بررسی اثرات زیست محیطی بهره برداری شن و ماسه از رودخانه تنکابن
محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست
مژگان روشن طبری
1
(پژوهشکده اکولوژی دریای خزر٭(مسوول مکاتبات).)
بهرام کیابی
2
(دانشگاه شهید بهشتی.)
عبدالله سلیمان رودی
3
(پژوهشکده اکولوژی دریای خزر)
فریبا واحدی
4
(پژوهشکده اکولوژی دریای خزر)
آسیه مخلوق
5
(پژوهشکده اکولوژی دریای خزر)
رحیمه رحمتی
6
(پژوهشکده اکولوژی دریای خزر)
کلید واژه: رودخانه تنکابن, شن و ماسه, پلانکتون, بنتوز, ماهی,
چکیده مقاله :
این پروژه در سال 83-1382 به صورت ماهانه به مدت یک سال انجام شد. در این مطالعه اثرات بهره برداری شن و ماسه بر آبزیان رودخانه تنکابن بررسی شده است. این رودخانه یکی از رودخانه های مهم استان است که ماهی آزاد نیز به آن مهاجرت می کند. برای انجام این تحقیق یک ایستگاه در منطقه بهره برداری شن و ماسه(ایستگاه 2)، یک ایستگاه در بالادست (ایستگاه 1) و یک ایستگاه در پایین دست منطقه بهره برداری شن و ماسه انتخاب شده است. در بررسی موجودات بنتیک ایستگاه 2کمترین میزان فراوانی و زی توده موجودات را داشت و فراوانی آن5 در صد بود. این روند تا مصب رودخانه نیز مشاهده می شود، به طوری که در مصب 21 درصد و در بالادست رودخانه 74 درصد از فراوانی موجودات کف زی وجود دارد که به دلیل تخریب منطقه، زیستگاه خود را از دست داده اند. بررسی ماهیان رودخانه ها نشان می دهد که خانواده Cyprinidae بیشترین تنوع وفراوانی و ایستگاه 2 کمترین ماهی را در طول سال داشته است. با توجه به این که 65 درصد از فراوانی ماهیان در ایستگاه 3 مصب رودخانه و 37 درصد در ایستگاه 1 بالادست رودخانه مشاهده شد، در ایستگاه 2 فقط 6 درصد از فراوانی ماهیان وجود داشته است. هم چنین در این رودخانه مهاجرت ماهی آزاد و تکثیر مصنوعی آن ها اهمیت زیادی دارد. عدم ثبات بستر رودخانه و افزایش مواد معلق، در نهایت سبب کاهش تنوع وفراوانی گونه ها شده است. اثرات منفی شن و ماسه به محل نمونه برداری محدود نبوده و به بخش های دیگر سیستم ساحل رودخانه ای نیزسرایت می کند و موجب تخریب بستر و حاشیه رودخانه می گردد.
This research was carried out during 1382-83 on a monthly scale. The effect of sand and silt mining on Tonekabon river aquatic organisms was studied. One station was selected in sand and silt mining area and two stations were selected in upstream and downstream. The least abundance and biomass of benthic organisms was obtained in station 2 as 5%. This was also observed in estuary, as there were 21% and 74% of benthic organisms respectively in estuary and upstream of the reiver which have lost their habitates due to destruction of this area. Study on fish showed that Cyprinidae had the highest diversity and abundance. Fish abundance was 65% in station 1, 6% in station 2 and 29% in station 3. Station 2 had the least abundance. Migration and artificial propagation of Salmo truta caspius and Rutilus frissii kutum in this river are of high importance. Finally, destabilisation of river substrate and increase of suspended solid have led to reduction in diversity and abundance of species. The negative effects of sand and silt mining were not restricted to the sampling position and have affected other littoral parts of the river. This can result in degredation of river substrate and littoral parts
- روشن طبری. 1376. اهمیت اقتصادی رودخانه های استان مازندران و نقش فعالیت های انسان در تخریب اکوسیستم آن. دانشگاه تربیت مدرس. 29 صفحه.
- کیابی، ب. 1374. خانه سازی به قیمت بی خانمانی آبزیان. آبزیان، سال ششم شماره 3.
- Clescert, L. S., A. E. Greenberg., R. R. Trusell. 1989. Standard methods for the examination of water and waste water.17th eddition.
- Needham, J. and R, Needham. 1962. A guide to the study of FRESH – WATER BIOLOGY , HOLDEN – DAY, Inc. , SAN FRANCISCO , pp:107.
- Edmondson, w., t., 1959, FRESH WATER BIOLOGY, John Wiley & sons, USA, pp: 1248.
- Pennak , R. , W. , 1953, FRESH – WATER INVERTEBRATES of the United States , The Ronald Press , NEW YORK , pp:769 .
- Bagnal, T. 1978. Methods for assesment of fish production in freshwater.Blackwell sciemtific publication oxford london .
- Berg, H. S. 1949. Freshwater fishes of the U.S.S.R and adjacent countries.Iesrael program for scientific translation jeruslem 1964 Vol1-3.
