بررسی جامعه شناختی تاثیر اشتغال زنان بر توسعه اجتماعی ایران (مطالعه موردی: زنان صاحبان مشاغل خانگی در مناطق 16 و 19 تهران)
محورهای موضوعی :
مطالعات توسعه اجتماعی ایران
امیلیا رامبد
1
,
مهدی مختارپور قهرودی
2
1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد امور فرهنگی، مدیریت امور فرهنگی، دانشکده علوم انسانی،واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت : 1399/04/30
تاریخ پذیرش : 1399/05/15
تاریخ انتشار : 1399/05/01
کلید واژه:
توسعه اجتماعی,
اشتغال زنان,
جامعه شناختی,
مشاغل خانگی,
چکیده مقاله :
توسعه و بهبود کسب و کارها و اشتغال زنان در بخش مشاغل خانگی، یکی از مهم ترین و مؤثرترین راهکارهای بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی جامعه است؛ زیرا با وجود محدودیت های متعدد و سیاست ها و قوانین موجود، راه اندازی کسب و کارهای خانگی و اشتغال زنان در این بخش بسیار دشوار می باشد. هدف این پژوهش شناخت جامعه شناختی اشتغال زنان بر توسعه اجتماعی ایران در پرتو قوانین، مقررات و سیاست گذاری های وزارت تعاون، کار و امور اجتماعی بوده که در این راستا روش پژوهش کیفی تحلیل مضمون ابتدا به بررسی قوانین و مقررات موجود در کشور در حمایت از توسعه مشاغل خانگی و اشتغال زنان در این زمینه پرداخته شد و 30 مصاحبه عمیق با صاحبان مشاغل خانگی انجام شد و پس از تجزیه و تحلیل داده ها و قوانین و مصاحبه ها، مسائل و نیازهای صاحبان مشاغل و متقاضیان مشاغل مطرح گردیدند که عبارتند از: تبعیض جنسیتی، محدودیت های قانونی، ساعات کاری زیاد، تداخل با وظایف خانوادگی، مقررات دست و پا گیر، نارضایتی بیمه های اجتماعی، به روز نبودن آموزش ها و تمایل به شیوه های آموزش استادی-شاگردی، عدم نظارت بر اجرای قوانین، ضعف در بازاریابی، کافی نبودن تسهیلات بانکی، عدم ثبات اقتصادی و نرخ بالای رشد تورم، محدودیت در دسترسی به فضای مجازی و نارضایتی از بازارچه های شهرداری می باشد. در پایان تحقیق نیز راهکارهای مفیدی برای اشتغال زنان در جهت توسعه اجتماعی کشور پیشنهاد شده است.
چکیده انگلیسی:
Development and improvement of businesses and women's employment in the home-based sector is one of the most important and effective ways to improve the economic and social situation of society; Because despite the many restrictions and existing policies and laws, it is very difficult to start a home-based business and employ women in this sector. The purpose of this study was to understand the sociology of women's employment on social development in Iran in the light of laws, regulations and policies of the Ministry of Cooperatives, Labor and Social Affairs. The country was supported in the development of home-based businesses and women's employment in this field, and 30 in-depth interviews were conducted with home-based business owners, and after analyzing data and laws and interviews, issues and needs of business owners and job applicants were raised. These include: gender discrimination, legal restrictions, long working hours, interference with family duties, cumbersome regulations, social insurance dissatisfaction, lack of up-to-date training and a desire for teacher-student training methods, Lack of monitoring of law enforcement, weak marketing, insufficient banking facilities, economic instability and high inflation rates, restrictions on access to cyberspace and dissatisfaction with municipal markets. At the end of the research, useful strategies for women's employment for the social development of the country are suggested.
منابع و مأخذ:
آذربایجانی، مشعود، (1388)، عدالت جنسیتی و اشتغال زنان، فصلنامه علمی - پژوهشی، شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، دوره 12، زمستان 1388، صص، 116-81.
آراستی، زهرا(1384).سیرتحول کارآفرینی زنان نگاهی به آینده. همایش زنان کارآفرین دربازرگانی کشور، مرکزپژوهش های بازرگانی کشور.
