کاربردهای آموزشی شبکه‌های اجتماعی مجازی و آسیب‌های اجتماعی آن از دیدگاه دانشجویان کشاورزی (موردمطالعه: دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان)

محورهای موضوعی : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی

جعفر یعقوبی ¹ ( دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه زنجان، ایران )
وحید محمدی ² ( دانشجوی کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه زنجان، ایران )

تاریخ دریافت : 1397/03/28 تاریخ پذیرش : 1397/03/28 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه: شبکه‌های اجتماعی مجازی, آسیب, کاربرد, کشاورزی,

چکیده مقاله :

هدف تحقیق حاضر بررسی کاربردهای آموزشی و آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی مجازی از دیدگاه دانشجویان کشاورزی بود. در این مطالعه از روش تحقیق توصیفی ـ همبستگی با استفاده از فن پیمایش استفاده شد. ابزار گرد‌آوری داده‌های تحقیق پرسشنامه که برای روایی آن از دیدگاه اعضای هیئت‌علمی مرتبط و برای پایایی آن از پیش‌آزمون و محاسبه ضریب کرونباخ آلفا استفاده شد که مقدار این ضریب بالاتر از 75/0=α به دست آمد. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان تشکیل دادند (1102=N). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برآورد شد (150=n) و نمونه‌ها با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. با استفاده از نتایج تحلیل عاملی اکتشافی کاربردهای آموزشی شبکه‌های اجتماعی مجازی در چهار عامل اطلاع‌رسانی درسی و تبادل محتوا و تکالیف آموزشی، اطلاع‌رسانی تعاملی کنفرانس‌ها و منابع پژوهشی، تعامل با همکلاسی‌ها و اشتراک‌گذاری اخبار و فیلم‌های آموزشی و اطلاع‌یابی از امور دانشجویی و ورزشی و تبادل مطالب درسی بین دانشجویان خلاصه شدند و 65/63 درصد از کل واریانس کاربردهای آموزشی شبکه‌های اجتماعی را تبیین کردند. آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی مجازی نیز در شش عامل توهین به قومیت‌ها و ادیان و گسترش بی‌عفتی کلامی، کاهش اعتماد عمومی و گسترش اعلام هویت جعلی، اتلاف وقت و افت تحصیلی، نشر اطلاعات کاذب و افزایش ارتباطات ناسالم، کاهش ارتباطات حضوری، انتشار مطالب غیراخلاقی خلاصه شدند. با توجه به‌صرف قابل‌توجهی از وقت مفید دانشجویان در شبکه‌های اجتماعی مجازی، فارغ از مثبت یا منفی تلقی نمودن این میزان اختصاص وقت، ضروری است برای استفاده آموزشی بهینه و مفید از این ظرفیت برنامه‌ریزی شود.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this study was to study the educational applications of virtual social networks and their social harms from the perspective of agricultural students. Descriptive-correlation method with survey technic was used in this study. A questionnaire was used to collect the data. The face validity of the questionnaire was approved by a panel of academic experts. Pre-test and calculating Cronbach's alpha coefficients were used to measure the reliability and the value of this coefficient was higher than 0.75. Agricultural students in Zanjan University formed the population of the study (N=1102) and samples were selected using stratified random sampling (n=150). Results showed that educational applications of virtual social networks were summarized in four factors including: teaching notification and exchange of lesson content and teaching assignments, interactive communication of conferences and research resources, Interact with classmates and share news and educational videos, and searching of student affairs and sport and exchange of educational material between students. These factors explained 63.65% of the total variance. Results of confirmatory factor analysis of harms of virtual social networks showed that these harms were summarized in six factors including: insulting ethnicities and religions and spreading verbal intolerance, reducing public confidence and expanding fake identity, waste of time and academic failure, publishing false information and increase unhealthy relationship, reduce in person communication and publishing immoral material. Considering the considerable amount of time spent by students in virtual social networks, regardless of whether it is positive or negative, it is necessary to plan this capacity for optimal and useful training.

منابع و مأخذ:

افشاری، م.، میرزایی، م.، کنگاوری، م.، و افشاری، م. ( ١٣٩۴). تجربیات دانشجویان از پیامدهای شبکه‌های اجتماعی: یک مطالعه کیفی. مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، جلد 4، شماره 3، صفحات 265-256.

امامی ریزی، ک. (1395). تأثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان. دوماهنامه علمی پژوهشی راهبردهای آموزشی در علوم پزشکی، سال 9، شماره 3، صفحات 213-206.

ایرج پور، ع.، و علوی، م. (١٣٩٢). راه‌اندازی شبکه‌ی مجازی توسعه آموزش و همکاری‌های بین حرفه‌ای. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، جلد 13، شماره 11، صفحات 1000-999.

آریانی، ا.، زاهد بابلان، ع.، معینی کیا، م.، و خالق خواه، ع. (١٣٩۴). نقش شبکه‌های اجتماعی در قابلیت‌های پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی. مجله دانشگاهی یادگیری الکترونیکی (مدیا)، دوره 6، شماره 2، صفحات 39-26.

بابا زاده کمانگر، م.، جهانی، ا.، قلی نیا، ه.، و عباس زاده، ح. (١٣٩۵). مطالعه مقدماتی تأثیر آموزش مبتنی بر تلفن همراه بر میزان یادگیری دانشجویان دندانپزشکی در درس پاتولوژی دهان عملی. مجله توسعه آموزش در علوم پزشکی، جلد 9، شماره 22، صفحات 26-21.

