ملاحظات راهبردی پدافند غیر عامل در طرح جامع شهر جهت کاهش آسیب پذیری

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

سید جواد هاشمی فشارکی ¹ , غلامعلی رشید ² , حسن حسینی امینی ³

1 -
2 -
3 -

تاریخ دریافت : 1393/04/17 تاریخ پذیرش : 1393/06/17 تاریخ انتشار : 1393/06/01

کلید واژه: طرح جامع شهر, آسیب پذیری, تهدید ناهمطراز, پدافند غیر عامل,

چکیده مقاله :

ایران اسلامی به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک منحصربه فرد خود، مورد هدف دشمنان است یکی از این اهداف شهرها هستند. اجرای اصول پدافندغیر عامل در طرح جامع سبب بازدارندگی شهرها خواهد شد. طرح جامع شهر عبارت است از طرح بلند مدتی که در آن نحوه استفاده از اراضی و منطقه بندی مربوط به حوزه‌های مسکونی، صنعتی، بازرگانی، اداری، کشاورزی، تاسیسات، تجهیزات و تسهیلات شهری و نیازمندیهای عمومی شهری، خطوط کلی ارتباطی و محل مراکز انتهای خط (ترمینال) و فرودگاه ها و بنادر و سطح لازم برای ایجاد تاسیسات و تجهیزات و تسهیلات عمومی مناطق نوسازی، بهسازی و اولویت‌های مربوط به آنها تعیین می‌شود و ضوابط و مقررات مربوط به حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی، تهیه و تنظیم می‌گردد. براین اساس تدوین ملاحظات پدافند غیر عامل به منظور اعمال در طرح جامع شهرهای کشور دربرابر تهدید ناهمطراز در تحقق این هدف متعالی بسیار حائز اهمیت واثر گذار می‌باشد. این تحقیق از لحاظ طرح تحقیق، در زمره تحقیقات نتیجه گرا، ازلحاظ هدف تحقیق، در زمره تحقیقات کاربردی، از لحاظ روش تحقیق، در زمره تحقیقات زمینه ای-موردی می‌باشد. به منظور گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش‌های کتابخانه‌ای و با استفاده از ابزارهای منابع کتب، پایان نامه و مقالات معتبرو پایگاه‌های اطلاع رسانی (سایت) معتبر علمی و مرجع رسمی و اسناد و مدارک رسمی ونیز مراجعه به خبرگان با استفاده از ابزار پرسش‌نامه می‌باشد. صاحب نظران و نخبگان شهر سازی و معماری، فرماندهان عالی نظامی و صاحب نظران دفاع غیر عامل به عنوان جامعه آماری این تحقیق هستند. یافته‌های این تحقیق پیرامون ملاحظات راهبردی پدافند غیرعامل در طرح جامع شهر برای کاهش آسیب پذیری شهر است..

چکیده انگلیسی:

In view of the increasing threats against Iran's enemies and the experiences of recent wars, the enemy in time of war, in addition to attacks on critical centers of the country, the cities began with air and missile strikes during the invasion period, it continuity and at the end a land invasion and occupation are also looking to capture the city. thus reducing urban vulnerability considerations apply to failures caused by passive defense against enemy threats target will be cities. Long-term plan of the city is where Land use and zoning of areas for residential, industrial, commercial, administrative and agricultural and urban needs and urban public utilities and facilities, the general lines of communication and locations end of line (terminal) and airports and seaports and the need for modernization of facilities and public facilities, improvements and priorities are determined and regulations related to the protection of monuments and historical sites and natural landscapes, provide and is regulated. Accordingly develop strategic considerations passive defense in order to have a comprehensive plan cities against asymmetric threats very important in achieving this noble objective is to take effect. In this study, the research design, research, result-oriented one, matched study, one rarely applied research, in terms of research, among a field of research - case. In order to gather the required information from the library and using resources, tools, books, theses and papers) and information bases (site) as well as scientific and official reference and official documents refer to the experts, using questionnaire be. Experts and elite urban architecture, supreme commander of the military and civil defense experts as they survey. The findings on strategic considerations in the plan of the city to provide passive defense to reduce the vulnerabilities of the extracted    Vulnerabilities is observed.  

