تحلیل پیشران‌های تامین مسکن گروه های آسیب‌پذیر (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز)
محورهای موضوعی : جغرافیا و برنامه ریزی شهری
رحمان مهدوی
1
(دانشجوی دکتری تخصصی شهرسازی، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران)
کریم حسین زاده دلیر
2
(نویسنده مسؤل، استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران)
سهیلا حمیدزاده خیاوی
3
(استادیار گروه معماری و شهرسازی، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران)
کلید واژه: مسکن پایدار, گروه‌های فقیر و آسیب‌پذیر, گروه‌های کم‌درآمد, شهر تبریز.,
چکیده مقاله :
مسکن به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسان نقش بسیار مهمی در تأمین رفاه، آرامش و امنیت روانی گروه‌های اجتماعی بازی می‌کند. در این میان تأمین این نیاز اساسی مستلزم برنامه ریزی جامع، کارآمد و اثر بخش می‌باشد. در این راستا پژوهش حاضر با هدف، تحلیل ساختاری موانع تأمین مسکن گروه‌های آسیب‌پذیر شهری در کلانشهر تبریز تدوین شده است، از نظر روش، کاربردی و ماهیت آن از نوع اکتشافی می‌باشد. جامعه آماری در این پژوهش مشتمل بر40 نفر از متخصصان و مدیران شهری می‌باشد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با روش‌های تحلیل متقاطع ساختاری با نرم‌افزار MICMAC و تدوین سناریوها از نرم افزار سناریو ویزارد صورت گرفت. نتایج حاصل از نرم افزار میک مک نشان می‌دهد که درجه پرشدگی برابر 72.5% است و از مجموع 1160 رابطه قابل ارزیابی، 440 رابطه عدد صفر، 382 رابطه عدد یک، 292 رابطه عدد دو و 486 رابطه عدد سه بوده است. علاوه بر این صفحه پراکندگی متغیرها حاکی از ناپایداری در تامین مسکن گروه‌های آسیب پذیر می‌باشد. نتایج تحقیق از معادلات ساختاری نشان می‌دهد، نوع سیاستهای اقتصادی و مدیریتی از اثرگذارترین عوامل ناکارآمدی برنامه‌های تأمین مسکن گروه‌های کم درآمد شهری در تبریز می‌باشد. در بحث سناریوها، خوشبینانه ترین حالت متصور برای رفع مشکل تامین مسکن گروه‌های آسیب پذیر شهر تبریز، اعمال سیاستهای انبوه سازی مسکن در این شهر می‌باشد در صورت عدم پیاده سازی این رویکرد تولید مسکن ناپایدار نمود عینی در شهر پیدا می‌کند.
In today's world, more than half of the world's population, in addition to being centers of social, economic and spatial development, live in cities and towns. Housing as one of the most basic human needs plays a very important role in the peace and mental security of social groups. In the meantime, the study and knowledge of the population and how they enter the period of need for independent housing is the main part of the need for housing. The purpose of this study is structural analysis of housing barriers for vulnerable urban groups in a case study of Tabriz metropolis. The method of the present study is developmental in terms of purpose because it aims to identify and construct a conceptual model of housing barriers in the city of Tabriz and has an exploratory nature. Also, in terms of data type, this research is a combination research (qualitative-quantitative). In order to collect data, statistical yearbooks, censuses of different periods, information of health centers and other valid information of related centers have been used along with completing a questionnaire. In the present study, cross-sectional structural analysis with MICMAC software has been used for future research and recognition of key indicators of the housing sector and Scenario Wizard software has been used to develop possible future housing scenarios in Tabriz metropolis. The results of the research show that during the period 2016-1976, the quantitative and qualitative indicators of housing in the city of Tabriz have improved. The results show the housing market management style, housing policies, land and housing prices, marginalization expansion, lack of mass housing supply, urbanization growth, rental rates, housing quality, private sector absence, population growth, political developments, unemployment, strategic indicators And are an effective key to providing housing for vulnerable urban groups in the metropolis of Tabriz. Finally, two scenarios were obtained as the most probable future housing scenarios in the metropolis of Tabriz. In the first scenario, we see the stability of indicators of housing management, housing policies, mass housing supply, urban growth, private sector presence in housing, population growth and political developments and rising land and housing price indicators, marginalization, rental rates and unemployment. The only indicator of housing quality in this scenario is a declining trend.
پوراحمد, ا. (1393). قابلیت سنجی تحلیل خدمات شهری با استفاده از تکنیک VIKOR (مطالعه موردی شهر بناب). برنامه ریزی فضایی, 4(2), 1-16.
