مطالعه تأثیر بازآفرینی شهری بر توسعه سرمایه اجتماعی (نمونه موردی: پیاده راه عالی قاپو اردبیل)
محورهای موضوعی :
مطالعات توسعه اجتماعی ایران
محسن علایی بوسجین
1
1 - استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
تاریخ دریافت : 1399/08/28
تاریخ پذیرش : 1399/08/28
تاریخ انتشار : 1399/08/01
کلید واژه:
بازآفرینی شهری,
توسعه سرمایه اجتماعی,
پیاده راه عالی قاپوی اردبیل,
چکیده مقاله :
بازآفرینی شهری به عنوان یک واژه عام که مفاهیم دیگری نظیر بهسازی، نوسازی، بازسازی، توانمندسازی و روان بخشی بافت های فرسوده را در فضاهای عمومی شهری در بر می گیرد، به کار می رود. از طرفی فضای شهری بستری مناسب برای فعالیت های شهری و مکانی برای تعاملات اجتماعی و زمینه ساز شکل گیری و توسعه سرمایه اجتماعی به شمار می آیند. توسعه سرمایه اجتماعی موجب تقویت ارزش هایی مانند همبستگی، یکدلی، اتحاد، همکاری و مشارکت همگانی می شود هدف این مقاله مطالعه تأثیر بازآفرینی شهری بر توسعه، پیشرفت و ارتقای سرمایه اجتماعی،با بررسی نمونه موردی باز آفرینی پیاده راه عالی قاپو در شهر اردبیل می باشد. در این مرحله، ابتدا داده های مورد نیاز با استفاده از روش مطالعاتی پیمایشی و از طریق تکنیک پرسشنامه (دو پرسشنامه محقق ساخته، یکی پرسشنامه سرمایه اجتماعی و دیگری پرسشنامه بازآفرینی شهری)، از جامعه آماری منتخب جمع آوری شده، پس از دسته بندی و استخراج، با روش های معمول آماری و استفاده از نرم افزار SPSS، مورد سنجش و تحلیل دقیق علمی قرار گرفتند. جامعه آماری این تحقیق، با مصاحبه از افراد بالای 18 تا 60 سال، با اشکال مختلف اشغال فضا مانند استفاده، سکونت وکار در پیاده راه عالی قاپوی اردبیل و در فصول بهار و تابستان سال 99-1398 انتخاب شده است. انتخاب130 نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بازآفرینی شهری پیاده راه عالی قاپو در اردبیل بر توسعه سرمایه اجتماعی تأثیر مثبت و معنی داری دارد.
چکیده انگلیسی:
A general term that includes other concepts such as improvement, renovation, reconstruction, empowerment and lubrication of worn-out tissues in public urban spaces. On the other hand, urban space is a suitable platform for urban activities and a place for social interactions and a basis for the formation and development of social capital. The development of social capital strengthens values such as solidarity, solidarity, unity, cooperation and public participation. The purpose of this article is to study the impact of urban regeneration on the development, progress and promotion of social capital. At this stage, first the required data were collected from the selected statistical population using a survey study method and a questionnaire technique (two researcher-made questionnaires, one social capital questionnaire and the other urban regeneration questionnaire), after classification. And extraction, with the usual statistical methods and using SPSS software, were measured and analyzed scientifically. The statistical population of this research, by interviewing people over 18 to 60 years old, with different forms of space occupation such as use, living and working on the Aliqapu sidewalk ın Ardabil and in the spring and summer of 2019-2020 has been selected. 130 samples were selected using random sampling method. The results show that the urban regeneration of Aliqapu sidewalk in Ardabil has a positive and significant effect on the development of social capital.
منابع و مأخذ:
آئینی،محمد،1387،بازآفرینی بافت های فرسوده و نابسامان شهری ،چالش ها ،فرصت ها،پیشنهاد استراتژی های مناسب مداخله با استفاده از تکنیک سوات .همایش سیاست ها توسعه مسکن در ایران.جلد اول ،تهران:وزارت مسکن و شهرسازی -معاونت امور مسکن و ساختمان -دفتر برنامه ریزی اقتصاد مسکن.
