بررسی تاثیر دینداری و گرایش سیاسی بر احساس عدالت توزیعی شهروندان در برنامه‌های توسعه رفاهی دولت
محورهای موضوعی : مطالعات توسعه اجتماعی ایران
میثم هاشمی نیا
1
,
رحمت اله امیراحمدی
2
,
حسین ابوالحسن تنهایی
3
1 - دانشجوي دكتراي تخصصي جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، دانشكده علوم انسانی، واحد آزاد شهر، دانشگاه آزاد اسلامي، آزاد شهر، ايران.
2 - استادیار، گروه جامعه شناسی، دانشكده علوم انسانی، واحد آزاد شهر، دانشگاه آزاد اسلامي، آزاد شهر، ايران
3 - دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشكده علوم اجتماعی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران.
کلید واژه: عدالت توزیعی, رفاه اجتماعی, دولت رفاه, توسعه, نیاز,
چکیده مقاله :
در این پژوهش، تاثیرگذاری گرایش سیاسی و میزان دینداری شهروندان بر احساس عدالت توزیعی در برنامه‌های رفاهی دولت مد نظر است. این پنجره و منظر، از آن جهت اهمیت دارد که حاکمیت سیاسی کشور در پیوندی جدایی ناپذیر با دین، تلاش می‌کند نگرش متفاوتی به مقوله رفاه و عدالت اجتماعی بر اساس مفاهیم دینی داشته باشد. چارچوب نظری این پژوهش بر مبنای نظریههای نقد دولت رفاه و نظریه بوردیو تدوین شده است. این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسش نامه در بین شهروندان خرم آبادی در پایان سال 1399 و آغاز 1400 انجام یافته است. نمونه‌گیری پژوهش با تلفیقی از نمونه‌گیری خوشهای و طبقه‌بندی نامتناسب طراحی شد و حجم نمونه 400 نفر بود. نتایج نشان می‌دهد شهروندان دیدگاه یکسانی به برنامه‌های رفاهی دولت‌ها ندارند. آنها در میان سه دولت پیشین، برنامه‌های رفاهی دولت خاتمی را بهتر و دولت روحانی را ضعیف‌تر ارزیابی کرده‌اند. در امید به برنامه‌های رفاهی دولت آینده نیز اکثریت جمعیت معتقد به ثبات یا حتی بدتر شدن وضعیت هستند. نتایج پژوهش حاکی از تاثیرگیری ارزیابی برنامه‌های رفاهی دولت از میزان تعهد شهروندان به شعایر دینی و نوع گرایش سیاسی آنهاست؛ در این معنا افراد با گرایش اصولگرا و اعتقادات دینی بیشتر، ارزیابی بهتری از عدالت توزیعی دارند. نتایج پژوهش موید این است که ارجحیت گرایش‌ها و نگرش‌ها موجب وابستگی/ طرد ذهنی شهروندان نسبت به نهادهای دولتی شده و ارزیابی نیازهای اجتماعی و توزیع عدالت توزیعی برنامه‌های رفاهی دولت را سوگیرانه و به نفع یا علیه آنها تغییر می‌دهد.
The present research aimed at studying the effects of religiousness and political orientation on justice feeling among Iranian citizens regarding Iranian government´s welfare plans. This perspective is important because the political sovereignty of Iran with an inseparable tie with religion tries to have a different attitude towards social welfare and justice based on religious concepts. The present research framework was developed based on the theories of criticizing the government of welfare and Bourdieu´s theory. The present research was carried out by survey method and using questionnaire administered among Khoramabad citizens in 2021. The research sampling was designed through integrating cluster sampling and disproportionate stratified sampling with 400 as the sample volume. The results showed that Khorramabad citizens have not an equal attitude towards Iranian governments´ social welfare plans. Regarding the three previous governments, Khoramabad citizens assessed welfare plans of Khatami´s government as higher than that of Rohani´s government. Regarding their hope for the next government´s welfare plans, majority of the population predict the same or worse conditions. The research results showed that their commitment towards religious rituals and political orientations have effects on their assessment of a government´s welfare plans, i.e., the individuals with fundamentalist orientation and religious believes assess plans for distributive justice higher. The results also showed that priorities in the individuals´ orientation or attitude resulted in accepting or rejecting governmental institutions in their minds; moreover, the individuals assess securing the social needs and distributive justice in the governments´ welfare plans as biased for or against them.
باری، نورمن (1380). رفاه اجتماعی، ترجمه سیداکبر میرحسینی و سید مرتضی نوربخش ، تهران: انتشارات سمت.
بلیک مور، کن (1385). مقدمهای بر سیاستگذاری اجتماعی. ترجمة علی اصغر سعیدی و سعید صادقی جقه. تهران: مؤسسة عالی پژوهش تامین اجتماعی.
بمانیان، محمدرضا و محمودی نژاد، هادی(1387). شهرسازی رفاهگرا به جانب ارتقای کیفیت زندگی، سازمان شهرداریها و دهداریهای کشور، تهران: موسسه فرهنگی اطلاع رسانی و مطبوعاتی تهران.
دین، هارتلی(1388). سیاستگذاری اجتماعی، ترجمه عبدالله بیچرانلو، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
رفیع پور، فرامرز (1383). تکنیکهای خاص تحقیق در علوم اجتماعی، تهران، شرکت سهامی انتشار.