ازکیا، مصطفی(۱۳۷۹)، جامعه شناسی توسعه، انتشارات کلمه.
اسدزاده، احمد. میرانی، نینا. قاضی خانی، فروغ. اسمعلی درجانی، (1396). نجمه. هنردوست، عطیه، بررسی نقش اشتغال و تحصیلات زنان بر رشد اقتصادی ایران، زن در توسعه و سیاست، دوره 15، شماره 3، پاییز 1396.
ایدر، نبی ال و سلطانی، فخرالدین، تحلیلی بر جامعه شناختی عوامل موثر بر گزینش شغل زنان در خارج از منزل (مطالعه موردی: زنان شهر اهواز)، فصلنامه علمی– پژوهشی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال یازدهم، شماره سوم، پیاپی (39)، پاییز 1396
پوریوسفی، حمید، فتحی، سروش و پوذیوسفی، محمدعلی (1391)، بررسی عوامل موثر بر فرهنگ کار در بین کارگران زن بخش صنعت، فصلنامه علمی – پژوهشی جامعه شناسی زنان، سال سوم، شماره اول، بهار 1391.
پیشگاهی فرد، زهرا، ام النبی، پولاب، (1389)، آینده پژوهی وضعیت اشتغال زنان در منطقه خاورمیانه با تأکید بر جایگاه ایران، پژوهش زنان، دوره-ی 7، شماره 3، پاییز 1389، صص 106-86.
ترکمن، سولماز، فتحی، سروش (1395)، تحلیل اثرهای اشتغال زنان بر کیفیت زندگی آنان (مطالعه موردی زنان شاغل در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)، فصلنامه علمی – پژوهشی زن و جامعه، سال هفتم، شماره چهارم، زمستان 1395.
حرفتی، زهرا. خاکباززاده، محمدحسین، (1394). نگاهی به اشتغال زنان در سال های 1375 تا 1390، آمار، شماره 6، بهمن و اسفند 1394.
خسروشاهی، قدرت اله، مصطفی دانش پژوه، فلسفه حقوق، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1385.
ذکریایی، منیژه، مختارپور، مهدی (1389) بررسی عوامل فرهنگی اجتماعی موثر بر کارآفرینی زنان مطالعه موردی شهرستان کرج، مجله پژوهش های جامعه شناختی، سال چهارم شماره ۳ (پاییز ۱۳۸۹)
رفعت جاه، مریم. خیرخواه، فاطمه، (1392). مسائل و چالشهای زنان در ایران از دیدگاه شاغلان پست‌های مدیریتی، فصلنامه‌ی مطالعات توسعه‌ی اجتماعی – فرهنگی، سال اول، شماره دوم..
سلیمان پورعمران، محبوبه، (1396). شناسایی عوامل مؤثر بر ارتقای شغلی زنان در پست های مدیریتی سازمان، فصلنامه‌ی علمی پزوهشی زن و فرهنگ، سال نهم، شماره 33، پاییز 1396، صص 124- 109.
شادی طلب، ژاله (1381)، توسعه و چالش های زنان ایران، نشر قطره.
شیعه زاده، الهه، (1387). تنها در حدود 15% کل جمعیت زنان شاغل هستند. چرا؟، فصلنامه هنر مدیریت، شماره 2(4)، 25-22.
صادقی، مسعود و مصطفی عمادزاده (1383)، تحلیلی بر عوامل اقتصادی مؤثر در اشتغال زنان، فصلنامۀ مرکز مطالعات و تحقیقات زنان، دورة یک، شمارة 1، صص 22-5.
علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم اتنسانی دانشگاه فردوسی مشهد، 139
پوریوسفی، حمید، فتحی، سروش و پوریوسفی، محمدعلی (1391) بررسی عوامل موثر بر فرهنگ کار در بین کارگران زن بخش صنعت، مجله زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق)، سال سوم، بهار ۱۳۹۱، شماره ۱ (پیاپی ۹).
