تبیین نقش اجتماعی زنان در آثار داستانی بیژن نجدی
محورهای موضوعی :
مطالعات توسعه اجتماعی ایران
مونا آرام فر
1
(
دانشجوی دکتری گروه ادبیات فارسی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
)
اشرف چگینی
2
(
استادیارگروه ادبیات فارسی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
)
محمد علی شفایی
3
(
استادیارگروه ادبیات فارسی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
)
تاریخ دریافت : 1399/08/28
تاریخ پذیرش : 1399/08/28
تاریخ انتشار : 1399/08/01
کلید واژه:
نقش اجتماعی زنان,
داستان,
بیژن نجدی,
چکیده مقاله :
زنان، به عنوان نیمی از جمعیت، تاثیر مستقیمی در توسعه جامعه دارند. زیرا هدف هر جامعه ای، به حداکثر رساندن رفاه اجتماعی است و رفاه اجتماعی تابعی از درآمد سرانه، توزیع عادلانه درآمد، بهبود سطح امکانات آموزشی، بهداشتی، رفاهی و میزان مشارکت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی مردان و زنان و ... می باشد. با توجه به اهمیت نقش اجتماعی زنان هدف اصلی این پژوهش تبیین نقش اجتماعی زنان در آثار داستانی بیژن نجدی بوده است. تحقیق حاضر با رویکرد کیفی است. چرا که در فاز طراحی مدل مفهومی از رویکرد کیفی بهره برده شده است.همچنین، با توجه به اینکه نمونه مورد پژوهش کتب داستانی است لذا این تحقیق یک مطالعه استقرایی و به شیوه اکتشافی و از بابت استراتژی تحقیق از نوع تحلیل مضمون می‌باشد. مضامین موجود در داستانها مورد بررسی و استخراج قرار می گیرند. جامعه مورد پژوهش در این تحقیق شامل 10 اثر مطرح داستانی بیژن نجدی می باشد.در جهت احصا مولفه ها و زیر مولفه های نقش اجتماعی زنان در آثار داستانی مورد بررسی از طریق نرم افزار تحلیل متنی داده ها (مکس کودا) استفاده شده که مضامین طی سه مرحله کدگذاری توصیفی، کد کذاری تفسیری و یکپارچه سازی دسته بندی و الگوی نهایی احصاء شده است. به تبعیت از فلینت و همکاران (2002)، برای ارزیابی قابل اتکا بودن داده‌ها و تفسیرها، ترکیبی از معیارهای مورد استفاده در ارزیابی تحقیقات تفسیری و تحقیقات مبتنی بر روش‌شناسی نظریه برخاسته از داده‌ها مورد استفاده قرار گرفت. در این خصوص، معیارهای تحقیقات تفسیری شامل اعتماد پذیری، انتقال پذیری، اتکاپذیری، تصدیق‌پذیری، و راستی و معیارهای نظریه برخاسته از داده‌ها شامل تطابق، فهم‌پذیری، عمومیت و کنترل پذیری ملاک تایید بوده اند. نتایج حاصل از تحلیل مضامین شکل گرفته در متون داستانی تحت مضامین فراگیر و شبکه مضامین نشان داد که ابعاد چهارگانه نقش خانوادگی ،نقش فرهنگی ،نقش ارزشی و نقش اقتصادی-اجتماعی به عنوان مولفه های اصلی نقش اجتماعی زنان در داستانهای مورد بررسی شناسایی شد. در مجموع این چهار مولفه اصلی با 31 زیر مولفه با 148 مرتبه تکرار بدست آمد.در ضمن بیشترین فراوانی مربوط به زیر مولفه نقش خانوادگی زن در داستانها با فراوانی 65 بار و جایگاه دوم مربوط به زیر مولفه نقش ارزشی زنان در داستانها با فراوانی 42 بار و در جایگاه سوم نقش اقتصادی- اجتماعی با فراوانی 23 بار و در نهایت در جایگاه چهارم و نهایی زیر مولفه نقش فرهنگی زنان با فراوانی 18 بار قرار دارد.
