بررسی تغییرات قائم دمای پتانسیل در چند دوره بحرانیآلودگی هوای تهران

محورهای موضوعی : مدیریت محیط زیست

طاهره قسامی ¹ , علی‌اکبر بیدختی ² , عبدالله صداقت کردار ³ , فاطمه صحرائیان ⁴

1 -
2 -
3 -
4 -

تاریخ دریافت : 1387/04/08 تاریخ پذیرش : 1387/09/17 تاریخ انتشار : 1389/07/01

کلید واژه: آلودگی هوا, : تغییرات قائم دمای پتانسیل, پایداری و ناپایداری جو, وارونگی دما,

چکیده مقاله :

دمای پتانسیل دمایی است که وقتی یک بسته هوا با دمای T و فشار p به تراز فشاری1000 هکتوپاسکال به صورت بی دررو منتقل می شود دمای آن به دمایی تغییر می یابد که به آن دمای پتانسیل می گویند. گرادیان دمای پتانسیل که برای آن اثر فشارروی دمای هوا تصحیح شده است می تواند به عنوان معیار پایداری هوا مورد استفاده قرارگیرد. در این مطالعه تغییرات گرادیان قائم دمای پتانسیل درلایه مرزی برای شرایط پایدار شبانه و ناپایدار روزانه در چند دوره (3 تا 4 روزه) بحرانی آلودگی هوای تهران در ماه‌های اکتبر، نوامبر و دسامبر 2001 و ژانویه 2002 محاسبه و بررسی شده است. داده‌های مورد استفاده مربوط به ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوای تهران و سازمان محیط زیست و نقشه‌های Skew-T سازمان هواشناسی کشوراست. بر این اساس وارونگی دمای سطحی که پتانسیل آلودگی هوا متناسب با شدت آن می باشد به سه گروه شدید، متوسط و ضعیف تقسیم بندی شده است. تغییرات مقادیر بیشینه غلظت برخی آلاینده های هوای تهران مانند NOx، SO2 و CO با تغییرات گرادیان قائم دمای پتانسیل همبستگی خوبی نشان می دهد. این ضریب همبستگی با توجه به حالات بررسی شده دراین مطالعه حدود 4/0 می‌باشد.

چکیده انگلیسی:

The potential temperature of an air parcel is defined as the temperature which the parcel of air would have if it changed adiabatically from its existing pressure P and temperature T to a standard pressure P0 (generally taken as 1000 mb). Generally, the vertical gradient of potential temperature is used to determine the stability of the air parcel. In this study diurnal variation of potential temperature gradients in the planetary boundary layer of Tehran was considered in two cases, a (convective condition during the day), b (stable condition at night).The data were taken from the air pollution monitoring stations of Tehran for a few acute air pollution episodes in Nov. and Sep. 2001 and Dec.2002. By calculating, three different categories of temperature inversion were found, namely, high, moderate, and weak. We also showed that there is a good correlation between the variation of maximum concentration of NOX, SO2, CO and the potential temperature gradient. This correlation coefficient is about 0.4.