فتحی، لاله، (1384). زنان در عرصه مدیریت، روزنامه همشهری، یکشنبه 27 شهریور 1384، سال سیزدهم، شماره 3803، ص 10.
قره یاضی، هایده، مدیریت زنان حضوری واقعی نه سمبلیک، روزنامه همشهری، 1386/6/24.
گلرد، پروانه(1383). نقش خانواده در توسعه کارآفرینی زنان، همایش ملی کارآفرینی زنان و چالشهای پیشرو، دفتر بانوان وزارت
مدرسی، میثم، تحلیل سیستماتیک عوامل موثر بر رشد کسب و کارهای خانگی زنان، فصلنامه پژوهشی اقتصاد، راهبرد توسعه، پاییز 1397، شماره 55، صص 160 تا 186.
ملک زاده، فهیمه (1387)، نقش اشتغال زنان در توسعه و تعدد نقش ها، دوفصلنامه علمی – ترویجی فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، پاییز و زمستان 1387، سال سیزدهم، شماره 49.
موسوی خامنه، مرضیه، زنان در فرایند توسعه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 1371، ص101
نوروزی، لادن (1383)، تفاوت های جنسیتی در ساختار شغلی، پژوهش زنان، سال اول، شماره 1، صص178-165.
هومن، حیدر علی (1384) مدل یابی معادلات ساختاریابی، انتشارات سمت، چاپ اول.
یزدخواستی، بهجت (1386)، راهکارهای علمی در جهت اشتغال زایی زنان استان اصفهان دیدگاه حمایت از کارآفرینی با تأکید بر صنایع کوچک و کشاورزی، مرکز مطالعات زنان دانشگاه اصفهان.
Aaltio, Iris, Kyro, Paula, Sunndin, Elisabeth (2008) ,Human Entrepreneurship and Social Capital: A Dialogue
Adler; P. S. (2002). Social capital prospect for a new concept. Academy of Management Review; 12, (1), 17-18.
Allen; T. D., Herst, D. E. L., Bruck, C. S., & Sutton, M. (2000). Consequences associated with work-to-family
Bolino; M. (2002). Citizenship behavior and creation of socialcapital in organizations. Academy of Management
Byron; K. (2005). Ameta analytic review of work-family confict and its antecedents. Journal of Vocational conxict: A review and agenda for future research. Journal of Occupational Health Psychology; 5, 278-308.
Daalen; G.V., Willemsen, T.M., & Sanders, K. (2006). Reducing work-family conflict through different sources
Fatima, G. (2010). “Female education as a determinant of economic growth (A case study of Pakistan)”, Internationa Conference on Applied Economics, PP 167-171. Feminist analysis, in Marshall, B.L., & Witz, A. (eds), Engendering the Social. Feminist Encounters with Finnish adolescent’s perceptions of social support: A cross-cultural analysis. School Psychology
Frone; M. R., Marcia, R., & Cooper M. L. (1992). Antecedents and outcomes of the work family interface.
Graham, J., Green, W., & Carole, A. (1984). Estimating the parameters of a household production function with joint products. The review of economics and statistics, 66(2), 277-282.
Kovalainen, A. (2004). Rethinking the revival of social capital and trust in social theory: Possibilities for Manage. Exec. 14: pp.1-15. Moderator of work- family conflict Journal of Vocational Behavior; 75, 26-37. Of social support. Journal of Vocational Behavior; 69, 462-476.
Orhan, M, Scott Don (2001).why Women enter into entrepreneurship an explanatory model , women in
Oxford University Press.
Pam Alexander; S. (2006). Chief executive, getting women in to business, Prowess Conference Cardiff.
Putnam, R. D. (2000). Democracies in flux, the evolution of social capital in contemporary society, USA: Review; 27, 21-22.
Suchet; M., & Barling, J. (1986). Employed mothers: Interrole conflict, spouse support and marital functioning.
_||_
آذربایجانی، مشعود، (1388)، عدالت جنسیتی و اشتغال زنان، فصلنامه علمی - پژوهشی، شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، دوره 12، زمستان 1388، صص، 116-81.