منابع و مأخذ:

استرلینگ، ریموند(1388). کارمودی، جان، طراحی فضاهای زیرزمینی، وحیدرضا ابراهیمی: مترجم، مشهد، نشر مرندیز چاپ اول.

افتخاری، اصغر و کامکار، مهدی – مقاله جنگ ناهمطراز: باز شناسی مفهومی-ماهنامه نگرش راهبردی – ش 89و90 –فروردین واردیبهشت 87

اکبری، عباس و موحدی نیا، جعفر (1384). آشنایی با فضاهای امن پناهگاهی، نشریه دفاع غیرعامل، شماره 5

اکبری، عباس – دفاع غیرعامل، آشنایی با اصول و ملاحظات(نشریه شماره 3) – معاونت دفاع غیرعامل قرارگاه دفاع هوایی خاتم الانبیاء(ص) – بهار 1384

آهنی، محمدرضا، (1386)محسنی، بهرام، جغرافیای نظامی(طبیعی)، جلداول، دانشگاه امام حسین، تهران.

بدالهی مجید، ( 1383) ؛ مدیریت بحران در نواحی شهری، انتشارات سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور، تهران.

بوالحسنی، عبداله -پدافندغیر عامل، معماری وطراحی شهری در ایران - قرارگاه پدافندهوایی خاتم الانبیا (ص) –نشریه 4-تابستان 1384

بوزان، باری – مردم، دولتها وهراس- پژوهشکده مطالعات راهبردی -1378

پریزاد، طاهر، حسینی امینی، حسن، شهریاری، مهدی، بررسی و تحلیل تمهیدات پدافند غیرعامل در شهر سقز در رویکردی تحلیلی، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 26، 1389.

پژوهشنامه –مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی ومعماری وزارت مسکن وشهرسازی-1386

جلالی، غلامرضا و هاشمی فشارکی، جواد (1389). دفاع غیرعامل در آیینه قوانین و مقررات، انتشارات سازمان دفاع غیرعامل

حسینی، بهشید(1389). معیارهای دفاع غیرعامل در زراحی معماری ساختمان­های جمعی شهری، نشرعابد، چاپ اول

دهخـدا، علی‌اکبـــر (١٣٧٢)، لغتنـامه‌ دهخـدا (ج‌ ٢)، تهـــران، دانشگاه‌ تهران.

راهبردملی پدافند غیر عامل، مطالعات گروهی دوره 14 دفاع ملی، دانشگاه عالی دفاع ملی، استاد محور دکتر جلالی، 1387

راهنمای جامع پدافند غیر عامل دستگاههای اجرایی – سازمان پدافند غیر عامل کشور- نقش یاس –بیتا

ستاره، علی اکبر (1390). مدیریت ریسک در دفاع غیرعامل، دانشگاه مالک اشتر، چاپ اول

سعید نیا، احمد -طرحهای شهری در ایران، جلد پنجم کتا ب سبز راهنمای شهرداریها - انتشارات سازمان شهر داریهای وزارت کشور - 1382

سند راهبردی سازمان پدافند غیر عامل کشور-سازمان پدافند غیر عامل کشور- نقش یاس- 1388

شکیبامنش، امیر؛ هاشمی فشارکی، سید جواد، 1388، ملاحظات پدافند غیر عامل در تأسیسات زیربنایی شهری. مجموعه مقالات اولین کنفراس مدیریت زیرساخت ها، پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران، آبان 88.

صفوی، سیدیحیی-جلد پنجم جغرافیای نظامی ایران- دانشگاه امام حسین(ع)-1381

عباسپور، جمشید – مقدمه‌ای بر اصول و مبانی اساسی دفاع غیرعامل – قرارگاه دفاع هوایی خاتم الانبیاء(ص) – دفاع غیرعامل - بهار 1386

عبد اله خانی- نظریه‌های امنیت- معاصر تهران 1385

عبدالهی، مجید، (1383)مدیریت بحران درنواحی شهری، سازمان شهرداری هاودهیاری‌های کشور، تهران.

عزتی، عزت الله، (1382)، ژئواستراتژی، سمت، تهران.

