لبخند و خنده در ادبیات و هنر سانسکریت و ادیان هند

محورهای موضوعی : مسیحیت

محب علی آبسالان ¹

1 - عضو هیات علمی دانشگاه سیستان و بولچستان

تاریخ دریافت : 1397/03/10 تاریخ پذیرش : 1397/03/10 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: لبخند و خنده, زبان سانسکریت, هنر, آئین هندویی, آئین جینی, آئین بودایی,

چکیده مقاله :

لبخند و خنده در ادبیات و هنر سانسکریت پیوند مستقیم با حیات کیهانی دارد. در روایت‌های اساطیری لبخند و خنده خدایان جزء آموزه‌های بشری است. نمودهای این دو خصیصه گاهی چنان مبهم است که تبیین منطقی آن دشوار به نظر می‌رسد. حال باید دید که راز لبخند و خنده در تماثیل چه مفهومی دارند؟ آیا زیباشناسی هنری است؟ یا جلوه‌هایی از مفاهیم قدسی که حیات فکری ادیان هند را می‌سازند؟ آئین هندویی لبخند و خندۀ خدایان و انسان را می‌پذیرد و آنها را با رهایی از چرخه حیات یا سمساره مرتبط می‌داند. آئین جینی به نفی خنده و تحدید لبخند می‌پردازد زیرا خنده ناآگاهانه شک‌برانگیز است و چرخۀ حیات را دشوار می‌سازد. آئین بودایی لبخند را به دو ویژگی لبخند ظاهری و باطنی تبدیل می‌کند که متعلق به خدایان و انسان می‌باشند اما خنده متعلق به انسان‌های کامل است که بر اثر آگاهی از حقیقت رنج و سمساره به نیروانا و دانش مطلق رسیده‌اند.

چکیده انگلیسی:

In Sanskrit literature, smile and laughter have a tight link with the cosmic life. In mythological narratives, gods’ smile and laughter were interpreted as personal emotions. But sometimes the appearances of these features are so vague that it is difficult to understand or explain them rationally. Now, our question is that: what is the meaning of smile and laughter in Indian religious art and literature? Is it just an aesthetic feature? Or is it a manifestation of a sacred concept? Hinduism accepts laughter and smile for gods and human and there are texts full of anecdotes which recognize these two features associated to the liberation from the cycle of life or samsāra. Jainism negates laughter and limits smile to unliberated men, so it has no moral justification. In other words, laughter which is a result of ignorance will lead to reincarnation in the world of samsāra. For Buddhists smile have both spiritual and worldly value so it has two aspects, exoteric and esoteric, which belong to the gods and human, but from the Buddha's point of view, laughter belongs to the perfect men who have reached nirvāna and gained absolute knowledge by understanding the truth of suffering.