پهنه بندی فرسایش خندقی به منظو رشناسایی روستاهای در معرض خطر با استفاده ازمدل فازی در حوضه رودخانه گرگر شوشتر

محورهای موضوعی : جغرافای طبیعی

علیرضا حبیبی ¹

1 - پژوهشکده آبخیزداری

تاریخ دریافت : 1395/09/22 تاریخ پذیرش : 1396/06/26 تاریخ انتشار : 1396/02/01

کلید واژه: خندق زایی, سکونتگاه‌ها روستایی, پهنه بندی,

چکیده مقاله :

آبکندها نوع توسعه یافته فرسایش آبی بوده، که ‌تحت تاثیر عوامل طبیعی و انسانی در اثر عدم تعادل در حوضه آبخیز بوجود می آید. این شکل فرسایش می تواند به سکونتگاههای روستایی و تاسیسات زیر بنایی خسارات فراوان و جبران ناپذیری را وارد سازد. منطقه تحقیق در شمال استان خوزستان در شهرستان شوشتر می باشد. هدف این تحقیق، شناسایی سکونتگاه‌های روستایی در معرض خطر با به‌کارگیری مدل تلفیقی FUZY-AHP )فازی- پایگانی (است. بر این ‌اساس‌ نه لایه موثر در وقوع آبکندها که شامل لایه های طبیعی و انسانی را درسامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) با استفاده از نرم افزار ArcGIS 10.1 آماده‌ سازی ‌می گردد. سپس با استفاده از مدل تلفیقی فازی-پایگانی نقشه‌ نهایی پهنه ‌بندی خطر آبکندها تهیه و طبقه‌ بندی گردید. نتایج بدست آمده با مشاهدات میدانی و نتایج مطالعات قبلی به دقت ارزیابی گردیده است. نتایج نشان داد که مناطق بسیار پرخطر(09/400 کیلومتر مربع) و پرخطر ( 71/731 کیلومتر مربع) در مجموع بالغ بر 66 درصد از کل سطح حوضه را شامل گردید. این عرصه‌ها در منطقه، شامل 92 سکونتگاه با جمعیتی برابر با 33463 نفر بوده و تراکم جمعیتی برابر با 1/51 نفر در کیلومتر مربع را شامل گردیده است.

چکیده انگلیسی:

Gully erosion is development form of water erosion that that effects of natural and human factors of the imbalance comes. Rural Settlements and Infrastructure causes irreparable damages to be created. Purpose of this study, identified Rural settlements risk is using the fusion model fuzzy - Ahp. The total of nine natural factors that are contributing in Gully event was used in this model and Gully erosion hazard map of Rude- kar-kar river basin was developed using geographic information system and ArcGIS 10 software. Resultant data was checked by field observations and results of previous studies.Results showed that 92 villages at north and south of catchment are located in areas with very high and high risk of flood because of their topographic location. The total of 66 % of catchment area were classified in very high to high risk of gully erosion, which point out that the study area is encountering severe gully erosion hazards. In addition, application of FUZZY-AHP model and method of this resaerch is firmly recommended to be used for planning of gully hazards for human settlements at other parts of Iran.