چکیده انگلیسی:
Women, as half of the population, have a direct impact on the development of society. Because the goal of any society is to maximize social welfare and social welfare is a function of per capita income, fair distribution of income, improving the level of educational, health, welfare and social, economic, cultural, political participation of men and women and ... Due to the importance of women's social role, the main purpose of this study was to explain the social role of women in Bijan Najdi's fictional works. The present study is with a qualitative approach. Because in the design phase of the concept model, a qualitative approach has been used. Also, this research is an inductive and exploratory study of the research strategy of the type of content analysis. In order to enumerate the components and sub-components of the social role of women in the studied works, the textual data analysis software (MAXQDA) has been used. And the final pattern has been counted. In addition, the highest frequency was related to the sub-component of the female family role in stories with a frequency of 65 times and the second position was related to the value role of women in stories with a frequency of 42 times. And in the third place, the socio-economic role with the frequency of 23 times, and finally in the fourth and final position under the component of the cultural role of women with the frequency of 18 times.
منابع و مأخذ:
جعفری، محمود و متوسلی نعیمه(1392)سیمای زن در ادبیات معاصر (بوف کور و نیلوفر کبود)، زن و فرهنگ، سال چهارم، شماره پانزدهم، بهار ۱۳۹۲.
حقانی صرمی، فاطمه ، زرگری نژاد، غلامحسین و فروزش، سینا(1398) بررسی نقش هویت یابی زنانه در عملکرد نمایندگان زن در مجلس پنجم شورای اسلامی،مطالعات توسعه اجتماعی ایران،دوره 12،شماره 1 (پیاپی 45)، صفحه 103-121.
خوارزمی، حمیدرضا و سلطانی، نازنین (1399) بررسی نقش و جایگاه زنان در افسانه‌های عامیانه کرمان(براساس رویکرد فمینیسم اگزستنسیالیسم و کمونیسم)، پژوهشنامه زن،تابستان، دوره 11، شماره 32.
رضوانیان، قدسیه(1394)بازنمایی هویت زن در آثار داستان نویسان زن دهه هشتاد، ادب پژوهی، شماره سی و یک،شماره بهار.
شاد قزوینی ، پریسا و ناظم‌زاده نراقی،مینا (1398) بازخوانی هویت زنانه و اصل مادینۀ هستی در آثار هنرمند خودآموخته، پروین جلالی، برمبنای نظریۀ قطعه و تناقض لیندا ناکلین، زن در فرهنگ و هنر، دوره 11، شماره 2، شماره تابستان ،صفحه 269-251.
عابدی جعفری،حسن و همکاران(1390) تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در دادههای کیفی، اندیشه مدیریت راهبردی، سال پنجم، شماره دوم، پاییز و زمستان ،1390شماره پیاپی ، صص 151-158.
غیاثیان، زهرا و شاپوری، سعید(1398) تحلیل شخصیت پردازی زن در سه درام مدرن ( اتوبوسی به نام هوس، جن زدگان و آن ها زنده اند) از نظر سیمون دوبوار، زن در فرهنگ و هنر، دوره 11، شماره 4، شماره زمستان ،صفحه 565-551.
فتاحی ،هدا ، حقیقتیان ، منصور و هاشمیانفر، سید علی (1398) بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با سبک زندگی سلامت محور جوانان شهر اصفهان ، مطالعات توسعه اجتماعی ایران،دوره 12،شماره 1 (پیاپی 45)، صفحه 172-159.
فرجی، محسن(1384)زن در آثار شاملو، فصلنامه شعر، شماره نهم و دهم،شماره زمستان.
فلاح رستگار، گیتی(1392)زن در آثار هدایت، مجله دانشکده ادبیات مشهد، شماره سوم .
فیضی، هاجر، (۱۳۹۷)، رویای قرن دیگر، انتشارات تیرگان، چاپ اول، تهران.
کامیابی گل ،عطیه، شریفی،شهلا و اکبرپور،حامد(1398) جنسیت‌زدگی و شناخت نسبتِ جنس دستوری با مقوله‌های فرهنگی در زبان‌های آلمانی و روسی از دیدگاه زبان‌شناسی فرهنگی،زن در فرهنگ و هنر، دوره 11، شماره 4، شماره زمستان ،صفحه 481-511.
مهذب، زهرا(1390) زن در آیینه (نگاهی به نقش زن در ادبیات فارسی)، ادبیات داستانی، شماره ۳۸ .