افروغ،عماد ( 1377 )؛ فضا و نابرابری اجتماعی، ارائه الگویی برای جدایی گزینی فضایی و پیامدهای آن، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
ایروانی، محمود و خداپناهی، محمد کریم(1371)، روانشناسی احساس و ادراک، تهران، انتشارات سمت.
بنتلی، ای ین و همکاران، 1385 ،محیط های پاسخده، مترجم: مصطفی بهزادفر، چاپ دوم، تهران، مرکز انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
پاکزاد ،جهانشاه 1384،راهنمای طراحی فضای شهری در ایران،تهران؛شرکت طرح و نشر پیام سیما.
پاکزاد،جهانشاه.1386،سیر اندیشه ها در شهرسازی 2؛از کمیت تا کیفیت ،تهران:شرکت عمران شهرهای جدید.
جینکوبز،جین1386،مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی،ترجمه؛حمیدرضا بارسی و آرزو افلاطونی،تهران:انتشارات دانشگاه تهران.
حبیبی ،سیدمحسن،1379،جامعه مدنی و حیات شهری،مجله هنرهای زیبا ،تهران،شماره 7.
دانشپور ،ع،چرخیان،م،فضای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی،فصلنامه علمی-پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر،شماره 7 بهار و تابستان 1386.
رنانی، محسن، تحقیقی، امیر حسین, مجله: پژوهشنامه حقوق اسلامی ; تابستان و پاییز 1382 - شماره 11 و 12
رستمی شهربابکی ،حمداله ،(1389)،تعاون و سرمایه اجتماعی، ناشر: فرهنگ دهخدا، چاپاول
عبداللهی، مجید ( 1389 ). بررسی نظری مفهوم محله و بازتعریف آن، نشریه پژوهشهای جغرافیایی انسانی، تهران.
غیاثوند، الهام ( 1388 ). تأثیر سرمایه های اجتماعی بر کیفیت ساکنان محلات شهری، فصلنامه مهندس مشاور، شماره 45 ، صص. 22
فتحی نیا، محمد و رقیه حاج محمدیاری 1385"سرمایة اجتماعی، عوامل ایجاد و نتایج تحقق آن،مرکز مطالعات فرهنگی شهر تهران. تهران.
فوکومایا ،فرانسیس ، (1386)پایان نظم، سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمه‌ی غلام‌عباس توسلی، تهران: جهان امروز
قنبران،عبداحمید و مرضیه جعفری،1393،بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در میان ساکنان محله مسکونی (نمونه موردی: محله درکه تهران )، نشریه علمی و پژوهشی انجمن معماری و شهرسازی ایران،دوره 1،شماره 7،صص 64-57.
گروتر،ی،زیباشناسی در معماری،ترجمه جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون،تهران،دانشگاه شهید بهشتی 1375.
لنگ ،جام،1381.آفرینش نظریه معماری :نقش علوم رفتاری در طراحی محیط داخلی،مترجم؛علیرضا عینی فر،تهران:انتشارات دانشگاه تهران.
ماجدی، سید مسعود، و لهسایی زاده، عبدالعلی 1385 بررسی رابطة بین متغیرهای زمینه ای، سرمایة اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی. روستا و توسع ، ه دورة 3، شمارة 4، صفحات 3-91.
Adler, P., & Kwon, S. (2000). Social capital: The good, The Bad and the Ugly. Boston: Butterworth-Heinemann Press.
Brown, d.l.,and ashmand , d. (1996) , participation ,social capital , intersectoral problem solving : African and asian cases , world development , vol.24 ,no .9. 1467 -1479.
Brown, R. D., & Krager, L. (1985). Ethical issues in graduate educationfaculty and student responsibilities. Journal of Higher Education, 56(4).
Car, S. et al. (1992). Public Space. Massachusetts: Cambrige university press.
Cutter, S. L. (1985). Rating place: A geographer’s view onquality of life. Resource Publication in Geography the Association Of American Geographers
Daneshpur, S. H., and Charkhchian, M., 2008, Public Spaces and Factors Affecting Collective Life, Garden view, Vol. 4, No. 7, PP. 19- 28. (In Persian
Gaoteri, h .1986.popular participation in development, in participation in development, Paris, vnesco, 80.
