد. با توجه به اینکه تصمیم گیری در مورد انتخاب روش های دفع زباله با عدم قطعیت در برخی زمینه ها، ملاحظات چندگانه و مجموعه داده های غیر جامع همراه می باشد به یک روش کارآمد برای رسیدن به تصمیمات بهتر نیاز خواهد بود. روش بررسی: در این مطالعه روش تحلیل سلسله مراتبی به منظور ارزیابی و اولویت بندی روش های دفع زباله استفاده شده است. روش های مورد نظر برای اولویت بندی شامل تولید کمپوست، سوزاندن و تفکیک و دفن بهداشتی زباله های شهری٬ و معیارهای مد نظر برای ارزیابی گزینه ها شامل ترکیب زباله، مسائل زیست محیطی و هزینه ها می باشد. یافته ها: با توجه به اطلاعات گردآوری شده و تحلیل صورت گرفته در بین معیار های مد نظر مسائل زیست محیطی با ارزش نسبی 778/0 دارای بیشترین اهمیت بودند. در نهایت روش تفکیک و دفن بهداشتی زباله ها با ارزش مطلق 444/0 به عنوان بهترین گزینه انتخاب شد و به ترتیب روش های تولید کمپوست و سوزاندن در رتبه های بعدی قرار گرفتند. میزان ناسازگاری برای تمامی مقایسات برابر 1/0 بود که میزان قابل قبولی می باشد. نتیجه گیری: با توجه به اختلاف کم ارزش های نهایی بدست آمده برای دو روش تفکیک و دفن بهداشتی و تولید کمپوست می بایست هر دو روش مورد توجه قرار گرفته و مطالعات تکمیلی صورت بگیرد. نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده در مورد ترکیب زباله در مناطق مختلف کشور یافته های این مطالعه را مورد تایید قرار می دهد.
Background and Objective: Increase of municipal waste which mainly consists of domestic waste and, in other words, environmentaly biodegradable materilas, pose serious challenges to the selection of efficient disposal methods every year. Lack of comprehensive data set as well as uncertainty in some cases make decision making on waste disposal method selection more complicated and requires a more efficient waste treatment system. Method: In this study, the hierarchical analysis process was used to assess and prioritize waste disposal methods. Considered methods were: composting, incineration, segregation and sanitary landfilling of urban waste. The criteria for evaluation of options included: waste synthesis, environmental issues and costs. Results: According to the results obtained from analysis of collected information, environmental issues with the relative value of 0.778 were the most important criterion to be considered. Finally, the waste segregation and sanitary landfilling with the absolute value of 0.444 proved to be the best option. Compost production and incineration methods were ranked next, respectively. The inconsistency rate for all comparisons was 0.1 which is considered acceptable. Conclusion: Considering the small difference between the final values obtained for sanitary landfill and compost production methods, both should be studied more closely. The studies on waste synthesis in different parts of the country confirm the findings of this study.
منابع
1- مصری گندشمین، ترحم، «طرح جامع مدیریت پسماند شهر زنجان» ، شهرداری زنجان، تیر 89.
2- Zamali, Tarmudi, et al, 2010. Evaluating Municipal Solid Waste Disposal Options by AHP-based Linguistic Variable Weight. MATEMATIKA, Volume 26, Number 1, 1–14, 2010.
3- Hung, M.L., et al, A Novel Sustainable Decision Making Model for Municipal Solid Waste Management. Waste Management. 27, 209–219, 2007.
4- Daskalopoulos, E., et al, An Integrated Approach to Municipal Solid Waste Management, Resource, Conservation and Recycling, Waste Management, 24, 33–50, 1998.
5- Huang, G.H., et al, An Interval-Parameter Fuzzy-Stochastic Programming Approach for Municipal Solid Waste Management and Planning, Environmental Modeling and Assessment, Waste Management, 6, 271–283,2001.
6- Klang, A., et al, Sustainable Management of Demolition Waste – An Integrated Model for the Evaluation of Environmental, Economic and Social Aspects, Resource, Conservation & Recycling, Waste Management, 38, 317–334, 2003.
7- Hokkanen, J. and Salminen, P., Choosing a Solid Waste Management System using Multicriteria Decision Analysis, European Journal of Operational Research, 98, 19– 36, 1997.
8- MacDonald, M.L., A Multi-Attribuate Spatial Decision Support System for Solid Waste Planning. Comput., Environ. And Urban Systems, 20, 1, 1–17, 1996.
9- Siddiqui, M.Z., et al, Landfill Siting using Geographic Information Systems: A Demonstration, Journal of Environmental Engineering, 122, 515–523, 1996.
