عوامل موثر بر پایداری فعالیت ترویج خصوصی از دیدگاه کارشناسان مراکز خدمات جهاد کشاورزی استان های قزوین و زنجان

محورهای موضوعی : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی

راضیه کشاورز با حقیقت ¹ , سید محمود حسینی ² , سید جمال فرج اله حسینی ³ , فرهاد لشگرارا ⁴

1 - گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 - گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - گروه ترویح و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
4 - گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1398/11/25 تاریخ پذیرش : 1400/12/06 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: "پایداری", "ترویج خصوصی", "ترویج دولتی", "عملکرد ترویج",

چکیده مقاله :

هدف کلی پژوهش، بررسی عوامل موثر بر پایداری فعالیت ترویج خصوصی از دیدگاه کارشناسان بخش دولتی، بر مبنای مدلسازی معادلات ساختاری، است. جامعه آماری مطالعه، کارشناسان ترویج بخش دولتی بود که در مراکز خدمات جهاد کشاورزی استان های زنجان و قزوین (کارشناسان پهنه)، مشغول خدمت بودند (N=241). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 148 نفر برآورد گردیده و با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای با انتساب متناسب، تعیین شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته بود که روایی آن از طریق روایی صوری، محتوایی، همگرا و تفکیکی مورد تایید قرار گرفت. جهت محاسبه پایایی نیز از آزمون آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی، استفاده شد. داده ها از طریق نرم افزار Smart-PLS و بر مبنای رهیافت حداقل مربعات جزیی، تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها حاکی از آن بود که عوامل زیرساختی، آموزشی-ترویجی، و اقتصادی، به ترتیب بیشترین تأثیر مثبت را بر سازه پایداری فعالیت ترویج در بخش خصوصی، داشتند . با توجه به تاثیر عامل زیرساختی، ساماندهی شبکه ترویج خصوصی از سوی سازمان جهاد کشاورزی در ابتدا و انجام سیاست های حمایتی جهت راه اندازی شرکت های نوپای مشاوره ای از قبیل اطلاع رسانی، آموزش و فرهنگ سازی جهت پذیرش فرهنگ ترویج خصوصی در منطقه، و تقبل سهمی از حق العمل ترویج خصوصی، پیشنهاد می گردد.

چکیده انگلیسی:

This study examined the major effective factors on sustainability and continuity of private extension services from the perspective of public sector experts in Qazvin and Zanjan province based on the Structural Equation Modeling. The population of this study comprised public sector experts who worked in Agricultural Extension Services Centers in Qazvin and Zanjan provinces (N=241). The study sample consisted of 148 public sector experts selected through stratified random sampling. A questionnaire was utilized for data collection. Validity was confirmed by face validity, convergent validity, and content validity and reliability was calculated using Composite Reliability and Cronbach's alpha coefficient. Data was analyzed using Smart-PLS software based on Partial Least Squares approach. The findings showed that the infrastructure, education & extension, and economic factors had the most positive and significant effect on the sustainability and continuity of private extension activities from the perspective of public sector experts in Qazvin and Zanjan province, respectively. Due to the impact of the infrastructure factor, the organization of private extension network by the Agricultural Jihad Organization at first and the implementation of supportive policies to set up consulting start-ups such as information, education and culture to accept the culture of private promotion in the region, and accept A portion of the private promotion fee is offered.

منابع و مأخذ:

آذر، ع. و مومنی، م. (1395). آمار و کاربرد آن در مدیریت، ج 2، تحلیل آماری. تهران: انتشارات سمت.

آقاسی زاده، ف. (1383). تحلیل عوامل و الزامات نوین تجدید ساختار سازمانی ترویج کشاورزی ایران.‎ پژوهش و سازندگی، 64،‌ 80-93.

اسدی، ع. و حسینی نیا، غ. (1396). اثر بخشی عملکرد شرکت­های خدمات مشاوره­ای، فنی و مهندسی کشاورزی و عوامل موثر بر آن در شهرستان دیواندره. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 13 (1).

