ارزیابی شاخص‌های ایمنی در کاربری‌های ورزشی مستقر در بوستان‌های شهری (مطالعه موردی: منطقه 4 شهرداری تهران)

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

محیاسادات فرازنده مهر ¹ (دانشجوی دکتری، گروه تربیت بدنی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران)
سید مصطفی طیبی ثانی ² (گروه تربیت بدنی ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد شاهرود ، شاهرود . ایران)
سوسن سهامی ³ (استادیار، گروه جامعه شناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران)
علی فهیمی‌نژاد ⁴ (گروه مدیریت ورزشی، دانشکده علوم انسانی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/10/26 تاریخ پذیرش : 1401/12/26 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: شاخص ایمنی, مدیریت ورزشی, کاربری ورزشی, بوستان شهری, تهران, منطقه 4 شهرداری.   ,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: رعایت ملاحظات ایمنی به عنوان یکی از مهمترین اصول مدیریت اماکن و فضاهای ورزشی مطرح می‌باشد. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی شاخص‌های ایمنی ورزشی در بوستان‌های شهری تهران است.روش انجام پژوهش: تحقیق حاضر از نوع پژوهش‌های کاربردی و از نظر شیوة گردآوری داده‌ها توصیفی- پیمایشی است. تعداد پنج بوستان به عنوان سایت‌های مطالعاتی انتخاب شدند. به منظور تعیین وضعیت ایمنی در فضاهای ورزشی بوستان‌های مورد مطالعه، از چک‌لیست سنجشی تعدیل‌یافته Eduard & Nikolay (2014) استفاده شده است. به منظور اطمینان از صحت ارزیابی صورت گرفته، تعداد 8 نفر از متخصصان و کارشناسان خبره ایمنی به عنوان پنل دلفی شرکت کردند. در نهایت، تعداد 25 شاخص برای ارزیابی در نظر گرفته شدند. میانگین امتیازات به عنوان نتیجه نهایی اعلام شده است.یافته‌های پژوهش: در مجموع، شاخص امکان حضور آمبولانس و تجهیزات امدادرسانی در زمین ورزشی با میانگین امتیاز 3/4 بالاترین رتبه را داشته است. از سوی دیگر، کمترین میانگین امتیاز در مجموع بوستان‌ها اختصاص به 2 شاخص وجود سیستم هشداردهنده آتش‌سوزی در محوطه ورزشی و حضور امدادگر دایم و یا پزشک مقیم با امتیاز 1 داشته است. بوستان لویزان با میانگین امتیاز 6/2 در رتبه اول و سپس، بوستان یاس با میانگین امتیاز 28/2 در رتبه دوم قرار گرفتند. بوستان‌های پلیس، سپه و ساحل به ترتیب با میانگین امتیاز 27/2، 01/2 و 87/1 در جایگاههای سوم تا پنجم قرار گرفتند.نتیجه‌گیری: بوستان‌های منطقه 4 شهرداری تهران از وضعیت ایمنی ورزشی مطلوبی برخوردار نیستند و لازم است تا مدیریت شهری تهران و به ویژه منطقه مورد مطالعه نسبت به ارتقای سطح ایمنی در آنها اهتمام ویژه‌ای بورزد.

چکیده انگلیسی:

Introduction and purpose of the research: Compliance with safety considerations is considered as one of the most important principles of managing sports venues and spaces. The purpose of this research is to evaluate sports safety indicators in urban parks in Tehran.Research Method: The present research is of the type of applied research and in terms of the method of data collection, it is descriptive-survey. Five parks were selected as study sites. Eduard & Nikolay (2014) adjusted assessment checklist was used to determine the safety status in the sports spaces of the studied parks. In order to ensure the accuracy of the evaluation, 8 experts and safety experts participated as a Delphi panel. Finally, 25 indicators were considered for evaluation. The average score is declared as the final result.Research Findings: In total, the index "possibility of presence of ambulance and rescue equipment in the sports field" has the highest rank with an average score of 3.4. On the other hand, the lowest average score in the total number of parks was assigned to 2 indicators "the presence of a fire alarm system in the sports arena" and "the presence of a permanent paramedic or a resident doctor" with a score of 1. Lavizan Park ranked first with an average score of 2.6, followed by Yas Park with an average score of 2.28. Police, Sepah and Sahel parks were ranked third to fifth with an average score of 2.27, 2.01 and 1.87 respectively.Conclusion: The parks of District 4 of Tehran municipality do not have a favorable sports safety status and it is necessary for the urban administration of Tehran and especially the studied area to pay special attention to improving the safety level in them.  

