مناسک دینی از دیدگاه کلیفورد گیرتز (با تأکید بر کارکرد آنها)
محورهای موضوعی : مسیحیت
رستم شامجمدی
1
(دانشگاه سمنان)
فاطمه پاسالاری بهجانی
2
(دانشگاه سمنان)
کلید واژه: کلیفورد گیرتز, آیینهای دینی, مناسک, انسان‌شناسی دین,
چکیده مقاله :
مناسک و آیین ها را می توان از ارکان بنیادین هر دین به شمار آورد که شخص به واسطۀ مشارکت در آنها قصد ارتباط با امر مقدس را دارد. فهم مناسک و نقش و کارکرد آنها، به ویژه در عرصۀ جمعی و فردی از جمله موضوعاتی است که توجه جامعه شناسان و انسان شناسان دین را به خود معطوف ساخته است. در این میان کلیفورد گیرتز در مقام یکی از انسان شناسان دین معاصر، بر اساس رویکرد تفسیری خویش و با تکیه بر مشاهدات عینی، تحلیلی از مناسک عرضه کرده است که نقطۀ عطفی در انسان شناسی دینی به شمار می آید. در نظر گیرتز مناسک از یک سو شرایطی را فراهم می کنند که موجب حفظ عقاید و باورهای دینی و نیز انسجام جامعه می شوند، و از دیگر سو زمینۀ تحول فرد و ایجاد لحظۀ مقدس برای او را فراهم می‌آورند. نوشتار حاضر با توجه به نکات فوق بر آن است تا به تحلیل دیدگاه گیرتز در باب مناسک بپردازد. در ابتدا به دین (به منزلۀ نظامی از نمادها) و باورهای دینی از دیدگاه گیرتز اشاره می شود تا زمینه برای جایگاه مناسک در نگرش او معلوم گردد. سپس به بررسی مناسک و کارکردهای آن از دیدگاه گیرتز، نقش آن در ایجاد لحظۀ مقدس و علت شرکت افراد در مناسک پرداخته می شود. در پایان، مناسک و آیین های جنگ خروسها و نبرد بارونگ- رنگدا به همراه تحلیل و بررسی آنها که گیرتز در آثار خود آورده است، ذکر می گردد.
Rituals and ceremonies might be considered the pillars of a religion, and by taking part in them, one seeks to communicate with the holy. Understanding the role and function of the rituals, both in individual and communal spheres has been the subject of attention for sociologists and anthropologists of religion. As a contemporary anthropologist of religion, Clifford Geertz tries to give an analysis of the rituals based on his interpretative approach and objective observations, which is considered a turning point in anthropology of religion. In his view, on the one hand the rituals provide the necessary circumstances for preservation of the religious beliefs and social integrity, and on the other they provide the necessary context for transformation of the individual and bringing about his sacred moment. The present article is an effort in analyzing Geertz’s view on rituals and by doing so, it tries to give a definition of religion and religious beliefs as a system of symbols, functions of the rituals and their role in creating the sacred moment, and the reason of participation of people in the rituals. At the end, the ceremonies of cockfightings and Barong-Rangda battle which have been studied by Geerts, are analayzed.
