مدیریت الگوی کشت محصولات زراعی با تأکید بر ملاحظات زیست محیطی (مطالعه موردی شهرستان آمل)
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
شهرزاد میرکریمی
1
,
رامتین جولایی
2
,
فرشید اشراقی
3
,
فرهاد شیرانی بید آبادی
4
1 - (مسوول مکاتبات): دانشجوی کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
2 - استادیار و عضو هیات علمی دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
3 - استادیار و عضو هیات علمی دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
4 - استادیار و عضو هیات علمی دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
زمینه و هدف: برنامه‌ریزی در راستای استفاده بهینه از منابع آب و خاک، افزون بر حفاظت آن‌ها، افزایش تولید، رشد درآمد کشاورزان و شکوفایی اقتصاد روستایی را نیز به همراه دارد. با توجه به محدود بودن منابع می‌بایست تعیین الگوی بهینه کشت هر منطقه مناسب و کارا صورت پذیرد. روش بررسی: روش برنامه‌ریزی آرمانی برای تعیین الگوی بهینه کشت در یک مطالعه موردی در شهرستان آمل اجرا شد. در این تحقیق مطابق با برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، اهداف کاهش هفت درصدی مصرف کودهای شیمیایی و کاهش یک درصدی مصرف سموم در راستای حفاظت از محیط زیست و کاهش 93/0 درصد مصرف آب برای حفاظت از منابع آبی کمیاب و توسعه پایدار کشاورزی در نظر گرفته شد. همچنین آرمان افزایش 10 درصد بازده برنامه‌ای با توجه به دیدگاه کشاورزان منطقه در الگو جای گرفت. یافته ها: در الگوی کشت بهینه محصولات برنج دانه بلند پر محصول، جو دیم، شبدر، عدس آبی، کلزای دیم و یونجه آبی حذف و سطح زیر کشت محصولات جعفری و سیب زمینی آبی افزایش می‌یابد. همچنین در صورت اجرای الگوی بهینه، میزان بازده برنامه‌ای نسبت به الگوی فعلی نزدیک به 240 میلیارد ریال افزایش می‌یابد. نتیجه گیری: به کارگیری روش برنامه‌ریزی آرمانی در بهینه‌سازی اهداف و تخصیص منابع بر الگوی کشت فعلی منطقه و همچنین الگوی کشت بهینه خطی برتری نسبی دارد.
Background and Objective: Planning for optimal use of soil and water, in addition to preserving these resources, results in production and income growth for farmers and enhancement of rural economy as a whole. Due to limited resources, optimization of cropping pattern in each region should be done properly and efficiently. Method: Goal programming approach is used to determine the optimal cropping pattern in Amol Township at Mazandaran province. In this study, the objectives were oriented to the on 5 year plan of the 5th Development Plan of Islamic Republic of Iran to make 7% reduction in chemical fertilizers usage, 1% reduction in pesticides usage to preserve the environment, and 0.93% reduction in water usage to preserve water resources in order to achieve sustainable agricultural development. Also, a 10% increase in gross margin was considered according to the view of the local farmers. Results: High yielding high quality Paddy, rainfed Barley, Clover, irrigated Lentils, rainfed Rapeseed and irrigated Alfalfa were eliminated in optimal cropping model, and the area under cultivation of Parsley, and irrigated Potato was increased. The results showed that applying the optimal model could lead to an increase of nearly 240 billion Rials as compared to present model. Conclusion: Application of goal programming method in optimization. The objectives and resource allocation has a relative superiority to the current cropping pattern and linear pattern.