جلالی, ت., فلاحی, ع., اسلامی, س., & صابرنژاد, ژ. (1399). چارچوب شاهد محور فرایند طراحی مشارکتی در بازسازی های مسکن دایم پس از زمین لرزه های گیلان- زنجان 69، ورزقان 91 و کرمانشاه 96. فصلنامه مسکن و محیط روستا, 38(168), 35-50.
جلالی, م., & ثانی, س. م. س. (1396). ارزیابی پروژه مسکن مهر شهرستان بجنورد از منظر نظریه پیشگیری از جرم با طراحی محیطی. پژوهشنامه حقوق کیفری, 7(2), 33-57.
خورشیدیان, ع. (1399). تدوین شکل های مقتضی مشارکت جمعی در فرایند تامین مسکن دائم پس از زلزله احتمالی مطالعه موردی: منطقه 3 شهر ساری. مجله صفه, 29(87), 109-126.
رحیمی, م., & مفید, م. (1385). بررسی و تحلیل مدیریت مسکن ارزان قیمت شهری. فصلنامه تازه های ساختمان و مسکن, 10(5), 59-69.
روشتی, م. ا. (1390). ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی شهرها در برابر زلزله نمونه موردی: شهر زنجان. فصلنامه مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای, 2(7), 71-.
زنجانی, ح. ا., کار, ز. گ., & محمدی, ح. (1390). بررسی جنبه های اجتماعی مسکن مهر. فصلنامه تعاون و کشاورزی, 22(7), 89-.
زیاری, س., فرهودی, ر. ا., پوراحمد, ا., & نژاد, ح. ح. (1397). الگوی تامین مسکن گروه های کم درآمد (مطالعه موردی: شهر کرج). فصلنامه پژوهش های جغرافیای انسانی, 49(102), 869-883.
زیاری, ک. ا., & پیشه, م. ف. (1401). مروری بر سیاستهای تامین مسکن برای گروه های کم درآمد شهری (با تاکید بر سیاست اقدام ملی تولید و عرضه مسکن). نشریه معمار شهر, 1(1), 30-46.
سرور, ر. (1402). آسیب‌شناسی برنامه‌های آمایش سرزمین در استان گیلان. مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی, 3(4), 1-20.
سرور, ر., درویش، ب. (1401). اقتصاد سیاسی و مدیریت یکپارچه حریم منطقه کلان شهری تهران. نشریه اقتصاد شهری, 6(1), 27-40.
سهیلی, ح. (1394). بخش مسکن در لایحه بودجه سال 1394. نشریه امنیت اقتصادی, 2(10), 91-.
عسگری, ن., زاده, س. ز., & چاووشی, ک. (1394). روش های تامین مالی نوسازی مسکن در بافت های فرسوده شهری (مطالعه موردی: شهر تهران). فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری, 3(9), 87-103.
مالکی, م. (1400). بررسی تطبیقی تجارب مسکن اجتماعی در ایران و کشورهای دیگر. نشریه معماری شناسی, 4(18), 1-.
مشکینی, ا.(1395). ارزیابی وضعیت مسکن در محله‌های شهر بناب با استفاده از تحلیل خوشه‌ای. پژوهشهای جغرافیای انسانی, 48(4), 617-629.
مشکینی, ا., روشتی, م. ا., & میشانی, ح. ص. (1401). بازنگری مفهومی عوامل تحقق پذیری مسکن قابل استطاعت در جهان جنوب. فصلنامه برنامه ریزی و آمایش فضا, 25(4), 113-139.
ممتاز, ش. آ., رفیعیان, م., & آقاصفری, ع. (1398). بررسی مولفه های فردی رضایت مندی سکونتی در پروژه های مسکن اقشار کم درآمد (مورد شناسی: مسکن مهر قرقی). فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای, 8(29), 215-228.
مهرآرا, م., & لواسانی, ک. ش. (1391). آثار تکانه های نفتی و سیاست های پولی بر رفتار چرخه ای قیمت مسکن. فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی, 2(7), 1-.
نوبری, ف. (1401). سهم پایین مسکن اجتماعی برای اقشار آسیب پذیر. نشریه امنیت اقتصادی, 10(5), 33-52.
هاشمی, ص., تقدیسی, ا., & عزیزپور, ف. (1401). آسیب پذیری مسکن در نواحی روستایی مورد مطالعه: شهرستان نی ریز. نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی, 8(4), 141-156.
Mulliner, E., Smallbone, K., & Maliene, V. (2013). An assessment of sustainable housing affordability using a multiple criteria decision making method. Omega, 41(2), 270-279.
Sullivan, E., & Ward, P. M. (2012). Sustainable housing applications and policies for low-income self-build and housing rehab. Habitat International, 36(2), 312-323.
Tsatsaronis, K., & Zhu, H. (2004). What drives housing price dynamics: cross-country evidence. BIS Quarterly Review, March.