ریتزر، جورج (1383). نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
زاهدی مازندرانی، محمدجواد (1382).توسعه و نابرابری، تهران: انتشارات مازیار.
سالارزاده، نادر؛ شیخی، محمد (1386). بررسی میزان توجه نمایندگان دورههای چهارم و ششم مجلس شورای اسلامی به مقولات مختلف رفاه اجتماعی، فصلنامه علوم اجتماعی، دوره ؟ ، شماره 38-39 ؛ 173 -202 .
سبکتکین ریزی، قربانعلی؛ موحدی، محمد ابراهیم (1384). گرایشهای سیاسی نخبگان سیاسی، دوره 12، شماره 31، 71-110.
شجاعی زند، علیرضا(1384). مدلی برای سنجش دینداری در ایران، مجله جامعه شناسی ایران، دوره6 ، شماره1، 34-66.
شهریاری، حیدر (1393). تطبیقی گرایش سیاسی دانشجویان دانشگاه تهران، فصلنامه دانش سیاسی، دوره 2، شماره 20، 101-63.
طالبان، محمدرضا. (1380). دینداری و بزهكاری در میان جوانان، تهران : وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی .
علم، قربان (1386). منشا دین از دیدگاه پیتر ال. برگر، ترجمه مهدی حسنزاده، فصلنامه مقالات و بررسیها، شماره 2 ،پیاپی 83،، 60-77.
فیتزپتریک، تونی. (1381)، نظریه رفاه (سیاست اجتماعی) ترجمه، هرمز همایون پور، تهران، مؤسسه عالی تأمین اجتماعی.
کلود تاپیا و دیگران (1379). درآمدی بر روانشناسی اجتماعی ترجمه مرتضی کتبی، تهران: نشر نی.
مارکوزه،هربرت (1362). انسان تک ساحتی، ترجمه محسن مویدی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
محققیان، زهرا؛ پرچم، اعظم (1391). ماهیت امید، مقایسه تطبیقی بین اسلام و مسیحیت، مجله معرفت ادیان، شماره1.
میجلی، جیمز، (1378). رفاه اجتماعی در جهان، ترجمة محمدتقی جغتایی، دانشگاه علوم بهزیستی، تهران.
هزار جریبی، جعفر و صفری شالی، رضا (1390). رفاه اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن؛ مطالعة موردی شهر تهران، مجلة پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال دوم، شمارة پنجم، 22-1.
وثوقی، منصور نیک‌خلق، علی‌اکبر (1370). مبانی جامعه‌شناسی، ناشر: خردمند.
وصالی، سعید، و امیدی، رضا. (1393). سیاستگذاری اجتماعی: زمینهها و رویکردها. برنامه ریزی و بودجه، 19(1)، 179-206. SID. https://sid.ir/paper/241024/fa
علمی، قربان؛ حمیدیه، بهزاد (1389). پیامدهای فرهنگ رفاه برای دینداری، فلسفه و كلام اسلامی (مقالات و بررسیها)، دوره 43، شماره 2 ، 83 - 101.
یزدانی، فرشید (1382). مفاهیم بنیادی در مباحث رفاه اجتماعی (سیاست اجتماعی، حمایت اجتماعی، رفاه و تامین اجتماعی)، رفاه اجتماعی، دوره3 ، شماره،10، 31 - 54.
Bannet, F. (2004), Development of social Security, Social Policy Review, University of Bristol, Grear Britain: The Policy Press.
Beland, D. (2010), What is social policy? Understanding the welfare state: Cambridge press University.
Brehm, J.M., 2003, Amenity Migration and Social Change: Expanding the Concept of Community Attachment and its Relationship to Dimensions of Well-being in the Rural West, Doctoral dissertation, Utah State University, Department of Sociology.
Cheladurai. )2006). "Human Resource Management in Sport and Recreation, 4th", Human Kinetic, USA.
Himmelfarb, Harold S.(1975) Maasuring religious involvement, Social Forces , Vol. 53, No4: 606-618.
Giddens, Anthony, (2006), Sociology, Fifth Edition, Cambridge, Polity Press.
Gough,I,& Therborn, G. (2010), The global futures of welfare states In F G Castles S Leibfried J Lewis H Obinger & Ch Pierson Eds The oxford handbook of the welfare state(762-780) Oxford: Oxford University Press
Midgely, J. (2000), Context of Welfare Theory: a develop mentalist in perpetration, Center for social development, Washington university Pup.
Najman, Adil (1997), Asessing Progress Toward Sustainablity in Developing Countries,In Assesing Sustainable Development; Principles in Practice; (editors) Peter Hardi & Terrence Zdan: Internationan Institut for Sustainable Development (IISD), Canada.
Smit, B. &, Ramsey, D. (2002), Rural Community Well-being: Models and application to changes in the tobacco-belt in Ontario. Geoforum, 33, PP. 367–384.
Tornblom, K. Y., & Jonsson, D. S. (1985). "Sub rules of the equality and contribution principles: Their perceived fairness in distribution and retribution". Social Psychology Quarterly, 48, 249-261..
Legatum Prosperity IndexTM (2014) http; www. Prosperity.com.
Verba, S.; Schlozman, K. & Brady, H. (1995). Voice and equality: Civic voluntarism in American politics. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Wilkinson R, Kater P. (1991), Income Inequality and population health: A reviw and explanation of the evidence. Social Sience & Medicine, 62, pp 1768-1784.