احسانی فر, ت., رستمی, ف., نادری, ن. و رضایی، ب. (1395). موانع و راهکارهای توسعه کارآفرینی در بخش کشاورزی. کارآفرینی در کشاورزی, 3(2), 1-15.‎

اسفندیاری، ه.، نجفی، ب. و موسوی، س.ن. (1395). نقش بخش های اقتصادی در رشد اقتصادی ایران با تاکید بر بخش کشاورزی. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 8 (1)، 85-99.

امیدپور، ف.، رحمانی فضلی، ع. و عزیزپور ف. (1398). تحلیل عوامل مؤثر بر کاهش بهره وری فعالیت کشاورزی مناطق روستایی (موردمطالعه: بخش کاکاوند شهرستان دلفان).‎ پژوهش های دانش زمین، 10(37)، 78-93.

ایران پور، ب.، حسینی، س.م. و فرج­اله حسینی، س.ج. (1387). بررسی عوامل بازدارنده و پیش برنده خصوصی­سازی ترویج کشاورزی در استان سمنان باتاکید بر فعالیت مهندسین ناظر.پایان نامه کارشناسی ارشد رشته ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

حسینی، س.م.، و شریف زاده، ا. (1387). سناریوهای بهسازی ترویج کشاورزی: در جستجوی یـک پـارادایم نـوین . تهـران: نشـر آموزش.

دین پناه، غ, خاتون آبادی، س.ا. و اسکندری، ج. (1388). بررسی پی آمدها، موانع و امکان سنجی خصوصی سازی ترویج کشاورزی در استان اصفهان از دیدگاه کارشناسان.‎ تحقیقات اقتصاد توسعه کشاورزی ایران، 40 (3)، 61-70.

رزاقی بورخانی، ف. و اسدی، ع. (1390). تحلیل مکانیزم­ها و راه­کارهای تامین منابع مالی ترویج کشاورزی از دیدگاه کشاورزان: مورد مطالعه بخش شیرگاه استان مازندران.فصلنامه علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 7 (1)، 52-43.

رسولی آذر، س.، حسینی، س.م.، فرج­اله حسینی، س.ج. و میردامادی، س.م. (1390). تبیین سیاست­ها و سازوکارهای موثر برای طراحی شبکه حدمات مشاوره­ای مهندسی کشاورزی در استان آذربایجان غربی. پایان نامه دکتری رشته ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.

رضایی، ر.(1394).بررسی اثر ابعاد سرمایه اجتماعی بر کارآفرینی سازمانی در شرکت­های خدمات مشاوره فنی، مهندسی کشاورزی شهرستان­های جنوب استان کرمان .فصلنامه علوم ترویج وآموزش کشاورزی ایران، 11 (1).

زرافشانی، ک.، علی بیگی، ا. رنجبر، ز. سلیمانی، ع. (1390). سنجش انتظارات کشاورزان از شرکت­های خدمات مشاوره­ای فنی و مهندسی کشاورزی. فصلنامه روستا و توسعه، 14 (4)،  67-83.

سوری، س.، کرباسیون، م. و صدیقی، ح. (1392). تحلیل وضعیت شرکت­های خدمات مشاوره­ای فنی و مهندسی کشاورزی با استفاده از تکنیکSWOT . اولین همایش کشاورزی و منابع طبیعی پایدار.

شریف زاده، 1. و مرادنژادی، ه. (1381). خصوصی سازی در ترویج و چالش های پیش روی آن.‎ جهاد، 253، 24-33.

شویکلو، ن.، حسینی، س.م. و پورآتشی، م. (1394). بررسی مشکلات شرکت­های خدمات مشاوره­ای، فنی و مهندسی کشاورزی از دیدگاه مدیران عامل شرکت­ها (مورد مطالعه: استان قزوین). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 46 (1)، 43-50

صافی سیس، ی.، کرمی دهکردی، ا. و حسینی، س.م. (1393). تحلیل مقایسه ای نقش سازمان های ترویج دولتی و خصوصی بر پذیرش نوآوری های کشاورزی در شهرستان طارم، استان زنجان.‎ پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی، 7(1)، 45-63.

علیزاده، ن., علیپور، ح., نیکویی، ع., حاجی میررحیمی، س.د., بخشی جهرمی، آ., و حسن پور ب. (1397). شناسایی چالش ها و الزامات ترویج کشاورزی و آسیب شناسی وضع موجود نظام نوین ترویج کشاورزی ایران.‎ علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 14(2)، 21-35.