عشق آبادی، فرشید (1390). تحلیل نظام برنامه­ریزی شهری از منظر دفاع غیرعامل، مجموعه مقالات اولین همایش علمی پژوهشی معماری و شهرسازی با رویکرد دفاع غیرعامل، دانشگاه مالک اشتر

علمداری شهرام جامعه آماده. نواندیشان آریا کهن گیلان 1384.

علیدوستی، سیروس، 1384، «طراحی و تبیین مدل عوامل کلیدی مؤثر برکاربرد فناوری اطلاعات در اداره‌های کل سازمانهای دولتی استانهای صنعتی ایران»، رساله دکترای تخصصی مدیریت، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.

غررالحکم‌ (مجلدات‌ ١ و ٢)، ترجمه‌ و تالیف‌ سیدحسین‌

کالینز، جان ام، ترجمه محمدرضا آهنی، بهران محسنی، جلد دوم، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه امام حسین(ع)، چاپ اول، 1385

مرکز مطالعاتی وتحقیقاتی شهرسازی ومعماری وزارت مسکن وشهرسازی، تدوین اصول، ضوابط ومعیارهای پدافند غیر عامل در تهیه طرحهای جامع شهری، تفضیلی شهری وطرحهای محله محور، مرحله سوم، معاونت پژوهشی دانشگاه تهران، پیش نویس 1390

مقررات شهر سازی و معماری و طرح‌های توسعه و عمران مصوب شورای عالی شهر سازی و معماری ایران –دبیرخانه شورایعالی شهرسازی ومعماری ایران – وزارت مسکن وشهرسازی – انتشارات توسعه ایران– 1387

مقررات شهر سازی و معماری ایران وطرحهای جامع، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهران 1370.

موحدی نیا، جعفر (1386). اصول و مبانی دفاع غیرعامل، دانشگاه مالک اشتر، چاپ اول، تهران

موحدی نیا، جعفر- مفاهیم نظری و عملی دفاع غیرعامل – مرکز برنامه‌ریزی و تالیف کتاب‌های درسی سپاه – پاییز 1385

موحدی‌نیا جعفر - مفاهیم نظری و علمی دفاع غیرعامل برنامه ریزی کتب درسی سپاه تهران 1385.

هاشمی فشارکی، سیدجواد و عراقی زاده، مجتبی، بیطرفان، مهدی (1390). سازماندهی فضایی از منظر دفاع غیرعامل، مجموعه مقالات اولین همایش علمی پژوهشی معماری و شهرسازی با رویکرد دفاع غیر عامل، دانشگاه مالک اشتر

هاشمی فشارکی، سیدجوادو شکیبامنش، امیر، طراحی شهری از منظر دفاع غیر عامل – انتشارات بوستان حمید -1390

Alexander, D. ,2002, From Civil Defense to Civil Protection--and back again, [online]. Available from: http://www. paydarymelli. ir[Accessed 18 December 2009].

FarzadBehtash, Dr. Mohammad Reza, Concepts of Passive Defense in Urban Management with Focus on Tehran, Tehran Research and Planning Center, Environmental and Crisis Affairs Management, 2011.

Joint Chiefs of Stuff, DoctrineforJoint TheaterMissile Defense, Joint Publication 3-01. 5, 1996.

P. Pederson, D. Dudenhoefferb, Critical Infrastructure Interdependency Modeling: ASurvey of U. S. and InternationalResearch, U. S. Department of Energy National Laboratory operated by Battelle Energy Alliance, 2006.

The Federal Emergency Management Agency/FEMA 426, Reference

The Federal Emergency Management Agency/FEMA 426, Reference Manualto Mitigate Potential Terrorist Attacks Against Buildings, Providing Protection to People And Buildings, 2003.

The Federal Emergency Management Agency/FEMA 428, Primer to Design Safe School Projects in Case of Terrorist Attacks, Providing Protection to People And Buildings, 2003.

Risk Management Series Site and Urban Design for Security – Guidance Against Potential Terrorist Attacks – FEMA 430 – December 2007- FEMA

IRAN OFFICIAL DESCRIBES. PASSIVE DEFENCE IN PORTANCE OF IT.