انتخاب پوشش گیاهی برای احیای محیط زیست معدن مس سونگون، به روش شباهت به گزینه ایده آل فازی

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

ایرج علوی ¹ (کارشناس ارشد مهندسی معدن، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه مهندسی معدن، تهران، ایران.*(مسئول مکاتبات))
ناصر پیروزنیا ² (کارشناس ارشد سیستم ها و حفاظت از محیط زیست، شرکت ملی صنایع مس ایران، مجتمع مس سونگون)

تاریخ دریافت : 1390/04/18 تاریخ پذیرش : 1391/10/05 تاریخ انتشار : 1394/10/01

کلید واژه: بازسازی, گونه های گیاهی, تصمیم گیری چندمعیاره, روش شباهت به گزینه ایده ال فاز, معدن مس سونگون, افرا,

چکیده مقاله :

مقدمه: همه مراحل پروژه معدن معمولا" وضعیت اولیه محیط زیست را در طی استخراج بر هم می زند. بنابراین از زمان اکتشاف تا پایان استخراج و بعد از بسته شدن معدن، یک برنامه بازسازی جامع از زمین معدن کاری شده باید اجرا شود. کاشتن گونه های گیاهی مناسب در هر مرحله از طرح بازسازی در این منطقه، هدف از این پژوهش است. در همه نوع از استفاده مجدد از زمین معدن کاری شده از قبیل کشاورزی، چراگاه، جنگل کاری، جذب توریست، ایجاد حیات وحش، انتخاب و کاشت گونه های گیاهی مناسب، یکی از ضروری ترین نیازها برای اجرای موفق طرح بازسازی زمین معدن کاری شده است. مواد و روش ها: روش بررسی در این تحقیق، انتخاب گونه های گیاهی بر اساس فاکتورهای اولیه که نوع استفاده مجدد از زمین معدن کاری، شرایط اقلیمی منطقه مورد بررسی، جنس و طبیعت خاک می باشند، است. بعد از آن، اولویت بین گونه های انتخاب شده بر حسب فاکتورهای ثانویه(چشم انداز منطقه، مقاومت در برابر بیماری ها و حشرات، قدرت و چگونگی رشد، در دسترس بودن گیاه، بازدهی اقتصادی، حفاظت از خاک و ذخیره سازی آب، جلوگیری از انواع آلودگی ها) با یک مدل تصمیم گیری چندمعیاره تعیین شده است. این مدل با روش شباهت به گزینه ایده آل فازی و در معدن مس سونگون ایران اجرا شده است. تصمیم بر اساس قضاوت های شفاهی و کارشناسی گروهی در مطالعه موردی گرفته شد. بحث و نتیجه گیری: نتایج به ترتیب عبارت بودند از درخت افرا، ون (زبان گنجشک)، زرشک، سیاه تلو، بلوط، آلوچه وحشی که تمام گونه ها، بومی منطقه هستند. در قسمت هایی که تخریب صورت گرفته و همچنین محل های دامپ باطله، از گونه های پیش قراول مانند افرا، سیاه تلو و آلوچه وحشی که قدرت تثبیت بالا و سازگاری بیشتری دارند باید استفاده شوند تا محل را برای کاشت بقیه گونه های گیاهی آماده کنند.

چکیده انگلیسی:

Introduction: all steps of a mining project generally disturb the environment’s original condition during execution. Therefore from exploration until end of the exploitation and after mining closure, there should be an exhaustive applied reclamation plan of the mined land. Planting the suitable plant species in each step of any reclamation plan in this area is the goal of this research. In all type of post mining land use such as Agriculture, Pasture, Forestry, Tourist attraction, Wild life creation, selection and planting the appropriate plant species are the most essential requirements to implement a successful mined land reclamation plan. Material and Method: The Research methodology is selecting the plant species that is carried out on the basis of the primary factors which include type of Post mining land use, Climate, Nature­ of soil. The priority is defined between the selected species, based on of the secondary factors (Perspective of the region, resistance against disease and insects, strength and method of growth, availability to plant Species, Economic efficiency, Protection of soil and storing water, prevention from pollution) by a MCDM model. This model is implemented by FUZZY TOPSIS method. The mentioned procedure was applied in the Sungun Copper Mine in Iran. Decision making was executed on the basis of oral judgments and experts group opinions in the case study. Risults and Discution: The results have been consisted of maple, Ash, Barberry, Paliurus Spina –Christi, Oak, and Sloe respectively. All species are native. In parts that ground is damaged and also waste dump sites, are used Maple and Paliurus Spina –Christi and Sloe are stabilizers and compatible till field is prepared for planting residuary of plants.  

منابع و مأخذ:

1. Soltanmohammadi, H.  M.Osanloo & A.B. Aghajani., 2010, An analytical approach with a reliabl  logic and a ranking policy for post-mining land-use determination, Land Use Policy,vol 27, 364–372.


2. Xia, LU & HU. Zhen., 2007, Vegetation Growth Monitoring Under Coal Exploitation Stress by Remote Sensing in the Bulianta Coal Mining Area, Insitute of Land Reclamation and Ecological Restoration, China University of Mining & Technology, Beijing 100083, , 17(4): 0479 – 0483.


3. Alexander, M.J., 1996 .The effectiveness of small-scale irrigated agriculture in the reclamation of mine land soils on the Jos plateau of Nigeri, Land Degradation and Development, 7, 77–85.


4. Paschke, M.W, Redente, E.F.; Brown, S.L., 2003. Biology and establishment of mountain shrubs on mining disturbances in the rocky mountains, USA. Land Degradation and Development, 14, 459–480.

1. Akbari D, A.; Osanloo, M.; Hamidian, H., 2007. Selecting post mining land use through analytical hierarchy processing method: case study in Sungun copper open pit mine of Iran, pp5.


2. Bangian, A.H & M. Osanloo., 2008, Multi Attribute Decision Model for Plant Species Selection in Mine Reclamation Plans: Case Study SUNGUN Copper Mine, Post-Mining, February 6-8, Nancy, France,1-11.

7. علوی، ای؛ اکبری، ا؛ پارسایی، م؛ انتخاب گونه گیاهی مناسب برای بازسازی معدن مس سرچشمه به روش AHP فازی، انجمن علمی مهندسی معدن دانشگاه صنعتی امیرکبیر، فصلنامه علمی تخصصی مهندسی معدن، بلور، زمستان 1389، سال پانزدهم، شماره 29، 10-17.


8. Zadeh, L.A., 1965, Fuzzy sets. Inf Control 8:338–353.


9. Hwang CL, Yoon K, 1981, multiple attributes decision making methods and applications. Springer, Berlin, 22, 12-19.


10. Chen CT, 2000, Extensions of the TOPSIS for group decision making under fuzzy environment.Fuzzy Sets Syst 114:1–9.


11. اصانلو، م؛، بازسازی معادن، چاپ اول، تهران، مرکز نشر دانشگاه صنعتی امیر کبیر، تهران، سال1380، ص 57-87، 114 .


12. مومنی، م؛ مباحث نوین تحقیق در عملیات، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، پاییز1387، ص 1-63، ص 187-231.