کاربرد GIS و RS در پهنه بندی نواحی مستعد به سیل خیزی با استفاده از مدل SCS در حوضه آبخیز رودخانه وربند لارستان
محورهای موضوعی : جغرافیای سیاسی
مرضیه موغلی
1
(ندارد)
پرویز کردوانی
2
(ندارد)
کلید واژه: سیل خیزی, SCS, IRS, RS, شماره منحنی, GIS,
چکیده مقاله :
این تحقیق در حوضه آبخیز رودخانه وربند لارستان واقع در استان فارس در سطحی معادل 5/925 کیلومتر مربع و با استفاده از تصاویر ماهواره ای IRS و سنجندهP6 (سال 2006 ) انجام گردیده است بطوریکه با استفاده از نرم افزار ERDAS8.7 تصحیحات مکانی تصاویر مربوطه با استفاده از 15 نقطه و با معادله آفاین با RMSE=0.42 و تصحیحات رادیومتری از طریق الگوریتم مستطیل های معادل انجام گردید و با استفاده از فاکتور شاخص مطلوب ، بهترین ترکیب باندی انتخاب و برای تهیه نقشه کاربری از طبقه بندی نظارت شده با الگوریتم حداکثر احتمال تشابه انجام گردید ، و با استفاده از آزمون صحت کلی وآماره کاپا صحت لایه کاربری به ترتیب 90/0 و88/0 برآورد گردید سپس با استفاده از الگوریتم TPSs وگرادیان ارتفاع- بارش نقشه همباران در محیط ARCGIS9.2 تهیه شد و با استفاده از نقشه گروههای هیدرولوژیک وکاربری، نقشه شماره منحنی تهیه گردید. بالا بودن شیب حوضه، نامناسب بودن تشکیلات سازندها، تبخیر و تعرق بالا،بافت ریز خاک، شدت بالای رگبارش، تغییر کاربری،تراکم پائین تاج پوشش وفقیر بودن مراتع ازجمله عوامل موثر در سیل خیزی حوضه میباشد. بررسی تک تک پارامترهای مورفومتری حوضه نشان می دهد که عوامل شیب، مساحت، شکل حوضه، زمان تمرکز، درصد تراکم آبراهه از مهمترین عوامل تاثیر گذار در حوضه می باشد. وجود بارش های با شدت 15 دقیقه ای برای رگبارش های 6 ساعته عامل اصلی در تخریب ساختمان خاک وتسریع در جریان تجمعی رواناب سطحی درحوضه وربند می باشد .نقشه پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی حوضه در 4 کلاس خیلی کم، کم، متوسط و زیاد ارائه گردید نتایج این تحقیق نشان داد کل رواناب تولیدی در این حوضه 6/42283796 مترمکعب می باشد، که زیر حوضه های M ،K وA به ترتیب با 7/11 ، 3/11 و 01/10 درصد دارای سیل خیزی بالا و زیر حوضه های CوG به ترتیب با3/4 و3/5 درصد دارای کمترین هستند.
This research was carried out in the catchment basin of Varband River in Larestanlocated in Fars Province in an area of 925.5 km2 by the use of IRS satellite pictures andthe measurer P6 (2006) so that through the use of the software ERDAS8.7, the localcorrections of the related pictures with 15 points and Afain equation with RMSE=0.42 andradiometric corrections with the algorithm of the equivalent rectangles were implemented.The best band combination was selected by the use of a suitable index factor and we usedthe classification under the supervision of the Maximum Similarity Probability Algorithmin order to provide the utilization map. The utilization layers were estimated 0.90 and 0.88by the use of general correctness test and Kapa statistics respectively. The co-precipitationmap was prepared in the environment of ARCGIS9.2 by the use of TPSs algorithm andaltitude-precipitation gradient as well as the map of Curve Number by the use of the mapof hydrologic and utilization groups. The height of the catchment basin slope,inappropriateness of formations, high evaporation and perspiration, soft soil tissue,severity of thundershower, utilization change, low compression of the covering crown andpoorness of pasturelands are among the effective factors in the exposure of the catchmentbasin to the floods. The analysis of each morphometric parameter of the catchment basinindicate that slope, area, shape, time of concentration, and percentage of waterwaycompression are the major effective factors in the exposure of the catchment to the floods.The presence of the rainfalls with duration of 15 minutes for 6-hour thundershowers arethe main factors in the destruction of soil structure and acceleration in the cumulativecurrent of the surface flowing water in Varband catachment basin . The phating map ofthe catchment exposure poteantial to the floods were offered in four classes of very low,low, average, and high. The results of this research showed that the whole productiveflowing water in this catchment basin is 42283746.6 m3 from which the sub-basins M, K,and A with 11.7, 11.3, and 10.01percent have a high exposure respectively and those of Cand G with 4.3 and 5.3 percent have the lowest exposure to the floods respectively.