Gehl, Jan. (1987). Life between buildings. Translated by Koch, j. NewYork: Van Nostrand Reinhold
Habibi, K. (2007). Rehabilitation and reconstruction of old urban tissues (1nd Ed.). Urban Construction Organizationand Kurdistan University Press.
Habibi, S., Maghsoodi, M. (2007). Urban Restoration (6nd Ed.). Tehran: Tehran University Press
Kay, A. (2005). Social Capital, the Social Economy and Community Development, Oxford University Press and Community, Development Journal, Advance Access
Lefebvre, Henri (1993) The Production of Space, translated by Donald Nicholson Smith, Oxford: Oxford University Press.
McDonald, S., Naglis, M., & vIida, M. (2009). Urban Regeneration for Communities: A Case Study. Baltic Journalon Sustianability. 15(1), 49-59.
Merrifield, Andy (2006) Henri Lefebvre: A Critical Introduction, London and New York: Routledge Taylor &Francis Group.
Marcus CC, Sarkissian W (1986). Housing as if People Mattered, Berkeley, University of California Press
Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital. Academy of Management Review, 23(2), 242-260.
Ng, M.K. (2005) Quality of life perceptions and directions for urban regeneration in Hong Kong Social Indicator Research 71: 441-465.
Paul s. Adler and Seok-Woo kwon (2002). Social capital: prospects for a new concept. Academy of Management Review. Vol. 27, No. 1, pp. 17-40.
Portes, a.1998, social capital: its origins and applications in modern ssiology, annual review of sociology, vol, 24.
Roberts, P., Sykes, H. (2000). Urban Regeneration: Handbook. London: Sage Publications.
Whyte W (1980). Social Life of Small Urban Space, Conservation Foundation
_||_
آئینی،محمد،1387،بازآفرینی بافت های فرسوده و نابسامان شهری ،چالش ها ،فرصت ها،پیشنهاد استراتژی های مناسب مداخله با استفاده از تکنیک سوات .همایش سیاست ها توسعه مسکن در ایران.جلد اول ،تهران:وزارت مسکن و شهرسازی -معاونت امور مسکن و ساختمان -دفتر برنامه ریزی اقتصاد مسکن.
افروغ،عماد ( 1377 )؛ فضا و نابرابری اجتماعی، ارائه الگویی برای جدایی گزینی فضایی و پیامدهای آن، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
ایروانی، محمود و خداپناهی، محمد کریم(1371)، روانشناسی احساس و ادراک، تهران، انتشارات سمت.
بنتلی، ای ین و همکاران، 1385 ،محیط های پاسخده، مترجم: مصطفی بهزادفر، چاپ دوم، تهران، مرکز انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
پاکزاد ،جهانشاه 1384،راهنمای طراحی فضای شهری در ایران،تهران؛شرکت طرح و نشر پیام سیما.
پاکزاد،جهانشاه.1386،سیر اندیشه ها در شهرسازی 2؛از کمیت تا کیفیت ،تهران:شرکت عمران شهرهای جدید.
جینکوبز،جین1386،مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی،ترجمه؛حمیدرضا بارسی و آرزو افلاطونی،تهران:انتشارات دانشگاه تهران.
حبیبی ،سیدمحسن،1379،جامعه مدنی و حیات شهری،مجله هنرهای زیبا ،تهران،شماره 7.
دانشپور ،ع،چرخیان،م،فضای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی،فصلنامه علمی-پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر،شماره 7 بهار و تابستان 1386.
رنانی، محسن، تحقیقی، امیر حسین, مجله: پژوهشنامه حقوق اسلامی ; تابستان و پاییز 1382 - شماره 11 و 12
رستمی شهربابکی ،حمداله ،(1389)،تعاون و سرمایه اجتماعی، ناشر: فرهنگ دهخدا، چاپاول
عبداللهی، مجید ( 1389 ). بررسی نظری مفهوم محله و بازتعریف آن، نشریه پژوهشهای جغرافیایی انسانی، تهران.
