تحلیل و ارزیابی میزان تحقق‌پذیری حکمرانی خوب شهری در ارومیه

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

علیرضا سلیمانی ¹ , احمد آفتاب ² , شبنم صدق‌کار ³

1 -
2 -
3 -

تاریخ دریافت : 1394/01/09 تاریخ پذیرش : 1394/03/09 تاریخ انتشار : 1394/03/01

کلید واژه: حکمرانی خوب شهری, مدیریت شهری, مشارکت, شهر ارومیه,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: روند سریع گسترش شهرهای ایران بدون پیش‌بینی و استقرار ترتیبات نهادی و قانونی لازم برای کنترل و هدایت توسعه و ارائه خدمات متناسب در کل منطقه موجب بروز مشکلات و چالش‌های محتوایی متعدد، همچون گسترش سکونتگاه‌های غیر رسمی، تخریب محیط زیست و... شده است. در چنین شرایطی گذار از حکومت شهری به صورت متمرکز و سلسله‌مراتبی، به سوی حکمروایی مطلوب، غیرمتمرکز و مردم‌سالار امری اجتنا‌ ناپذیر است. لذا بکارگیری رویکرد حکمروایی خوب و متناسب با بافت فرهنگی، سیاسی و اقتصادی کشورمان، به عنوان رویکردی که کشور را بیش از پیش در مسیر توسعه‌ی پایدار هدایت خواهد کرد، ضرورتی بسیار پیدا کرده است. در این راستا هدف پژوهش حاضر، تحلیل و بررسی میزان تحقق‌پذیری حکمروایی خوب شهری در مدیریت شهری شهر ارومیه می‌باشد. روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی بکارگرفته شده در این پژوهش از نوع کاربردی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش، مناطق چهارگانه شهر ارومیه بوده و 384 نفر به عنوان حجم‌نمونه و با استفاده از مدل کوکران انتخاب شده‌اند شاخص‌های کارآیی، مشارکت، پاسخگویی، شفافیت، قانونمندی، اطلاع‌رسانی وعدالت از طریق مشاهدات میدانی و پرسشنامه گردآوری شده و جهت پردازش اطلاعات از نرم افزار SPSS و مدل SWOT استفاده شده است. یافته‌ها: از میان مؤلفه‌های تاثیرگذار، شاخص اثربخشی و کارآیی دارای بیشترین و شاخص اطلاع‌رسانی کم‌ترین تاثیر را در تحقق حکمرانی خوب شهری در ارومیه داشته است. و در بین گویه‌های شاخص کارآیی، پایین بودن سطح کیفیت معابر شهری دارای بالاترین رتبه می‌باشد میانگین رتبه‌ی عوامل درونی (نقاط قوت و ضعف) 25/2 بوده و میانگین رتبه‌ی عوامل بیرونی (نقاط فرصت و تهدید) 75/2 می‌باشد و بنا به ماتریس عوامل داخلی و خارجی (IE)، راهبردهای اقتضایی برای محدوده پیشنهاد گردید. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که تحقق حکمروایی خوب شهری در ارومیه در گرو تمرکززدایی، تصمیم‌سازی و واگذاری اختیارات توأم با پاسخ گویی مناسب؛ بسط و توسعه‌ی نهادهای مدنی و ایجاد زمینه جهت مشارکت‌های مردمی؛ توجه و تأکید بر رعایت اصول شهروندی با بسترسازی فرهنگی و ... می‌باشد

چکیده انگلیسی:

Introduction and Objective: The rapid pace of expansion in Iran Without anticipating and establishment guide the development and provision of appropriate services in the region caused numerous content challenges, such as the expansion of informal settlements, environmental degradation. In such circumstances, the transition from centralized and hierarchical urban governance to good governance, decentralization and democratization is inevitable. Therefore, Good governance approach and appropriate cultural context, our countries political and economic, as an approach that has increasingly sustainable development path will lead, it has become a necessity. In this context, the aim of this study was to analyze the implementation of good governance is Urmia city urban management. Method: Analytical-descriptive research method used in this study can be applied, The study population the four areas of Urmia city, and 384 as the sample size and the use of Cochran model have been selected. Efficiency, participation, accountability, transparency, rule of law, notification and justice Indicators that through field observations and questionnaires were collected, and  for data processing  SPSS software and SWOT model is used. Findings: Among the components of an impact, effectiveness and efficiency indicators have the most and the least impact on the realization of good governance index notification is a city of Urmia. And between of the Variables of performance indicators, low quality of urban streets has the highest rank. Average grade internal factors (strengths and weaknesses) 2.5 and average grade of external factors (the opportunities and threats) is 2.75. And the internal and external factors matrix (IE), contingency strategies for proposed range. Conclusion: The results show that the achievement of good governance in Urmia city depends on decentralization, decision-making and authority with appropriate response; the development of civil institutions and prepare the ground for popular participation, Attention and emphasis on the principles of citizenship and cultural infrastructure, etc.  

منابع و مأخذ:

آدینه­وند، علی­اصغر، حاجی­زاده، مریم؛ قدمی، مصطفی. 1392. بررسی عملکرد شهرداری در چهارچوب حکمرانی خوب شهری (نمونه مورد مطالعه: شهر بابلسر). مدیریت شهری. شماره 21. صص 63 – 41.

ابراهیم زاده، عیسی و مرتضی اسدیان. 1392. تحلیل و ارزیابی میزان تحقق­پذیری حکمروایی خوب شهری در ایران(کاشمر). نشریه جغرافیا و آمایش شهری-منطقه ای. شماره 6.