میرعابدینی، حسن، (1390)، هشتاد سال داستان کوتاه ایرانی، کتاب خورشید ،جلد دوم، چاپ چهارم، تهران.
نجدی، بیژن، (۱۳۷۹)، دوباره از همان خیابان‌ها، تهران، نشر مرکز، چاپ اول.
نجدی، بیژن، (۱۳۹۶)، یوزپلنگانی که با من دویده‌اند، تهران، نشر مرکز، چاپ سی و دوم.
واعظ،سعید و آلبوغبیش،عبدالله(1392) بوطیقای روایت در داستان یک سرخپوست در آستارا از بیژن نجدی،فصلنامه ادب فارسی دانشگاه تهران، دوره 3، شماره 1، تابستان 1392، صفحه 1-20.
Adams, R. B., Haan, J., Terjesen, S. & Ees, H. (2015). Board diversity: Moving the field forward, Corporate Governance an International Review, 23: 77-82.
Aguilera, R. V., Rupp, D. E., Williams, C. A. & Ganapathi, J. (2007). Putting the S back in corporate social responsibility: A multilevel theory of social change in organizations, Academy of Management Review, 32: 836-863.
Bhattacharya, C. B., Sen, S. & Korschun, D. (2008). Using corporate social responsibility to win the war for talent, Sloan Management Review, 49: 37-44.
Bonds, Anne (2020) Race and ethnicity II: White women and the possessive geographies of white supremacy, Progress in Human Geography, Volume: 44 issue: 4, PP: 778-788.
Byron, Kris (2016) Women on Boards of Directors and Corporate Social Performance: A Meta-Analysis, Corporate Governance an International Review, 24(4), pp: 1-41.
Cruz, Cristina and other (2018) When Do Women Make a Better Table? Examining the Influence of Women Directors on Family Firm’s Corporate Social Performance, IAJU, Volume: 43 issue: 2, pp: 282-301.
Hausmann, R., Tyson, L. D. & Zahidi, S. (2012). The global gender gap report 2012. Geneva, Switzerland: World Economic Forum, pp: 248-266.
Joecks, J., Pull, K. & Vetter, K. (2013). Gender diversity in the boardroom and firm performance: What exactly constitutes a “critical mass”? Journal of Business Ethics, 118: 61-72.
Li, Zhuying (2020) Female warriors: a reproduction of patriarchal narrative of Hua Mulan in The Red Detachment of Women (1972), Media International Australia, VOL: 176, ISSUE: 1, PP: 66-77.
_||_
جعفری، محمود و متوسلی نعیمه(1392)سیمای زن در ادبیات معاصر (بوف کور و نیلوفر کبود)، زن و فرهنگ، سال چهارم، شماره پانزدهم، بهار ۱۳۹۲.
حقانی صرمی، فاطمه ، زرگری نژاد، غلامحسین و فروزش، سینا(1398) بررسی نقش هویت یابی زنانه در عملکرد نمایندگان زن در مجلس پنجم شورای اسلامی،مطالعات توسعه اجتماعی ایران،دوره 12،شماره 1 (پیاپی 45)، صفحه 103-121.
خوارزمی، حمیدرضا و سلطانی، نازنین (1399) بررسی نقش و جایگاه زنان در افسانه‌های عامیانه کرمان(براساس رویکرد فمینیسم اگزستنسیالیسم و کمونیسم)، پژوهشنامه زن،تابستان، دوره 11، شماره 32.
رضوانیان، قدسیه(1394)بازنمایی هویت زن در آثار داستان نویسان زن دهه هشتاد، ادب پژوهی، شماره سی و یک،شماره بهار.
شاد قزوینی ، پریسا و ناظم‌زاده نراقی،مینا (1398) بازخوانی هویت زنانه و اصل مادینۀ هستی در آثار هنرمند خودآموخته، پروین جلالی، برمبنای نظریۀ قطعه و تناقض لیندا ناکلین، زن در فرهنگ و هنر، دوره 11، شماره 2، شماره تابستان ،صفحه 269-251.
عابدی جعفری،حسن و همکاران(1390) تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در دادههای کیفی، اندیشه مدیریت راهبردی، سال پنجم، شماره دوم، پاییز و زمستان ،1390شماره پیاپی ، صص 151-158.