غیاثوند، الهام ( 1388 ). تأثیر سرمایه های اجتماعی بر کیفیت ساکنان محلات شهری، فصلنامه مهندس مشاور، شماره 45 ، صص. 22
فتحی نیا، محمد و رقیه حاج محمدیاری 1385"سرمایة اجتماعی، عوامل ایجاد و نتایج تحقق آن،مرکز مطالعات فرهنگی شهر تهران. تهران.
فوکومایا ،فرانسیس ، (1386)پایان نظم، سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمه‌ی غلام‌عباس توسلی، تهران: جهان امروز
قنبران،عبداحمید و مرضیه جعفری،1393،بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای تعاملات اجتماعی در میان ساکنان محله مسکونی (نمونه موردی: محله درکه تهران )، نشریه علمی و پژوهشی انجمن معماری و شهرسازی ایران،دوره 1،شماره 7،صص 64-57.
گروتر،ی،زیباشناسی در معماری،ترجمه جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همایون،تهران،دانشگاه شهید بهشتی 1375.
لنگ ،جام،1381.آفرینش نظریه معماری :نقش علوم رفتاری در طراحی محیط داخلی،مترجم؛علیرضا عینی فر،تهران:انتشارات دانشگاه تهران.
ماجدی، سید مسعود، و لهسایی زاده، عبدالعلی 1385 بررسی رابطة بین متغیرهای زمینه ای، سرمایة اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی. روستا و توسع ، ه دورة 3، شمارة 4، صفحات 3-91.
Adler, P., & Kwon, S. (2000). Social capital: The good, The Bad and the Ugly. Boston: Butterworth-Heinemann Press.
Brown, d.l.,and ashmand , d. (1996) , participation ,social capital , intersectoral problem solving : African and asian cases , world development , vol.24 ,no .9. 1467 -1479.
Brown, R. D., & Krager, L. (1985). Ethical issues in graduate educationfaculty and student responsibilities. Journal of Higher Education, 56(4).
Car, S. et al. (1992). Public Space. Massachusetts: Cambrige university press.
Cutter, S. L. (1985). Rating place: A geographer’s view onquality of life. Resource Publication in Geography the Association Of American Geographers
Daneshpur, S. H., and Charkhchian, M., 2008, Public Spaces and Factors Affecting Collective Life, Garden view, Vol. 4, No. 7, PP. 19- 28. (In Persian
Gaoteri, h .1986.popular participation in development, in participation in development, Paris, vnesco, 80.
Gehl, Jan. (1987). Life between buildings. Translated by Koch, j. NewYork: Van Nostrand Reinhold
Habibi, K. (2007). Rehabilitation and reconstruction of old urban tissues (1nd Ed.). Urban Construction Organizationand Kurdistan University Press.
Habibi, S., Maghsoodi, M. (2007). Urban Restoration (6nd Ed.). Tehran: Tehran University Press
Kay, A. (2005). Social Capital, the Social Economy and Community Development, Oxford University Press and Community, Development Journal, Advance Access
Lefebvre, Henri (1993) The Production of Space, translated by Donald Nicholson Smith, Oxford: Oxford University Press.
McDonald, S., Naglis, M., & vIida, M. (2009). Urban Regeneration for Communities: A Case Study. Baltic Journalon Sustianability. 15(1), 49-59.
Merrifield, Andy (2006) Henri Lefebvre: A Critical Introduction, London and New York: Routledge Taylor &Francis Group.
Marcus CC, Sarkissian W (1986). Housing as if People Mattered, Berkeley, University of California Press
Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital. Academy of Management Review, 23(2), 242-260.
Ng, M.K. (2005) Quality of life perceptions and directions for urban regeneration in Hong Kong Social Indicator Research 71: 441-465.
Paul s. Adler and Seok-Woo kwon (2002). Social capital: prospects for a new concept. Academy of Management Review. Vol. 27, No. 1, pp. 17-40.
Portes, a.1998, social capital: its origins and applications in modern ssiology, annual review of sociology, vol, 24.
Roberts, P., Sykes, H. (2000). Urban Regeneration: Handbook. London: Sage Publications.
Whyte W (1980). Social Life of Small Urban Space, Conservation Foundation