اکبری، غضنفر. 1386. سرمایه اجتماعی و حکمرانی شهری، فصلنامه جستارهای شهرسازی. شماره  2-25.

برک پور، ناصر، اسدی، ایرج. (1390). مدیریت و حکمروایی شهری. انتشارات دانشگاه هنر.

ترابی، علیرضا. 1383. مدیریت پایدار شهری در گرو حکمرانی خوب. فصلنامه شهرداریها. شماره 69.

حمزه ئی، مجید. 1392. حکمرانی خوب در شهرداری مشهد. پنجمین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت –شهری. مشهد

رهنما، محمدرحیم؛ آفتاب، احمد. 1393. مکان­یابی ایستگاه های آتش نشانی شهر ارومیه با استفاده از GIS و AHP . جغرافیا و توسعه. شماره 35. صص 166 – 153.  

رهنمایی، محمدتقی؛ مهناز کشاورز. 1389. بررسی الگوی حکمروایی خوب و نقش دولت در مدیریت و اداره امور شهرها در ایران. دو فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی منطقه­ای. سال اول. شماره اول.

رفعیان، مجتبی؛ حسین پور، علی. (1390). حکمرانی خوب شهری از منظر نظریات شهرسازی. تهران: انتشارات طحان.

زیاری، کرامت­الله، نیکپی، وحید، حسینی، علی. 1391. سنجش میزان مشارکت شهروندان در مدیریت شهری بر اساس الگوی حکمرانی خوب شهری(مطالعه موردی: شهر یاسوج). فصلنامه مسکن و محیط روستا. شماره 141. صص 86 – 69.

شریفیان ثانی، مریم. 1380. مشارکت شهروندی، حکمرانی شهری و مدیریت شهری. فصلنامه مدیریت شهری. شماره 8 تهران: انتشارات سازمان شهر داریهای کشور.

شماعی، علی؛ آدینه­وند، علی­اصغر؛ حاجی­زاده، مریم. 1391. ارزیابی عملکرد شهرداری در چهارچوب حکمرانی خوب شهری (مطالعه­ی موردی: شهر یاسوج). فصلنامه مطالعات مدیریت شهری. سال چهارم. شماره 11.

شهیدی، محمد حسین 1386، شهر سازی، حمل ونقل وحکمروایی شهری، جستارهای شهرسازی، شماره19-20

صالحی، رضا. 1392. سنجش و تحلیل رابطه بین سرمایه اجتماعی شهری و حکمروایی شهری، مطالعه موردی: شهر نسیم شهر. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید چمران.

قلی پور، رحمت الله. (1387). حکمرانی خوب و الگوی مناسب دولت. معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی دفتر گسترش تولید علم.

مافی، عزت اﷲ؛ سقایی، مهدی 1388، کاربرد مدل MS‐ SWOT در تحلیل مدیریت گردشگری مطالعه موردی: کلانشهر مشهد، مجله جغرافیا و توسعه.  شماره 14.

نصیری، اسماعیل. 1394. ارزیابی عملکرد مدیریت ناحیه محوری بر کارامدی حکمروایی مطلوب شهری (مطالعه موردی: منطقه 4 شهرداری تهران). مجله پژوهش و برنامه­ریزی شهری. سال ششم. شماره 21. صص 156 – 139.

نوبری، نازک؛ رحیمی، محمد. 1389. حکمرانی خوبی شهری یک ضرورت تردید ناپذیر. مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران. دانش شهر. شماره 11.

Atkinson, Rob. (1998). The New UrbanGovernance and Urban Regeneration: Managing Community Participation.

Boucaret, Greert & De walle, Stermvan. 2003. Comparing Measures of Citizen Trust & Good Governance. International Review of Administrative Sciences. Vol 69.

Bryson JM. (2004)[Strategic planning for public and nonprofitorganization] (Trans. by Monavarian A). 2nd ed. Tehran:State Management Training Center

Dekker K. and Kempen R. 2000. Urban governance within the big Cities policy. Journal of cities. Vol 21. No 1. 55.

Haus ،Klausen ،Michael ،janErling. 2013. Urban Leadershipand Community Involvement: Ingredients for Good Governance? SAGE Publications، Urban Affairs Review 2011 47: 256 originally published online 1 December 2010

Kaufmann, Daniel, Kraay, Aart, and Mastruzzil Massimo. (2007). The Worldwide Governance Indicators Project: Answering the Critics. The World Bank. Washington DC.

Kioe sheng ،yap. (2013). Good Urban Governancein Southeast Asia. SAGE Publications. Environment and Urbanization ASIA1(2) 131147© 2010 National Instituteof Urban Affairs (NIUA).

Lewis, dan and jaana mioch. 2005. urban vulnerability and good governance. journal of contingencies and crisis management.

Mc. Carney. P & others. (1995). Towards and unerestanding of Governance-The emergency Of and idea and its implications for urban research in developing contries uneversity of toronto.

Plumptre, Time & Graham, John. (1999). Governance & Good Governance, Institute On Governance.

Singh ،shyam. (2013). Citizens’ Participation in Urban Governance: Quest for Transparency and Accountability. SAGE Publications. Environment and Urbanization Asia4(1) 191–202© 2013. National Institute of Urban Affairs (NIUA).

Srivastava,P.K., et al .2005. singh, stakhobler- based swot a hahgsistor successful municipal solid wastemanagement in lucknow , India waste management 25,PP. 34-38

Undp. (2000). characteristics of good Governance. The urban Governance initiative (Unated nations Development Program) (TUGI).www.tugi.org.