غیاثیان، زهرا و شاپوری، سعید(1398) تحلیل شخصیت پردازی زن در سه درام مدرن ( اتوبوسی به نام هوس، جن زدگان و آن ها زنده اند) از نظر سیمون دوبوار، زن در فرهنگ و هنر، دوره 11، شماره 4، شماره زمستان ،صفحه 565-551.
فتاحی ،هدا ، حقیقتیان ، منصور و هاشمیانفر، سید علی (1398) بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی مرتبط با سبک زندگی سلامت محور جوانان شهر اصفهان ، مطالعات توسعه اجتماعی ایران،دوره 12،شماره 1 (پیاپی 45)، صفحه 172-159.
فرجی، محسن(1384)زن در آثار شاملو، فصلنامه شعر، شماره نهم و دهم،شماره زمستان.
فلاح رستگار، گیتی(1392)زن در آثار هدایت، مجله دانشکده ادبیات مشهد، شماره سوم .
فیضی، هاجر، (۱۳۹۷)، رویای قرن دیگر، انتشارات تیرگان، چاپ اول، تهران.
کامیابی گل ،عطیه، شریفی،شهلا و اکبرپور،حامد(1398) جنسیت‌زدگی و شناخت نسبتِ جنس دستوری با مقوله‌های فرهنگی در زبان‌های آلمانی و روسی از دیدگاه زبان‌شناسی فرهنگی،زن در فرهنگ و هنر، دوره 11، شماره 4، شماره زمستان ،صفحه 481-511.
مهذب، زهرا(1390) زن در آیینه (نگاهی به نقش زن در ادبیات فارسی)، ادبیات داستانی، شماره ۳۸ .
میرعابدینی، حسن، (1390)، هشتاد سال داستان کوتاه ایرانی، کتاب خورشید ،جلد دوم، چاپ چهارم، تهران.
نجدی، بیژن، (۱۳۷۹)، دوباره از همان خیابان‌ها، تهران، نشر مرکز، چاپ اول.
نجدی، بیژن، (۱۳۹۶)، یوزپلنگانی که با من دویده‌اند، تهران، نشر مرکز، چاپ سی و دوم.
واعظ،سعید و آلبوغبیش،عبدالله(1392) بوطیقای روایت در داستان یک سرخپوست در آستارا از بیژن نجدی،فصلنامه ادب فارسی دانشگاه تهران، دوره 3، شماره 1، تابستان 1392، صفحه 1-20.
Adams, R. B., Haan, J., Terjesen, S. & Ees, H. (2015). Board diversity: Moving the field forward, Corporate Governance an International Review, 23: 77-82.
Aguilera, R. V., Rupp, D. E., Williams, C. A. & Ganapathi, J. (2007). Putting the S back in corporate social responsibility: A multilevel theory of social change in organizations, Academy of Management Review, 32: 836-863.
Bhattacharya, C. B., Sen, S. & Korschun, D. (2008). Using corporate social responsibility to win the war for talent, Sloan Management Review, 49: 37-44.
Bonds, Anne (2020) Race and ethnicity II: White women and the possessive geographies of white supremacy, Progress in Human Geography, Volume: 44 issue: 4, PP: 778-788.
Byron, Kris (2016) Women on Boards of Directors and Corporate Social Performance: A Meta-Analysis, Corporate Governance an International Review, 24(4), pp: 1-41.
Cruz, Cristina and other (2018) When Do Women Make a Better Table? Examining the Influence of Women Directors on Family Firm’s Corporate Social Performance, IAJU, Volume: 43 issue: 2, pp: 282-301.
Hausmann, R., Tyson, L. D. & Zahidi, S. (2012). The global gender gap report 2012. Geneva, Switzerland: World Economic Forum, pp: 248-266.
Joecks, J., Pull, K. & Vetter, K. (2013). Gender diversity in the boardroom and firm performance: What exactly constitutes a “critical mass”? Journal of Business Ethics, 118: 61-72.
Li, Zhuying (2020) Female warriors: a reproduction of patriarchal narrative of Hua Mulan in The Red Detachment of Women (1972), Media International Australia, VOL: 176, ISSUE: 1, PP: 66-77.