منابع و مأخذ:

1. احمدی، محمد؛ شمسی‌پور، علی اکبر. (1399). تحلیل توزیع خدمات عمومی با رویکرد عدالت فضایی (مطالعۀ موردی: شهر بجنورد)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 8(1)، ص 73-98.


2. امیری‌پریان، سارا، دورودیان، علی اصغر، هنری، حبیب، صفانیا، علی محمد. (1399). طراحی مدل جامع جذب خیرین در ورزش با رویکرد نظریه داده بنیاد.جامعه‌پژوهی فرهنگی، 11(4)، 57-29 صص.


3. بهمن‌پور، هومن؛ یوسفی، آرش؛ توفیق، علی؛ امیدی جعفری، مهدی. (1399) بسته آموزشی ورزش و محیط زیست، ویژه تسهیلگران و آموزشگران، کمیته ملی المپیک، چاپ دوم، 278 ص.


4. پدرام، حمیدرضا؛ ترکفر، احمد؛ میرحسینی، سیدمحمد علی. (1401). عوامل مؤثر بر بهره وری اماکن ورزشی مراکز آموزش عالی و دانشگاههای استان فارس. دوماهنامه علمی پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 13(1): 124-138.


5. تیموری، راضیه. (1395). الگوسازی ساختار اکولوژیکی توسعه فضای سبز شهری با رویکرد آینده‌پژوهی نمونه موردی: کلان‌شهر تبریز، رساله دکتری جغرافیا و برنامه‏ریزی شهری، دانشگاه تبریز.


6. جعفری، حمید رضا؛ صالحی، اسماعیل؛ صادقی نایینی، حسن. (1389)، بررسی ایمنی زمین‌های بازی کودکان در پارک‌ها با رهیافت برنامه ریزی محیطی، محیط‌شناسی، سال سی و ششم، شمارة ۵۶، زمستان.


7. حاتمی، داود. (1392). تحلیلی بر عملکرد مدیریت شهری با تاکید بر فضای سبز شهری و کارکردهای فضایی ـ مکانی آن، مورد شهر ایذه، رساله کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان.


8. حسن‌زاده سروستانی، حسین؛ حاجی رستملو، مهدی؛ تمییزی‌فر، مهدی. (1395). تأمین مالی جمعی، الگویی مناسب جهت جذب مشارکت‌های خیرین. اولین همایش ملی خیرماندگار (مطالعه و ارزیابی امور خیر در ایران)، تهران، ایران.


9. حسن‌شاهی، هانیه؛ قهرمان تبریزی، کوروش؛ شریفیان، اسماعیل. (1396). ارزیابی جایگاه وقف و امور خیریه ورزشی در بین واقفان استان کرمان. اولین همایش ملی دستاوردهای علوم ورزشی و سلامت، دانشگاه علوم پزشکی آبادان.


10. حسینی، سیدهادی؛ رفیعی، غزاله؛ جوادیان، سید حمید. (1395)، تحلیلی بر آسیب‌شناسی طراحی فضاهای سبز عمومی در مناطق شهری مطالعه موردی: پارک ارم شهر سبزوار، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، 8(3)، ص 149- 171.


11. حیدری‌فرد، سمیه، شریفیان، اسماعیل. (1396). شناسایی و مقایسۀ موانع مشارکت خیرین در توسعۀ فضاهای ورزشی. مطالعات مدیریت ورزش، 9 (41): 81-96.


12. خادم ازغدی، امیر رضا. (1394). وضعیت ایمنی حریم‌ها، خطوط، تجهیزات و لوازم ورزشی در فضاهای تفریحی و ورزشی، جنگل‌ها و بوستانهای منطقه 4 تهران، نشریه مدیریت منابع انسانی در ورزش، سال سوم، شماره 1، 64-55 صص.