کریمی، ح.، رضائی مقدم، ک.، زمانی، غ.، حیاتی، د.، و رضائی، ع. (1396). واکاوی شبکه ی نهـادی تـرویج و آمـوزش کشـاورزی استان کرمان: کاربرد تحلیل شبکه اجتماعی. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 13(2)، 131-151.

لشگرآرا، ف. و حسینی، س.م. (1387). تحلیل عوامل تبیین کننده نگرش کارشناسان ترویج وزارت جهاد کشاورزی نسبت به خصوصی سازی ترویج کشاورزی در ایران.‎ علوم کشاورزی ایران، 2-39 (1)، 175-183.

مرادی کفراج، م.، رضوانفر، ا. و ملک محمدی، ا. (1392). عوامل مؤثر بر موفقیت برنامه های تمرکز زدایی ترویج کشاورزی کشور. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 9(2)، 1-13.

مرتضوی، س.ا. و کیانی ده کیانی، م. (1397). تحلیل اثرات افزایش تولید بخش کشاورزی بر سایر بخش ها و گروه های درآمدی، با استفاده از رهیافت تحلیل مسیر ساختاری.‎ تحقیقات اقتصادی، 53(4)، 911-940.

موسوی، س. ن. و مقدسی، ع. (1395). ادراک کشاورزان و عوامل موثر در پذیرش خصوصی سازی خدمات ترویج امور دام.‎ پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی، 9(3)، 1-10.  

Ahmadpour, A., Soltani, S.  (2014). The Need for a Strong Public-Private Linkage in Agricultural Extension (Case Study: Sari, Iran).  International Journal of Agricultural Management and Development, 4(1): 41-50.

Ahmadpour, A., Abolghasemi, F., Moumenihelali, H. (2021). Identification of appropriate strategies to improve and develop private agricultural extension system; A study in Mazandaran province, Iran. International Journal of Agricultural Management and Development,11(1), 99-115.

Agbarevo, M. N. B., & Benjamin, N. (2013). Farmers’ perception of effectiveness of agricultural extension delivery in cross-river state, Nigeria. Journal of Agriculture and Veterinary Science, 2(6), 1-7.

Anang, B. T., Bäckman, S., & Sipiläinen, T. (2020). Adoption and income effects of agricultural extension in northern Ghana. Scientific African,7, e00219.

Birner, R., Davis, K., Pender, J., Nkonya, E., Anandajayasekeram, P., Ekboir, J., ... & Cohen, M. (2009). From best practice to best fit: a framework for designing and analyzing pluralistic agricultural advisory services worldwide. Journal of agricultural education and extension, 15(4), 341-355.

Davis, K. E., & Terblanche, S. E. (2016). Challenges facing the agricultural extension landscape in South Africa, Quo Vadis?. South African Journal of Agricultural Extension, 44(2), 231-247.

Hashemi,S.M.Hejazi,S.Y.Malekmohammadi,I.(2008).Approaches for preparing agricultural advisory services Feasibility study.Journal of Agriculture and social Research.

Mandler, A.(2010). The influence of local governance on agricultural advisory services in Tajikistan.conference paper.IAMO Forum 2011, Halle.Institutions in Transition challenges for New Modes of Governance.

Prager, K., Creaney, R., & Lorenzo-Arribas, A. (2017). Criteria for a system level evaluation of farm advisory services. Land Use Policy, 61, 86-98.

Pretty, J., Toulmin, C., & Williams, S. (2011). Sustainable intensification in African agriculture. International journal of agricultural sustainability, 9(1), 5-24.

Rasouliazar, S., Hosseini, S.M. & Mirdamadi, S.M. (2010). Factors Influencing the Design of

 

Agricultural Advisory Service Network in the West Azerbaijan province .International journal of Agricultural Science and Research, 1 (1), 59-65.

Siddiqui, A. A., & Mirani, Z. (2012). Farmer's perception of agricultural extension regarding diffusion of agricultural technology. Pakistan Journal of Agriculture: Agricultural Engineering Veterinary Sciences (Pakistan).

Swanson, B. E., & Rajalahti, R. (2010). Strengthening agricultural extension and advisory systems.