سعدیا گائون و رویکرد معتزلی او در تفسیر و کلام
محورهای موضوعی : فلسفه
دکتر سعید عدالت نژاد
1
(ندارد)
وحیده سعدی نعلبندی
2
(ندارد)
کلید واژه: سعدیا گائون, کلام معتزله, صفات الهی, تفسیر کتاب مقدس,
چکیده مقاله :
از میراث متکلمان معتزلی برجای گذاشتن روشی خاص در اثبات ادعاهای کلامی-تفسیری است. ازمشخصه های بارز این روش توجه به عقل به معنای جواز استفاده از صنایع بلاغی مثل مجاز و تاویلدر بیان آموز ههای کلامی و در تفسیر قرآن است. با فرض این که استفاده از این روش مختصمتکلمان مسلمان معتزلی نبوده و پاره ای از متکلمان یهودی و مسیحی قبل و بعد از آنان نیز به اینشیوه تمسک جسته اند، این مقاله در صدد است با تمرکز بر بحث صفات الهی و ارائه ی نمونه هایی ازتفسیر کتاب مقدس نشان دهد که سعدیا، متکلم یهودی (متوفی 942/341)روشی مشابه معتزلیان مسلمان داشته است و م یتوان به او لقب معتزلی داد. او نیز با رو آوردن به جنبه های بلاغی، مفاهیممتشابه در عهد عتیق را تفسیر کرد و در برابر اشکالات رقیبان کلامی خود، مسیحیان، به دفاع ازالهیات یهودی پرداخت.
Certain method of demonstrating theological and exegetical claims isone of the heritages of Mutazilite Muslim theologians. One of the maincharacteristics of this method is that there is a considerable attention toreason as the permission to use rhetorician figures like metaphor andallegoric exegesis in describing theological doctrines as well as ininterpreting of the Quran. Assuming that using this method was notconfined to Muslim Mutazilite theologians and, before and after them,some of the Jewish Christian theologians have used this method, thepaper focusing on the divine attributes and relying on some instances ofthe interpretations of the Bible, will try to show that Saadia Gaon, aJewish theologian (d. 942), had a method similar to that of MuslimMutazilte theologians and, therefore, it might be called him "MutaziliteJew". Using a method like Mutazilite theologians, he interpretedintricate concepts in the Old Testament by concentrating on rhetoricalaspects of the text, and defended Jewish theology against the objectionsfrom his theological opponents, that is Christians.
