نقش عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی در تبیین گرایش جوانان به اعتیاد (مورد مطالعه: جوانان 18 تا 29 سال شهر قیر)

محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران

غلامرضا تاج بخش ¹ , محمد دانشفر ²

1 - دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی (ره)، لرستان، ایران (نویسنده مسئول)
2 - کارشناسی ارشد، مدرس علوم اجتماعی دانشگاه پیام نور

تاریخ دریافت : 1397/12/28 تاریخ پذیرش : 1399/05/15 تاریخ انتشار : 1399/05/01

کلید واژه: توسعه اجتماعی, مشارکت, گرایش به اعتیاد, انحراف, جوانان,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر به منظور بررسی نقش عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی در تبیین گرایش جوانان به اعتیاد در شهر قیر انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه جوانان (18 تا 29 سال) شهر قیر می باشد. حجم نمونه برآمده از فرمول تعیین حجم نمونه کوکران، برابر با 384 نفر و شیوه نمونه‌گیری، خوشه ای چند مرحله ای تصادفی می باشد. روش پژوهش پیمایشی و ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه استاندارد است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از و رگرسیون دومتغیره و چند متغیره استفاده شده است. یافته ها نشان داد که میانگین سنی پاسخ دهندگان 22سال می باشد. 47% از پاسخ دهندگان دختر و 53% پسر هستند. متغیرهای معاشرت با دوستان ناباب و لذت جویی، عوامل موثری در افزایش گرایش جوانان به اعتیاد هستند. همچنین متغیرهای مطلوبیت شرایط خانوادگی، مشارکت اجتماعی و اعتماد اجتماعی عوامل موثری در کاهش گرایش جوانان به اعتیاد هستند. نتایج رگرسیون چندمتغیری نشان داد که متغیرهای تاثیرگذار بر متغیر وابسته به ترتیب عبارتند از مشارکت اجتماعی، معاشرت با دوستان ناباب، لذت جویی و مطلوبیت شرایط خانوادگی که درکل 5/48 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند.

چکیده انگلیسی:

The present study was conducted to determine the role of individual, family and social factors in explaining the tendency of youth to addiction in the city of Qir. The statistical population of this study includes all young people (aged 18-29) in Bitter city. The sample size derived from Cochran sample size formula, equal to 384 and sampling, multi-stage random cluster respectively. Survey method and data collection tool are standard questionnaire. In order to analyze the data, two-variable and multiple regression has been used. The findings showed that the average age of respondents was 22 years. 47% of respondents are girls and 53% are boys. The variables of socializing with inferior friends and enjoyment are effective factors in increasing the tendency of youth to addiction. Also, the desirable variables of family conditions and social transplantation are effective factors in reducing the tendency of youth to addiction. Keywords: social link, social intercourse with false friends, addiction tendency, active tendency, passive tendency

منابع و مأخذ:

1. احمدی حبیب. 1377. نظریه­های انحرافات اجتماعی. شیراز: انتشارات رز.


2. پوپر کارل .1370. منطق اکتشاف علمی. ترجمه سید حسین کمالی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.


3. جزایری علی­رضا و همکاران. 1381. نگرش دانش آموزان مقطع راهنمایی شهر تهران به اعتیاد. فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره پنجم، شماره 6، صص: 242-229.


4. حسینیان سیمین. فرخجسته وحیده السادات. عبدالهی راشن، نوری پورلیاولی رقیه. 1394. رابطة رفتارهای پرخطر و هیجان خواهی با میزان گرایش به اعتیاد در زنان بزهکار. فصلنامه پژوهش های اطلاعاتی و جنایی، سال دهم، شماره اول، بهار 1394، صص: 28-9.


5. رابرتسون یان.1372. درآمدی بر جامعه. ترجمعه حسین بهروان، تهران: انتشارات آستان قدس رضوی.


6. رحیمی موقر آفرین. 1375. پیشگیری اولیه از اعتیاد. تهران، معاونت فرهنگی و پیشگیری سازمان بهزیستی کشور.


