توسعه سیاست جیره‌بندی بهره‌برداری از مخزن چندمنظوره در شرایط محدودیت منابع آب با استفاده از مدل MODSIM 8.1

محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری

پری ناز رزاقی ¹ ( دانش آموخته کارشناسی ارشد؛ دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد علوم وتحقیقات تهران؛ دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی؛ گروه مهندسی آب؛ تهران؛ ایران )
حسین بابازاده ² ( استادیار؛ دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد علوم و تحقیقات تهران؛ دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی؛ گروه مهندسی آب؛ تهران؛ ایران )
مجتبی شوریان ³ ( استادیار؛ دانشگاه صنعت آب و برق (شهید عباسپور)؛ گروه علوم و مهندسی آب؛ تهران؛ ایران )

تاریخ دریافت : 1392/07/07 تاریخ پذیرش : 1392/11/12 تاریخ انتشار : 1392/12/27

کلید واژه: جیره‌بندی, سیاست بهره‌برداری, شبیه‌سازی مخزن, MODSIM 8.1,

چکیده مقاله :

توزیع نامناسب بارندگی در بسیاری از نقاط کشور باعث شده است تا تامین مطمئن آب از طریق ذخیره‌سازی انجام شود. در سال‌های اخیر احداث سدهای مخزنی بزرگ برای ذخیره‌ آب گسترش یافته است. احداث این مخازن ضمن تحمیل هزینه‌های گزاف، مسائل زیست‌محیطی متعددی را نیز به همراه داشته است. وقوع خشکسالی‌های متوالی باعث شده است تا سیاست جیره‌بندی آب بیش از پیش مورد توجه بهره‌برداران مخازن قرار گیرد. هدف این تحقیق توسعه و اعمال سیاست جیره‌بندی برای کاهش تنش‌های شدید در دوره‌های خشکسالی از طریق ذخیره‌سازی در ماه‌های قبل از تنش می‌باشد. بدین منظور، سد مخزنی نمرود و زیرحوضه پایین‌دست آن با استفاده از مدل MODSIM8.1 شبیه‌سازی شد. پس از واسنجی مدل، الگوریتم جیره‌بندی توسعه داده شده در محیط داخلی مدل کدنویسی شد و مدل برای دو حالت با و بدون جیره‌بندی اجرا گردید. شاخص‌های درصد تامین، اعتمادپذیری، آسیب‌پذیری، برگشت‌پذیری و پایداری سیستم برای دو حالت محاسبه شد. نتایج نشان داد که اعمال سیاست جیره‌بندی بر اساس الگوریتم توسعه یافته باعث تعدیل تنش‌های شدید و توزیع یکنواخت آن در دوره‌ بهره‌برداری می‌گردد. با اعمال سیاست جیره‌بندی، شاخص‌های اعتمادپذیری و پایداری سیستم به ترتیب به میزان 10 و 7 درصد افزایش می‌یابد و شاخص‌های آسیب‌پذیری و سرعت برگشت‌پذیری 18 و 9 درصد کاهش می‌یابد که نشان از بهبود این شاخص‌ها در شرایط اعمال سیاست جیره‌بندی در سیستم دارد.

چکیده انگلیسی:

Uneven distribution of precipitation in many arid and semi- arid regions like Iran, has led to water reserved for a reliable supply. Recently, large dam construction is more extended for water storage. Construction of the reservoir, while the high costs, it also has many environmental problems. Consecutive drought events have led to hedging rules is more considered by reservoirs operators. This study aimed to develop hedging policies for reducing stress during drought years through the water store before stress period. Therefore, Namroud storage dam river system was simulated using the MODSIM8.1. After the calibration, hedging rule algorithm was coded in the model and it was run with and without hedging implementation. The system operation indices such as satisfaction, reliability, vulnerability, resiliency and sustainability of the system were calculated for two states. The results were shown that the developed hedging rule algorithm cause adjustment the big stress and uniformity distributed in operation period. With hedging rule implementation, reliability and system sustainability indices were increased 10 and 7 percent, respectively, and vulnerability and resiliency indices were decreased 18 and 9 percent respectively. These results were shown the indices were improved under hedging rule.