ارزیابی کارایی سبوس برنج در تصفیه پساب‌های حاوی فلزات سنگین

محورهای موضوعی : آلودگی محیط زیست (آب و فاضلاب)

سهیل سبحان اردکانی ¹ ( دانشیار گروه محیط‌زیست، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان )
حسن پرویزی مساعد ² ( دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان*(مسئول مکاتبات). )
راضیه زندی پاک ³ ( دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان )

تاریخ دریافت : 1390/07/15 تاریخ پذیرش : 1390/10/21 تاریخ انتشار : 1393/10/01

کلید واژه: سبوس برنج, کروم, مس, پساب ساختگی, ایزوترم جذب,

چکیده مقاله :

زمینه و هدف: سبوس برنج به عنوان یک ماده زاید جامد آلی از توانایی بالایی در حذف فلزات سنگین از پساب‌ برخوردار است و می‌تواند در تصفیه پساب های صنعتی که از مهم ترین منابع آلاینده آب و خاک به فلزات سنگین هستند، بسیار مفید و کارآمد باشد. این مطالعه با هدف بررسی حذف فلزات سنگین کروم سه ظرفیتی و مس دو ظرفیتی از محلول‌های حاوی این فلزات انجام یافت. روش برسی: با اضافه کردن سبوس برنج به محیط واکنش، مقدار حذف یون های فلزی توسط جاذب در اسیدیته‌ها، مقادیر مختلف جاذب، زمان های تماس مختلف و غلظت های اولیه متفاوت از یون ها در پساب مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: با افزایش pH محلول ساختگی، درصد جذب یون ها توسط ذرات سبوس برنج افزایش پیدا کرد به طوری که در 5pH= به حداکثر مقدار خود رسید. همچنین درصد جذب به نوع فلز بستگی داشت، به طوری که درصد جذب فلزات مس و کروم از پساب های ساختگی در pH بهینه به ترتیب 5/89 و 2/84% محاسبه شد. با افزایش غلظت اولیه پساب، درصد جذب کاهش پیدا کرد. از طرفی ظرفیت اشباع جاذب برای فلزات مس و کروم به ترتیب 78 و 71 میلی‌گرم بر گرم می باشد و با افزایش زمان تماس، درصد جذب افزایش یافت. همچنین با توجه به بالا بودن سرعت واکنش، پس از گذشت 5 دقیقه از شروع واکنش، 50 تا 60% از یون های فلزی حذف شد. نتایج بررسی داده های تجربی تعادل جذب با مدل های ایزوترم جذب لانگمویر و فروندلیخ نشان داد که جذب عناصر مس و کروم توسط جاذب از ایزوترم جذب لانگمویر تبعیت می کند. نتیجه گیری: با استناد به نتایج می توان از سبوس برنج که به مقدار فراوان و ارزان در دسترس است و به دلیل ساختار و ترکیبات آلی خود از توانایی بالایی در جذب فلزات سنگین برخوردار است، به عنوان جاذبی طبیعی در تصفیه پساب های حاوی فلزات سنگین استفاده کرد.

چکیده انگلیسی:

Rice bran, as an organic solid waste material, has a high adsorption potential in removal of heavy metal ionsfrom wastewater and can be very effective in treating the industrial wastewater which is the main source of waterand soil contamination with heavy metals. In this study, the efficiency of Cr(III) and Cu(II) removals from heavymetals containing solutions was evaluated. Afterwards by adding rice bran to reaction environment, the amountof metal ions removed by rice bran in acidities, amount of adsorbent used, contact times and different initialconcentrations of ions in wastewater were investigated. The results indicated that with an increase in the solutionpH, the percentage heavy metal ions adsorption by rice bran increased and reach the amount maximum in pH=5.Also, percentage of adsorption was dependent on metal type, so that percentages of Cr(III) and Cu(II) adsorptionfrom wastewater were 84.2% and 89.5% in pH=5, respectively.To increase the wastewater initial concentration,first percentage of adsorption was increased and then it was decreased due to saturation of rice bran particles.According to the obtained results, the calculated saturation capacities of rice bran for Cr(III) and Cu (II) were 71and 78 mg/g-1 respectively. Moreover, percentage of ions adsorption was increased with the increase of contacttime. Due to rapid reaction, 50-60% of metal ions was adsorbed after 5 min from start of reaction. In this study,contact time of 30 min was offered as an appropriate contact time. The experimental data were analyzed usingthe Langmuir and Freundlich models of adsorption. Equilibrium data fitted well with the Langmuir model.

منابع و مأخذ:

1. Upendra, K., Bandyopadhyay, M., 2006. Sorption of cadmium from aqueous solution using pretreated rice husk. Bioresource Technology, 97:104-109.


2. Elzahabi, M., Yong, R.N., 2001. pH influence on sorption characteristics of heavy metal in vadose zone. Engineering Geology, 60: 61-68.