7. رضایی سجاد. جهانگیرپور مهسا. موسوی سیدولی الله. موسوی سیدحشمت الله.1393. نقش میانجی ویژگی شخصیتی وظیفه شناسی در رابطه بین گرایش به اعتیاد و عملکرد تحصیلی. فصلنامه اعتیاد پژوهشی سوء مصرف مواد، سال هشتم، شماره سی ام، تابستان 1393، صص: 68-53. 


8. رفیعی حسن. علی پور فردین. 1393. نگرش دانشجویان کشور به مواد اعتیاد آور در سال 1390. نشریه مسائل اجتماعی ایران، سال پنجم، شماره 2، زمستان 1393، صص: 19-7


9. زاهدی اصل محمد. لطفی شورش. 1390. بررسی عوامل موثر بر شکل گیری نگرش جوانان (18 تا 29 سال) به مواد اعتیاد آور. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 85، صص: 58-33.


10. زینالی علی. 1391. گسترش و رواسازی پرسشنامه استعداد اعتیاد- ویراست دانشجویان. فصلنامه یافته­های نو در روان­شناسی، سال هشتم، شماره 25، زمستان 1391، صص: 99-85.


11. سراج زاده سیدحسین. فیضی ایرج. 1386. مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی در بین دانشجویان دانشگاه های دولتی در سال تحصیلی 13812-1382. فصلنامه رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 35، صص: 109-85.


12. سروش مریم. افراسیابی حسین. 1389. سرمایه اجتماعی، هویت و مشارکت اجتماعی جوانان شیراز. دو فصلنامه علمی- تخصصی «پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه»، شماره پنجم، صص: 155-123.


13. سلیمی هادی. گوهری شیوا. کرمانشاهی فاطمه. جاودان موسی. 1394. پیش بینی گرایش به اعتیاد براساس مدل فرایند و محتوای خانواده در دانش آموزان. فصلنامه اعتیاد پژوهشی سوء مصرف مواد، سال نهم، شماره سی و چهارم، تابستان 1394، صص: 66-53. 


14. عفتی جلیل. 1379. اعتیاد، پیشگیری یا درمان. یزد، انتشارات نیکوروش.


15. فرهودیان علی و همکاران. 1378. بررسی دانش و نگرش گروهی از ارامنه تهران در مورد اعتیاد و مصرف مواد. فصلنامه علوم شناختی، شماره 38.


16. کیوان آرا محمود. کیانپور مسعود. ژیانپور مهدی. 1387. تجارب معتادان از پزشکی شدن اعتیاد، فصلنامه رفاه اجتماعی. تهران، دانشگاه علامه طباطبائی، سال هفتم، شماره 29.


17. محمودی غفارعلی. نورمحمدی حسن. عزیزپورفرد یونس. فرهادی علی. 1394. بررسی علل گرایش به مواد مخدر از نظر بیماران با تشخیص مسمومیت مواد مخدر و اعتیاد مراجعه کننده به بیمارستانهای آموزشی شهر خرم آباد. فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان(یافته)، دوره هفدهم، شماره1، بهار94، مسلسل63، صص: 62-55.


18. ممتاز فریده.1381. انحرافات اجتماعی ، نظریه ‌ها و دیدگاهها. تهران: شرکت سهامی انتشار .


19. Mahbuban, S. (2010) “Drug Addiction among Undergraduate Students of Private Universities in Bangladesh”, Social and Behavioral Sciences, 5:498-501.


20. Skinner, M; Fleming, C, Haggerty K; Catalano, R. F. (2014). Sex Risk Behavior among Adolescent and Young Adult Children of opiate Addicts. Prevention Science. 15(1): 70-77.


21. Wills T. A. & A. M. Yaeger (2008) “Family Factors and Adolescent Substance Use: Models and Mechanisms”, Current Directions in Psychological Science, 12 (6): 222-226.