ارزیابی میزان مشارکت شهروندان در مدیریت محله‌ای(مطالعه موردی: محله سنگلج شهر تهران)

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

کرامت اله زیاری ¹ ( )
مجید سعیدی راد ² ( )
سامان حیدری ³ ( )

تاریخ دریافت : 1393/07/01 تاریخ پذیرش : 1393/09/01 تاریخ انتشار : 1393/09/01

کلید واژه: شهروند, ‌ مدیریت شهری, ‌ چالش مدیریتی, ‌ مشارکت, ‌ منطقه 1 شهر تهران,

چکیده مقاله :

چکیده مقدمه و هدف پژوهش: تجارب جهانی نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی دیگر نمی‌تواند به‌ عنوان دانای کل پاسخگوی خواسته‌های ذی‌نفعان باشد. بنابراین در چند دهه اخیر تمرکز بر برنامه‌ریزی از پایین به بالا در کشورهای توسعه‌ یافته بیشتر شده است که عامل موفقیت‌های گوناگونی در عرصه‌های مختلف شهری بوده است. با این‌ وجود بررسی این امر در کشورهای درحال‌ توسعه نیز جای تأمل دارد. امروزه در شهرهای کشورهای توسعه ‌نیافته برنامه‌ریزی به ‌صورت متمرکز و از بالا به پایین می‌باشد که عرصه را برای مشارکت ذی‌نفعان در اداره امور شهر تنگ کرده است. در پژوهش حاضر سعی بر آن بوده است که این ضعف عمده برنامه‌ریزی در مدیریت محله سنگلج نشان داده شود. همچنین هدف این پژوهش ارزیابی مشارکت شهروندان در مدیریت محله‌ای در محله سنگلج می‌باشد. روش پژوهش: پژوهش ازنظر روش توصیفی- تحلیلی است. این پژوهش با بهره‌گیری از نمونه‌گیری غیر احتمالی تعداد 96 نفر از شهروندان محله سنگلج را به‌عنوان نمونه انتخاب کرده و پرسش‌نامه‌هایی که از قبل طراحی‌شده بود در میان آن‌ها توزیع گردیده شده است. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. آزمون‌های مورداستفاده در این نرم‌افزار،‌ آزمونt تک نمونه‌ای و آزمون پیرسون است. یافته‌ها: یافته های تحقیق و آزمون های آماری نشان داد تمایل به مشارکت در میان شهروندان محله سنگلج بالا است میانگین 57/3 گویای تأیید آن می‌باشد. درنهایت نیز نشان داده شد بین میزان مشارکت و عملکرد شورایاری رابطه معناداری وجود دارد و مقدار آن نیز 837/ می‌باشد که بر اساس تفسیر آزمون همبستگی نشان از سطح بالای همبستگی دارد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد میزان مشارکت شهروندان در حد مطلوبی قرار ندارد که این بیانگر پایین بودن میزان مشارکت شهروندان در اداره امور شهری می‌باشد و می‌توان نتیجه گرفت هنوز زمینه برای مشارکت شهروندان در مدیریت محله فراهم نشده است،‌ هرچند که در میان شهروندان محله سنگلج،‌ تمایل به مشارکت در امور محله در حد بالایی قرار دارد. بنابراین این‌یک سرمایه بزرگ و بالقوه است که باید زمینه برای بالفعل کردن آن فراهم شود. درنهایت می‌توان اذعان نمود که هنوز شورایاری نتوانسته است به‌عنوان یک‌نهاد مردمی زمینه را برای مشارکت مردم در اداره امور شهری فراهم کند.

چکیده انگلیسی:

Introduction and Aim: International experiences show that planning can no longer meet the stakeholders' demands as omniscient. So, over the past decade focusing on bottom-up planning has been more successful in many different areas of the city in developing countries. Nevertheless, the consequences of this approach should be more investigated in developing countries. Todays, centralized top-down planning is used in the most cities of developing countries which stakeholders' partnership has been limited in urban management. The main aim of this study is to assess citizen participation in local management in the Sanglaj neighborhood. Research method: This research is of descriptive and analytical method. Using non-probability sampling method, we chose 96 residents of the Sanglaj neighborhood as a model. Also we designed a Questionnaire and distributed among them. The obtained data were analyzed using SPSS software. Tests used in this software, Single-sample t test and Pearson's correlation tests. The findings: The findings and statistical tests showed desire to participate among the citizens of the Sanglaj neighborhood is high and the average 57/3 confirms it. Finally, it was shown, there is a significant relationship among participation and performance of local councils. Correlation Test value is 0/837 and based on standard interpretation, this value is acceptable. Conclusion: The results showed that the level of citizen participation is not desirable, which explains the low level of citizen participation in urban governance is based and it can be concluded that enough context for citizen participation in local management is not provided. However, the willing to participate at community affairs among the citizens of Sanglaj neighborhood is in good standing. So this is a valuable capital and a potential that must be treated. Finally, it is suggested that councils could still regard as a public institution to provide public participation in urban governance.  

منابع و مأخذ:

اجلالی،‌ پرویز و دیگران.(1391)،‌ نظریه برنامه­ریزی: دیدگاه­های سنتی و جدید،‌ تهران: انتشارات آگه.

بایزیدی،‌ ابراهیم و همکاران(1391)،‌ تحلیل داده­های پرسش­نامه­ای به کمک نرم‌افزار SPSS،‌ تهران: انتشارات عابد.

برک پور،‌ ناصر و ایرج اسدی. ( 1388)،‌ مدیریت و حکمروایی شهر،‌ تهران: دانشگاه هنر.