آراستی، زهرا(1384).سیرتحول کارآفرینی زنان نگاهی به آینده. همایش زنان کارآفرین دربازرگانی کشور، مرکزپژوهش های بازرگانی کشور.
ازکیا، مصطفی(۱۳۷۹)، جامعه شناسی توسعه، انتشارات کلمه.
اسدزاده، احمد. میرانی، نینا. قاضی خانی، فروغ. اسمعلی درجانی، (1396). نجمه. هنردوست، عطیه، بررسی نقش اشتغال و تحصیلات زنان بر رشد اقتصادی ایران، زن در توسعه و سیاست، دوره 15، شماره 3، پاییز 1396.
ایدر، نبی ال و سلطانی، فخرالدین، تحلیلی بر جامعه شناختی عوامل موثر بر گزینش شغل زنان در خارج از منزل (مطالعه موردی: زنان شهر اهواز)، فصلنامه علمی– پژوهشی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، سال یازدهم، شماره سوم، پیاپی (39)، پاییز 1396
پوریوسفی، حمید، فتحی، سروش و پوذیوسفی، محمدعلی (1391)، بررسی عوامل موثر بر فرهنگ کار در بین کارگران زن بخش صنعت، فصلنامه علمی – پژوهشی جامعه شناسی زنان، سال سوم، شماره اول، بهار 1391.
پیشگاهی فرد، زهرا، ام النبی، پولاب، (1389)، آینده پژوهی وضعیت اشتغال زنان در منطقه خاورمیانه با تأکید بر جایگاه ایران، پژوهش زنان، دوره-ی 7، شماره 3، پاییز 1389، صص 106-86.
ترکمن، سولماز، فتحی، سروش (1395)، تحلیل اثرهای اشتغال زنان بر کیفیت زندگی آنان (مطالعه موردی زنان شاغل در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری)، فصلنامه علمی – پژوهشی زن و جامعه، سال هفتم، شماره چهارم، زمستان 1395.
حرفتی، زهرا. خاکباززاده، محمدحسین، (1394). نگاهی به اشتغال زنان در سال های 1375 تا 1390، آمار، شماره 6، بهمن و اسفند 1394.
خسروشاهی، قدرت اله، مصطفی دانش پژوه، فلسفه حقوق، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1385.
ذکریایی، منیژه، مختارپور، مهدی (1389) بررسی عوامل فرهنگی اجتماعی موثر بر کارآفرینی زنان مطالعه موردی شهرستان کرج، مجله پژوهش های جامعه شناختی، سال چهارم شماره ۳ (پاییز ۱۳۸۹)
رفعت جاه، مریم. خیرخواه، فاطمه، (1392). مسائل و چالشهای زنان در ایران از دیدگاه شاغلان پست‌های مدیریتی، فصلنامه‌ی مطالعات توسعه‌ی اجتماعی – فرهنگی، سال اول، شماره دوم..
سلیمان پورعمران، محبوبه، (1396). شناسایی عوامل مؤثر بر ارتقای شغلی زنان در پست های مدیریتی سازمان، فصلنامه‌ی علمی پزوهشی زن و فرهنگ، سال نهم، شماره 33، پاییز 1396، صص 124- 109.
شادی طلب، ژاله (1381)، توسعه و چالش های زنان ایران، نشر قطره.
شیعه زاده، الهه، (1387). تنها در حدود 15% کل جمعیت زنان شاغل هستند. چرا؟، فصلنامه هنر مدیریت، شماره 2(4)، 25-22.
صادقی، مسعود و مصطفی عمادزاده (1383)، تحلیلی بر عوامل اقتصادی مؤثر در اشتغال زنان، فصلنامۀ مرکز مطالعات و تحقیقات زنان، دورة یک، شمارة 1، صص 22-5.
علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم اتنسانی دانشگاه فردوسی مشهد، 139
پوریوسفی، حمید، فتحی، سروش و پوریوسفی، محمدعلی (1391) بررسی عوامل موثر بر فرهنگ کار در بین کارگران زن بخش صنعت، مجله زن و جامعه (جامعه شناسی زنان سابق)، سال سوم، بهار ۱۳۹۱، شماره ۱ (پیاپی ۹).