3. محمد پوران، حمیدرضا، اثر فاضلاب کارخانجات چرمسازی بر میزان کروم و تعیین شکل های آن در خاک، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه خاکشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، 1382.

1. Gong, R., Guan, R., Zhao, J., Liu, X., Ni, S., 2008. Citric acid functionalizing wheat as sorbent for Copper removal from aqueous solution. Journal of Health Science, 54(2):174-178.


2. Wong, K.K., Lee, C.K., Low, K.S., Haron, M.J., 2003. Removal of Cu and Pb by tartaric acid modified rice husk from aqueous solutions. Chemosphere, 50(1): 23-28.

6. Kadiverlu, K., Thamaraiselvi, K., Namasivayam, C., 2001. Removal of heavy metals from industrial wastewaters by adsorption onto activated carbon prepared from an agricultural solid waste. Bioresource Technology, 76(1): 63-65.


7. Bishnoi, N.R., Bajaj, M., Sharma, N., Gupta, A., 2004. Adsorption of Cr (VI) on activated rice husk carbon and activated alumina. Bioresource Technology, 91: 305-307.


8. 8-Yu, B., Zhang, Y., Shukla, A., Shukla, S.S., 2001. The Removal of Heavy metals from aqueous solutions by sawdust adsorption. removal of lead and comparison of its adsorption with copper. Journal of Hazardous Materials, 84(1): 83-94 .


9. Zulkali, M.M.D., Ahmad, A.L., Norulakmal, N.H. 2006. Oryza sativa L. husk as heavy metal adsorbent: Optimization with lead as model solution. Bioresource Technology, 97: 21-25.


10. Montanher, S.F., Oliveira, E.A., Rollemberg, M.C., 2005. Removal of metal ions from aqueous solutions by sorption onto rice bran. Journal of Hazardous Materials, 117(2-3): 207-211.


11. Daifullah, A.A.M., Girgis, B.S., Gad., H.M.H., 2003. Utilization of agro-residues (rice husk) in small waste water treatment plants, Materials Letters, 57: 1723-1731.


12. Asrari, E., Tavallali, H., Hagshenas, M., 2010. Removal of Zn(II) and Pb(II) ions using rice husk in Food industrial wastewater. Journal of Applied Sciences and Environmental Management, 14(4): 159-162.


13. شهبازی، افسانه و همکاران، کاربرد مواد زاید جامد در تصفیه پساب های حاوی فلزات سنگین، مجله منابع طبیعی ایران، 1384 جلد 58، شماره 1، ص 151-158.


14. Ansari, R., 2006. Application of polyaniline and its composites for adsorption/recovery of chromium (VI) from aqueous solutions, Acta Chimica Slovenica, 53(1): 88-94.


15. محمدی، میترا و همکاران، بررسی امکان جذب فلزات سنگین فاضلاب صنعتی توسط شن،خاک و ماده آلی، مجله آب و فاضلاب، 1388، شماره 4، ص 71-81 .


16. Gao, H., Liu, Y., Zeng ,G., Xu, W., Xia, W., 2008. Characterization of Cr(VI) removal from aqueous solutions by a surplus agricultural waste—Rice straw. Journal of Hazardous Materials, 150: 446-452 .


17. محمدی، میترا، فتوت، امیر، حق نیا، غلامحسین، کاربرد فیلتر شن-خاک-پوسته برنج برای کاهش فلزات سنگین موجود در فاضلاب صنعتی، سومین کنگره ملی بازیافت و استفاده از منابع آلی تجدید شونده در کشاورزی، 1387، اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خورسگان، ایران.  


18. نامنی، محبوبه، علوی مقدم، سید محمد رضا، آرامی، مختار، سبوس برنج جاذب طبیعی مناسب برای حذف کروم (VI) از آب آشامیدنی، چهارمین کنگره ملی مهندسی عمران، 1387، ایران.


19. Shukla, A., Zhang, Y.H., Shukla, S.S., Dubey, P., 2002. The role of sawdust in removal of unwanted materials from water. Journal of Hazardous Materials, 95(1-2): 137-152.


20. Marshall, W.E., Champage, E.T., 1995. Agricultural byproducts as adsorbents for metal ions in labratory prepared solution and in manufacturing wastewater. Journal of Environmental Science and Health, Part A, 30(2): 24-38.


21. Zhang, Y., William Franken Berger, T., 2003. Factors affecting removal of selenate in agricultural drainage water utilizing rice straw, Science of the Total Environment. 305: 207-216.


22. Parekh, D.C., Patel, J.B., Sudhakar, P., Koshy, V.J., 2002. Removal of trace metals with mango seed powder. Indian Journal of Chemical Technology, 9: 540-542.


23. Konicki, W., Pełech, I., Mijowska, E., Jasinska, I., 2012. Adsorption of anionic dye Direct Red 23 onto magnetic multi-walled carbon nanotubes-Fe₃C nanocomposite: Kinetics, equilibrium and thermodynamics. Chemical Engineering Journal, 210: 87-95.