برک پور،‌ ناصر.(1382)،‌ واژگان شهری،‌ ماهنامه شهرداری‌ها،‌ شماره 72.

پاپلی یزدی،‌ محمدحسین و حسین رجبی سناجردی.(1382)،‌ نظریه­های شهر و پیرامون،‌ تهران: انتشارات سمت.

تقوایی،‌ مسعود و اعظم صفرآبادی .(1390) نقش مدیریت شهری در دستیابی به توسعه پایدار گردشگری: مطالعه موردی-شهر کرمانشاه،‌ مجله مطالعات جغرافیایی مناطق خشک،‌ شماره 4.

حبیب پور،‌ کرم و رضا صفری(1391)،‌ راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی،‌ تهران: انتشارات متفکران.

حسن‌زاده،‌ رمضان(1392)،‌ روش­های تحقیق در علوم رفتاری،‌ چاپ چهاردهم،‌ تهران: نشر ساوالان.

حسینی،‌ علی و همکاران.( 1390)،‌ نقش نهادهای مدیریت شهری در مدیریت پایدار شهر با تأکید بر جایگاه کمیسیون ماده پنج شهر تهران،‌ مجله مدیریت شهری،‌ شماره 28.

خاکپور،‌ براتعلی و همکاران. (1389)،‌ بررسی گسترش مدیریت شهری در فضاهای سبز عمومی(پارک­ها) با استفاده از روش تاپسیس (مطالعه موردی: شهر مشهد)،‌ مجله­­ی جغرافیا و توسعه ناحیه­ای،‌ شماره 14.

زیاری،‌ کرامت الله و همکاران. (1388)،‌ بررسی مشارکت شهروندی و نقش آن در مدیریت شهری شهرهای کوچک(نمونه موردی: شهرهای گله دار،‌ ورزنه و هیدج)،‌ مجله­­ی جغرافیا و توسعه ناحیه­ای،‌ شماره 13.

صرافی،‌ مظفر و مجید عبدالهی.(1387)،‌ تحلیل مفهوم شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین،‌ مقررات و مدیریت شهری کشور،‌ فصلنامه پژوهش­های جغرافیایی،‌ شماره63.

صرافی،‌ مظفر. (1379)،‌ شهر پایدار چیست؟،‌ فصلنامه مدیریت شهری،‌ شماره .4

عباس زاده،‌ محمد. ( 1387 )،‌ بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در امور شهر (مطالعه موردی : شهر اصفهان)،‌ استادان راهنما: دکتر رسول ربانی و دکتر وحید قاسمی،‌ پایان‌نامه دکتری جامعه‌شناسی،‌ دانشگاه اصفهان.

علوی تبار،‌ علیرضا.(1379)،‌ بررسی الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها،‌ جلد اول(تجارب جهانی و ایران)،‌ تهران: انتشارات سازمان شهرداری­های کشور.

علوی تبار،‌ علیرضا.(1379)،‌ بررسی الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها،‌ جلد دوم(یافته­های تجربی و راهبردها)،‌ تهران: انتشارات سازمان شهرداری­های کشور.

فرجی راد،‌ خدر و غلامرضا کاظمیان .(1391) توسعه محلی و منطقه­ای از منظر رویکرد نهادی،‌ تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.

قربانی زاده،‌ وجه­الله،‌ غلامحسین دلجو و آرین امیری.(1387). عوامل مؤثر بر پذیرش سامانه مدیریت شهری تهران(137) توسط شهروندان،‌ مجله­ی مدیریت شهری،‌ شماره 22.

قوام،‌ احمد.(1381)،‌ توسعه سیاسی و تحول اداری،‌ تهران: انتشارات قومس.

کردی،‌ عبدالرضا.(1385)،‌ اصول و مبانی خلاقیت در مدیریت شهری،‌ مجله شهرداری­ها،‌ شماره 75 .

کاظمیان،‌ غلامرضا،‌ فریده حق‌شناس کاشانی و رضا شادمان فر. (1389) بررسی تأثیر الگوی شورایاری محلات در مشارکت شهروندان با مدیریت شهری،‌ فصلنامه مطالعات مدیریت شهری،‌ شمار 3.

لاله پور،‌ منیژه.(1386)،‌ حکمروایی شهری و مدیریت شهری در کشورهای درحال‌توسعه،‌ مجله جستارهای شهرسازی،‌ شماره 19 و 20.

مزینی،‌ منوچهر.(1379)،‌ شهرداری،‌ شوراها و مدیریت شهری در ایران،‌ فصلنامه مدیریت شهری،‌ شماره 2.

Diaz orueta, F (2007), Madrid: Urban regeneration projects and social mobilization, cities journal, Vol24, Issue 3.

Hurwitz, J. G. (1975) “Participatory Planning in an Urban Neighborhood ", DMG journal, Vol. 9, No. 4, pp. 357- 384.

IULA- EMME, (1993), Urban Management Development, IULA- EMMEMED -URBS, Istanbul

Rusmarsidik, T.( 2000). Models of Urban Governance for Bandung Metropolitan Area in Indonesia. center for developing cities. WWW.Cities.Canbera.Edu.Au.

Politigues Urbanites Et Strategies Corporative. Sociology Dutravail (1970) Thooening j.g.Fried Berge Dolitague Urban.Nou, Seuil, Paris

 Ubels, Jan, Acquaye-Baddoo, Naa-Aku, and Fowler, Alan (2010) Capacity Development in

Practice, Earth scan.

World Bank (2000).World Bank Report 2000. Washington DC