10- Zamali, Tarmudi, et al, A New Fuzzy MultiCriteria Decision Making Approach for Municipal Solid Waste Disposal Options, Journal of Sustainability Science and Management, 4, 1, 20–37, 2009.
11- Tran, L.T., et al, Fuzzy Decision Analysis for Integrated Environmental Vulnerability Assessment of the MidAtlantic Region, Environment Management, 29, 845–859,2002.
12- Hwang, C. L. and Yoon, K., Multiple Attributes Decision Making Methods and Applications, Springer, Berlin Heidelberg, 1981.
13- Geldermann, J., et al, Fuzzy Outranking for Environmental Assessment: Case Study: Iron and Steel Making Industry, Fuzzy Sets and System, 115, 45–65, 2000.
14- Finnveden, G., Methodological Aspects of Life Cycle Assessment of Integrated Solid Waste Management Systems, Resource Conservation Recycling, 26, 173–187, 1999.
15- Eriksson, O., et al, A Simulation Tool for Waste Management, Resource Conservation Recycling, 36, 287–307, 2002.
16- Powell, J., The Potential for using Life Cycle Inventory Analysis in Local Authority Waste Management Decision Making, Journal Environment Planning Management, 43, 351–367, 2000.
17- Harker, P.and Vargeas L., The Theory of Ratio Scale Estimation: Saaty’ Analytical Hierarchy Process, Management Science Vol.33, No.11. November, 1987.
18- Saaty, T. L., Axiomatic Foundation of Analytical Hierarchy Process. Management Science Vol 32, No. 7, July 1986.
19- Halova, Jaroslava and Feglar, Tomas, Systemic Approach to the Choice of Optimum Variant of Radioactive Waste Management, ISAHP, Berne, Switzerland, August 2-4, 2001.
20- Ball, Jarrod M. et al, Land Site Selection, 9A Louis Road, Orchards, 2192; Johannesburg. South Africa, 2004.
21- خورشید دوست، علی محمد و همکاران، «استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای یافتن مکان بهینه دفن زباله (مطالعه موردی شهر بناب)»، مجله محیط شناسی، سال سی و پنجم، شماره 50، صفحه 27- 32، تابستان 88.
22- پناهنده، محمد و همکاران، «کاربرد روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در مکان یابی جایگاه دفن پسماند شهر سمنان»، مجله سلامت و محیط، فصلنامه ی علمی پژوهشی انجمن علمی بهداشت محیط ایران، دوره دوم، شماره چهارم، صفحات 276 تا 283، زمستان 1388.
23- Sener, Sehnaz, et al, Solid waste disposal site selection with GIS and AHP methodology: a case study in Senirkent–Uluborlu (Isparta) Basin, Turkey, Springer Science and Business Media B.V., 2010.
24- Yahaya, Sani, et al, Land Fill Site Selection for Municipal Solid Waste Mangemnt using Geographic Information System and Multicriteria Evaluation. American Journal of Scientific Research, ISSN 1450-223X Issue 10 (2010), pp. 34-49, 2010.
25- Brent, Ac., et al, Application of AHP for the Development of Waste Management Systems that Minimize Infection Risks in Developing Countries: Case Studies LRSOTHO and SOUTH AFRICA, 2006.
26- Zamali, Tarmudi, et al, Evaluating Municipal Solid Waste Disposal Options by AHP-based Linguistic Variable Weight. MATEMATIKA, Volume 26, Number 1, 1–14, 2010.
27- مجلسی، منیره و همکاران، «بررسی مدیریت مواد زاید هتل ها در منطقه 6 شهر تهران»، مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست. دوره دوازدهم. شماره یک، بهار 89.
28- فرزاد کیا- م. سلطانی- م. دالوند- آ، « بررسی کمیت و کیفیت زباله تولیدی شهر دلیجان در سال 88 – 1387»- دوازدهمین همایش ملی بهداشت محیط ایران، آبان ماه 1388، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دانشکده بهداشت.
29- عبدلی- م. جلیلی قاضی زاده- م. سمیعی فرد- ر، «مدیریت جامع پسماند در شهر مریوان ( استان کردستان)»- پنجمین کنگره ملی مهندسی عمران، اردیبهشت 1389، دانشگاه فردوسی مشهد.
30- صمدی، محمد تقی و همکاران، «بررسی ترکیب فیزیکی و میزان تولید زباله شهر همدان از خرداد ماه سال 1378 تا اردیبهشت 1379»، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان. سال دهم، شماره سوم، صفحات 34 تا 38.
31- عمرانی، قاسمعلی و همکاران، «بررسی کمیت و کیفیت مواد زائد جامد و قابلیت بازیافت آن در استان سیستان و بلوچستان»، مجله علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره هشتم، شماره چهارم، صفحات 11 تا 17، زمستان 85.