13. خاکپور، براتعلی و همکاران (1389)، بررسی عملکرد مدیریت شهری در گسترش فضاهای سبز عمومی (پارک‌ها)، با استفاده از روش تاپسیس(مطاله موردی شهر مشهد)، جغرافیا و توسعه ی ناحیه ای، شماره چهاردهم، بهار و تابستان.


14. راسخ، نازنین؛ اسماعیلی، محسن. (1397). بررسی وضعیت ایمنی و بهداشت، بهره‌وری و سرانه اماکن ورزشی دانشگاه فردوسی مشهد، دومین همایش ملی انجمن علمی مدیریت ورزشی، 12 ص.


15. رحیمی، محمد؛ صنیعی، منصور؛ اسماعیل‌زاده، عبدالسلام. (1398). ارزیابی عدالت فضایی در توزیع و توسعه پایدار فضای سبز شهری با استفاده از مدل آنتروپی و ضریب پراکندگی (نمونه موردی: مناطق دهگانه شهر شیراز)؛ فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 12(1)، ص 277-292.


16. رضایی، علی اصغر. (1392). ارزیابی کمی و کیفی فضای سبز شهری و بهینه‌سازی آن، مورد شهر داراب، رساله کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان.


17. رضائی، صادق؛ فراهانی، ابوالفضل؛ دورودیان، علی اصغر؛ صفانیا، علی محمد. (1399). طراحی مدل توسعه فضای ورزشی شهر تهران با رویکرد اقتصاد مقاومتی. فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، 9(3)، 57-68.


18. زمانی بادی، حکیمه؛ نظام، میرزایی؛ مهدیه، محمدزاده. (1398). ارزیابی شاخص‌های بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی پارک‌ها و فضای سبز شهر کاشان در سال 97، دوازدهمین همایش تازه‌های علوم بهداشتی کشور، تهران.


19. سبحانی، اقبال؛ قاسمیان، بهاره؛ تهرانی، مهناز. (1391)، عنوان بررسی و ارزیابی وضعیت شاخص‌های ایمنی پارک‌های شهری منطقه 3 سنندج، دومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشگاه تهران


20. سرایی، محمد حسین؛ رضایی، محمد رضا؛ حسینی، سیدمصطفی. (1392). ارزیابی وضعیت ایمنی در پارک‌های شهری، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه‌ای، سال پنجم، شماره هیجدهم، 138-123 صص.


21. سرباز، آمنه؛ آبدی، سحر؛ حیاتی، باب‌اله. (1392)، بررسی عوامل موثر بر رضایتمندی مراجعه کنندگان از کیفیت خدمات ارائه شده در پارک‌های شهر تبریز، اولین همایش ملی راهکارهای توسعه فضای سبز کلانشهر تبریز، اردیبهشت.


22. سرداری زارچی، عباسعلی. (1392)، توصیف وضعیت ایمنی اماکن و تجهیزات ورزشی آموزش و پرورش استان یزد، رساله کارشناسی‌ارشد تربیت بدنی و علوم ورزشی گرایش مدیریت و برنامه‌ریزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان.


23. صمدی، محمد. (1397)، بررسی تناسب زیرساخت سبز شهری با رویکرد عدالت فضایی مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز، پایان‎نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‏ریزی شهری، دانشگاه تبریز.


24. فصیحی، حبیب‌اله؛ شماعی، علی؛ آذرخش، فاطمه. (1399). تحلیل دسترسی به بوستان‌های شهری با رویکرد عدالت فضایی (نمونة مطالعه: شهر ایلام، برنامه ریزی فضایی (جغرافیا)، 10(2)، ص 105- 118.


25. محقق منتظری، معصومه. (1399). ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی احداث مراکز ورزشی (مطالعه موردی: احداث مجموعه ورزشی نارمک). ارزیابی تاثیرات اجتماعی, 1(1 ): 65-87.