بتولی، ز.، و نظری، م. (١٣٩٣). بررسی قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی تحقیقاتی جهت تسهیل فعالیت‌های پژوهشی از منظر پژوهشگران حوزه‌ی علوم پزشکی ایران. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران (پیاورد سلامت)، جلد 8، شماره 4، صفحات 331-316

بیگ زاده، ا.، کهن، ش.، یمانی، ن.، رضایی، ح.، ا. (1395). تبیین دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی از کاربرد شبکه‌های اجتماعی مجازی در آموزش: یک مطالعه کیفی. فصلنامه گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، دوره 13، شماره 3، صفحات 234-220.

پور مودت، خ.، و کجباف، م، ب. (1395). بررسی اجتماعی در دانش آموزان استفاده‌کننده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مجازی. فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، دوره 6، شماره 23، صفحات 105-93

جعفر پور، م. (1390). مفهوم شناسی و بررسی متغیرهای مؤثر بر پذیرش شبکه‌های اجتماعی مجازی و نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در آن‌ها. فصلنامه مطالعات بسیج، سال 14، شماره 52، صفحات 148-109

خانیکی، ه.، و الوندی، پ. (1390). مشارکت اجتماعی آنلاین و توسعه‌ی اجتماعات محلی در ایران. فصلنامه علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 11، شماره 41، صفحات 68-39.

خلقتی، م. (١٣٨٩). شبکه‌های اجتماعی پیدایش و تحولات. فصلنامه تحلیلی پژوهشی کتاب، سال 1، شماره 1، صفحات 21-9.

 رضوانی، ا.، و عجم، ع.، ا. (1395). رابطه میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی با پیشرفت تحصیلی و اعتماد در روابط بین فردی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. فصلنامه توسعه آموزش در علوم پزشکی، دوره 9، شماره 24، صفحات 43-33.

 رهبر قاضی، م.، مسعود نیا، ح.، صادقی نقد علی، ز.، و پوره، ا. (1395). نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در تمایل به مشارکت انتخاباتی و جهت‌گیری‌های سیاسی (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه‌های شهر اصفهان). فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، دوره 23، شماره 86، صفحات 145-125.

 زمانی، ا.، عابدینی، ی.، و کلانتری، م. (١٣٩٢). پیشرفت تحصیلی، میزان و چگونگی استفاده از اینترنت در دخترها و پسرهای دبیرستان. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، دوره 7، شماره 3، صفحات 101- 85.

 سلیمانی، م.، سعدی پور، ا.، و اسد زاده، ح. (1395). شبکه‌های اجتماعی مجازی و نقش آن در پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی، احساس تنهایی و سلامت روان دانش آموزان. فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، سال 6، شماره 21، صفحات 75-61.

 شارع پور، م. (1386). نقش شبکه‌های اجتماعی درباز تولید نابرابری آموزشی. فصلنامه تعلیم و تربیت، سال 23، شماره 3، صفحات 180-165.

 شعبانی، ا. (١٣٨3). مبانی برنامه توسعه و کاربردی فناوری ارتباطات و اطلاعات در نظام آموزش‌وپرورش. فصلنامه اطلاع‌رسانی، دوره 19، شماره ٣و ۴، صفحات 18-11.

 صالحی، ا.، و برادران، م. (١٣٩۵). آسیب‌شناسی پدیدارشناسانه‌ی تأثیرات اینترنت و شبکه‌های اجتماعی بر اخلاق و باورهای دینی جوانان. فصلنامه علمی-ترویجی اخلاق، جلد 2، شماره 21، صفحات 240-213.

 صائمی، ح.، فتحی واجارگاه، ک.، عطاران، م.، و فروغی ابری، ا. (١٣٩٣). طراحی الگوی برنامه‌ریزی درس مبتنی بر شبکه اجتماعی برای آموزش و به سازی اساتید. مجله راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، جلد 7، شماره 3، صفحات 198-191.

 فلاحی، ع. (1395). تحلیل کیفی و کمی تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی در ساختار خانواده. فصلنامه فرهنگی-تربیتی زنان و خانواده، سال 11، شماره 35، صفحات 170-151.

 قاسمی، و.، عدلی پور، ص.، و برندگی، ب. (1393). رابطه استفاده از شبکه‌ی اجتماعی فیس بوک با تصور بدن در میان دانشجویان دختر و پسر دانشگاه اصفهان. مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، دوره 12، شماره ٣، صفحات 92-61.

 قلی زاده، آ.، زمانی. (1396). مطالعه کیفی چالش‌های شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه در زندگی کاربران. فصلنامه رسانه، سال 28، شماره 1، صفحات 119-103.

 محبوب، س.، و میر طاهری، ل. (١٣٩۵). گونه شناسی استفاده و رضامندی ایرانیان از شبکه‌ی اجتماعی کتاب محور گودریدز. پژوهش‌نامه پردازش و مدیریت اطلاعات، جلد 31، شماره 3، صفحات 821-803.

 Bicen, H. (2015). Determination of university students' reasons of using social networking sites in their daily life. Social and Behavioral Sciences, 190, 519-522. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/journal/18770428?sdc=1

 Lau, W, W,F. (2017). Effects of social media usage and social media multitasking on the academic performance of university students. Computers in Human Behavior, 68, 286-26. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/journal/07475632?sdc=1