فتحی، لاله، (1384). زنان در عرصه مدیریت، روزنامه همشهری، یکشنبه 27 شهریور 1384، سال سیزدهم، شماره 3803، ص 10.
قره یاضی، هایده، مدیریت زنان حضوری واقعی نه سمبلیک، روزنامه همشهری، 1386/6/24.
گلرد، پروانه(1383). نقش خانواده در توسعه کارآفرینی زنان، همایش ملی کارآفرینی زنان و چالشهای پیشرو، دفتر بانوان وزارت
مدرسی، میثم، تحلیل سیستماتیک عوامل موثر بر رشد کسب و کارهای خانگی زنان، فصلنامه پژوهشی اقتصاد، راهبرد توسعه، پاییز 1397، شماره 55، صص 160 تا 186.
ملک زاده، فهیمه (1387)، نقش اشتغال زنان در توسعه و تعدد نقش ها، دوفصلنامه علمی – ترویجی فقه و حقوق خانواده (ندای صادق)، پاییز و زمستان 1387، سال سیزدهم، شماره 49.
موسوی خامنه، مرضیه، زنان در فرایند توسعه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 1371، ص101
نوروزی، لادن (1383)، تفاوت های جنسیتی در ساختار شغلی، پژوهش زنان، سال اول، شماره 1، صص178-165.
هومن، حیدر علی (1384) مدل یابی معادلات ساختاریابی، انتشارات سمت، چاپ اول.
یزدخواستی، بهجت (1386)، راهکارهای علمی در جهت اشتغال زایی زنان استان اصفهان دیدگاه حمایت از کارآفرینی با تأکید بر صنایع کوچک و کشاورزی، مرکز مطالعات زنان دانشگاه اصفهان.
Aaltio, Iris, Kyro, Paula, Sunndin, Elisabeth (2008) ,Human Entrepreneurship and Social Capital: A Dialogue
Adler; P. S. (2002). Social capital prospect for a new concept. Academy of Management Review; 12, (1), 17-18.
Allen; T. D., Herst, D. E. L., Bruck, C. S., & Sutton, M. (2000). Consequences associated with work-to-family
Bolino; M. (2002). Citizenship behavior and creation of socialcapital in organizations. Academy of Management
Byron; K. (2005). Ameta analytic review of work-family confict and its antecedents. Journal of Vocational conxict: A review and agenda for future research. Journal of Occupational Health Psychology; 5, 278-308.
Daalen; G.V., Willemsen, T.M., & Sanders, K. (2006). Reducing work-family conflict through different sources
Fatima, G. (2010). “Female education as a determinant of economic growth (A case study of Pakistan)”, Internationa Conference on Applied Economics, PP 167-171. Feminist analysis, in Marshall, B.L., & Witz, A. (eds), Engendering the Social. Feminist Encounters with Finnish adolescent’s perceptions of social support: A cross-cultural analysis. School Psychology
Frone; M. R., Marcia, R., & Cooper M. L. (1992). Antecedents and outcomes of the work family interface.
Graham, J., Green, W., & Carole, A. (1984). Estimating the parameters of a household production function with joint products. The review of economics and statistics, 66(2), 277-282.
Kovalainen, A. (2004). Rethinking the revival of social capital and trust in social theory: Possibilities for Manage. Exec. 14: pp.1-15. Moderator of work- family conflict Journal of Vocational Behavior; 75, 26-37. Of social support. Journal of Vocational Behavior; 69, 462-476.
Orhan, M, Scott Don (2001).why Women enter into entrepreneurship an explanatory model , women in
Oxford University Press.
Pam Alexander; S. (2006). Chief executive, getting women in to business, Prowess Conference Cardiff.
Putnam, R. D. (2000). Democracies in flux, the evolution of social capital in contemporary society, USA: Review; 27, 21-22.
Suchet; M., & Barling, J. (1986). Employed mothers: Interrole conflict, spouse support and marital functioning.