26. محمودزاده، حسن؛ عسکرنژاد، رقیه؛ رضازاده، زهرا. (1395)، تحلیل توزیع فضای سبز شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعۀ موردی: شهر اردبیل)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 4(4)، ص 691-715.


27. مهرابیان، سمیه؛ بای، ناصر؛ اصفهانی‌نیا، اکرم. (1400). ارایه مدل مدیریت HSE در باشگاههای ورزشی، مجله علوم پزشکی رازی، دوره 28، شماره 6، 15 ص.


28. مومنی، محدثه؛ پودینه حاجی‌پور، حجت؛ پورصفر، عماد. (1397). بررسی وضعیت ایمنی سالن‌های ورزشی سرپوشیده شهرستان زاهدان، دومین همایش ملی انجمن علمی مدیریت ورزشی، 15 ص.


29. نادرطهرانی، ساجده؛ سلیمی، مهدی؛ رحیمی سرشبادرانی، قاسم؛ نظری، رسول. (1401). ارائه مدل توسعه پایدار در اماکن ورزشی ایران. رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی. ۱۰ (۳۶) :۱۴۶-۱۳۳.


30. نادریان جهرمی، مسعود؛ پورسلطانی، حسین؛ روحانی، الهام. (1392). شناسایی شاخص‌ها و استانداردهای ایمنی سالن‌ها و اماکن ورزشی، مدیریت ورزشی، دوره 5، شماره 3، 36-21 صص.


31. وزارت ورزش و جوانان. (1398). زیرساخت‌های ورزش کشور، گزارش تفصیلی،‌ جلد 1، 334 ص.


32. همتی‌نژاد، مهرعلی؛ فرجی، رسول؛ سپیده، شبانی؛ خاکساره، کاوه. (1393). بررسی وضعیت ایمنی اماکن ورزشی استان گیلان. هشتمین همایش بین‌المللی تربیت بدنی و علوم ورزشی، اسفندماه 1393. 5 ص.

1. Bahmanpour, H., Salajegheh, B., Mafi, A. (2011). Investigating the Environmental Situation of Darband Mountains, Environmental Report, Environmental and Energy Research Center, 247 pp. [In Persian].


2. Eduard, N.Y., Nikolay, V. (2014). Risk assessment in concessions: A case study of municipal sports facilities. Paper presented at The 21st International Economic Conference, Sibiu, Romania.


3. Filo, K., Funk, D., & O’Brien, D. (2010). The antecedents and outcomes of attachment and sponsor image within charity sport events. Journal of Sport Management, 24(6), 623-648.


4. Ford, M. T., & Tetrick, L. E. (2008). Safety motivation and human resource management in North America, International Journal of Human Resource Management, 19(8), 1472–1485.


5. Glaser, B. G. (2008). Conceptualization: On theory and theorizing using grounded theory. International Journal of Qualitative Methods, 1(2), 22-38.


6. Lee, M., Sesso, H. D., & Paffenbarger, R. S. (2000). Physical activity and coronary heart disease risk in men: Does the duration of exercise episodes predict risk? Circulation, 102(9), 981-986.


7. Liao, C.H., Ko-Wan, T. (2009). explore the spatial equity of urban public facility allocation based on sustainable development, Real corp, (


8. Mason, A. (2008). Security management for stadiums: NFL's.No. 1, Priority. NFL.com. Retreived September13, 2007. From:http:www.nfl.com/news /2009/security_092001.html.


9. S, Otago. L, Finch, C. (2009). Payne RW. The policies and practices of sports governing bodies in relation to assessing the safety of sports grounds. J Sci Med Sport, 12(1):171-6.


10. Taheri, M., Tayebi Sani, SM., Bahmanpour, H., Fahiminejad, A. (2019). Measurement of Sound Level in Sport Natural Areas Using the Maintaining Athletes’ Health Approach (The Case of Darakeh Mountainous Region, Tehran), Ann Appl Sport Sci 7(4): 787. [In Persian].


11. Veitch, J., Bagley, S., Ball, K., & Salmon, J. (2006). Where do children usually play? A qualitative study of parent's perceptions of influences on children’s active free – play. Health and Place, 12, 383-393.